“Телекоммуникация” факультети «Телекоммуникация» кафедраси



Download 3,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet16/78
Sana24.02.2022
Hajmi3,16 Mb.
#212508
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   78
Bog'liq
kompyuter tizimlari va tarmoqlari

Назорат саволлар: 
1. Тармоқ обонентини тушунтириб беринг. 
2. Станция нима? 
3. Физик узатиш муҳитини тушунтириб беринг. 
4. Локал тармоқлар нима? 
5. Минтақавий тармоқлар нима? 
6. Глобал тармоқлар нима? 
7. Тармоқ карточкасини тушунтириб беринг. 
8. Мультимедиа нима? 


19 
5- маъруза: Ахборот узатиш мухити. Кабеллар Алоқа йўлларининг технологик кўрсаткичларини мослаш. 
Ахборотларни кодлаш. 
 
Ахборот узатиш муҳити деб, компютерлар ўртасида ахборот алмашинувини таьминловчи ахборот йўлларига (ѐки 
алоқа каналларига) айтилади. Кўпчилик компютер тармоқларида (айниқса, маҳаллий тармоқларда) симли ѐки кабелли 
алоқа каналлари ишлатилади, ваҳоланки, симсиз тармоқлар ҳам мавжуддир. 
Маҳаллий тармоқларда кўпинча ахборотлар кетма-кет кодда узатилади, яьни бир бит ахборот узатилгандан 
сўнггина кейинги бит узатилади. Тушунарлики, бундай ахборот узатиш параллел кодда ахборот узатишга қараганда, 
мураккаб ва секин ишловчи усулдир. Шуни ҳисобга олиш керакки, тезкор параллел усулда ахборот узатиш, уланган 
кабеллар (симлар) сонини узатилаѐтган ахборотнинг разрядлар сонига нисбатан баравар ошади (масалан, 8-разрядли 
кодда 8 маротаба ахборот йўли ошади). Юзаки қараганда кабел кам сарф бўладигандек кўринади, аслида жуда кўп 
сарф бўлади. Тармоқдаги абонентлар ўртасидаги масофа катта бўлса ишлатиладиган кабелнинг нархи компютер нархи 
билан баробар ѐки ундан ҳам кўп бўлиши мумкин. 8,16 ѐки 32 та кабелларни ўтказишга қараганда, бир дона кабелни 
ўтказиш анча осон. Таьмирлаш, узилишларни топиш ва тиклаш ишлари ҳам арзонга тушади. Лекин бу ҳаммаси эмас. 
Кабелнинг туридан қатьи назар ахборотни узоқ масофага узатиш мураккаб узатиш ва қабул қилиш қурилмаларини 
ишлатишни талаб қилади. Бунинг учун ахборотни узатиш қисмида кучли сигнал ҳосил қилиш ва ахборотни қабул қилиш 
қисмида эса кучсиз сигнални тиклаш (детекторлаш) керак. Кетма-кет узатишда бунинг учун фақат битта узатувчи ва 
битта қабул қилувчи қурилма талаб қилинади. Параллел ахборотни узатишда узатувчи ва қабул қилувчи қурилмалар 
сони эса, ишлатиладиган параллел ахборотни разрядлар сонига тенг бўлади. Шунинг учун узунлиги унча кўп 
бўлмаган (10 метрли) тармоқни лойиҳалашда кўпинча ахборотни кетма-кет узатиш усули танланади.
Ахборотни параллел узатишдаги муҳим шарти, бу — ҳар бир битни узатишга мўлжалланган кабеллар узунлиги 
бир-бирига деярли тенг бўлишлигидир. Акс ҳолда, турли узунликдаги кабеллардан ўтаѐтган сигналлар ўртасида 
қабул қилиш қурилмасининг киришида вақт бўйича силжиш ҳосил бўлади. Бунинг натижасида тармоқ қисман 
бузилиши ѐки бутунлай ишдан чиқиши мумкин. Масалан, 100 Мбит/с ахборот узатиш тезиигида ва битни узатиш 
даври 10 нс бўлганда вақт бўйича силжиш 5—10 нс.дан ошмаслиги лозим. Бундай силжиш катталиги, кабелларнинг 
узунликдаги фарқи 1—2 метр бўлганда ҳосил бўлади. Кабел узунлиги 1000 метр бўлганда эса, бу катталик 0,1—0,2 % 
ни ташкил қилади. Ҳақиқатан, баьзи юқори тезликда ишловчи маҳаллий тармоқларда 2—4 талик кабел ѐрдамида 
ахборот параллел узатилади. Берилган тезликни сақлаб қолган ҳолда анча арзон кабел ишлатиш мумкин, лекин кабелни 
рухсат этилган узунлиги бир неча 100 метрдан ошмайди. Мисол тариқасида Fast Ethenet тармоқ сегмент 100 BASE-T4 
келтириш мумкин. Кабелсозлик саноати корхоналари кабел турларини кўп миқдорда ишлаб чиқаради. Ҳамма ишлаб 
чиқариладиган кабеллами уч турга бўлиш мумкин: 

ўралган жуфт симли кабел (Витая napa — twisted pair), улар 
ҳимояланган, яьни экранлаштирилади (экранированные — shielded 
twisted pair, stop) ва ҳимояланмаган, яьни экранлаштирилмаган 
(неэкранированные, unshielded twisted pair, UTP); 

коаксиал кабеллар ((coaxial cable); 

шиша толали кабеллар (оптоволоконные – fiber optic). 
Кабелнинг ҳар бир тури ўз афзалликлари ва камчиликларига эга, шунинг учун кабел турини танланганда ҳал 
қилинаѐтган масаланинг хусусиятини, шунингдек, алоҳида олинган тармоқ хусусиятини ва аwалдан мавжуд бўлган 
барча корхона стандартларининг ўрнига, 1995-йилда қабул қилинган EJA/TIA 586 (Commercial Building 
Telecommunication Cabling Standard)стандарти мавжуд бўлиб, ҳозирги вақтда шу стандартдан фойдаланилади. 

Download 3,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   78




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish