Telegram: @imtihonlar_kanali_uz @imtihon_javobi_10_uz
Telegram: @imtihonlar_kanali_uz @imtihon_javobi_10_uz
i
irUJ
I
Цх
1 i v*
.i c
*
UX
£*J
HH ______ ■—
___ A _____ _
A
f=) I о
-1
О '1
s
1
z
О
о
. 3
s
5S
**■
G
G-t
1 о
О
У
U
r
; ■■
|
i ■
I M
-Relyatsion(o’zaro bog’langan) model- bu modelda ma’lumotlar jadval ko’rinishida
saqlanadi.3.Implementation-modulning dastur va modullar uchun yopiq, ya’ni ko’rinmaydigan
qismning boshlanishini bildiradi. Bu yerda interfeys qismida aniqlangan protsedura va
funksiyalar yana bir marta ko’rsatilishi shart(ularning sarlavhalari bir xil bo’lishi kerak) .
10-
bilet
1.
a) Kiriting:
O
.
A
5
5
b)
CЧЁТЕСЛИ(blok;shart)
-shartni
qanoatlantiruvchi blokning bo’sh bo’lmagan
katakchalari sonini aniqlaydi.
2.
1.
-1-
Qo'shish.
2.
-
Ayirish.
3.
*
Ko'paytirish.
tnumkin.
MS Acccs 2010 da ham MS Excel 2010 kabi matematik va
munosabat amallan, matematik va statistik funksiyalardan,
mantiqiy amallardan foydalanish imkoniyatlari mavjud.
VIS Access 2010 dasturida matematik
amallar
3.
Telegram: @imtihonlar_kanali_uz @imtihon_javobi_10_uz
@
3.Delphi dasturida tuzilgan proyektga yangi forma qo’shish uchun :
File bo’limining New bandini tanlaymiz va hosil bo’lgan menyudan Form ni tanlaymiz
14-
bilet
1.
a. MS Excel 2010 da fayllar qanday kengaytmasi .xlsx;
b.########### xatolik sodir bo’lganda ma’lumot katakka sig’maganligini bilamiz
2.
“MS Access 2010” dasturida Tartiblangan ma’lumotlarni bekor qilish uchun
2. Dclphining asosiy roenyuii 11 ta bo'Limdan iborat bo'lib, ular
quyidagilardir:
1. File (Fayl).
7. Component (Boshqarish obyektlari).
2. Edit (Tahrirlash).
8. Database (Ma'lumotlar ombori).
3. Search (Qidiruv).
4. View (Ko'rinish).
5. Project (Loyiha).
6. Run (Ishga tushirish).
9. Tools (Uskurialar).
10. Window (Oynalar).
11. Help (Yordam).
11- billet
1. a) Kiriting:
Natija:
C
1
2
3
A
5
в
7
7
9
O.A
5
О
9
5
55
6
-8
A
8
2
9
8
=СЧЁТЕСЛИ(А
1:Вв;8)1
I j^iPVriUAliSSYJ
'=L1
1 »»_•.
И*чл
Ио orw
i 1
1
-Jr
. -rj
& J* X,
it*
A
*=* !
о
-1
О -1
2
о
о
3
s
55
A
о
ОА
О
о
fJ
у
О
r
•J
«* 1
I
I i
I
•1
b) СЧЁТЕСЛЩЫок^Иаг!) -shartni qanoatlantiruvchi blokning bo’sh bo’lmagan katakchalari
sonini aniqlaydi.
2. “MS Access 2010” dasturida «Логический» tasvirlanadigan maydoning Vazifasi- Bu
maydonda “Ha” yoki “Yo’q” qiymatlarini saqlaydi. Ms Access da “1” - “Ha” va “0” - “Yo’q”
holatlarida ishlatiladi.
3. // bu belgi Delphi da ko’pincha kommentariya yozish uchun ishlatiladi. Misol uchun biror
bir dastur kodi kiritilayotganda u kod nimani bildirishini yozib ketiladi.
12-bilet
1. a)#nyCTO! Xatoligi sodir bo’lganda katakka noto’g’ri oraliqda qiymat kiritilgan. b)
#ИМЯ? Ms Excel formuladagi o’zgaruvchining nomini aniqlay olmadi.
2. «Числовой» tasvirlanadigan maydon-Raqamli maydon turi raqamli qiymatlarni
saqlaydi,ularning diapazoni maydon o’lchami parametrida aniqlanadi.
3.
Delphi dasturida not inkor amali true va false kabi mantiqiy amallar ko’p
uchraydi. Negaki ko’plab dastur komponentalarining qiymatlari true va false
13-bilet
1.a) #ССЫЛКА!-xatoligi qachonki katakka noto’g’ri murojaat qilinganda yuzaga
keladi. b)
2. “MS Access 2010” dasturida «Дата/время» tasvirlanadigan maydoning
Vazifasi- ____________ ______________________________________________________
Sana/vaqt
Maydon qiymati sana va vaqtlardan iborat (8 bayt) I
(Дата/врсмя)
va 100 dan 9999 gacha yil diapazonini kiritish
mumkin.
Telegram: @imtihonlar_kanali_uz @imtihon_javobi_10_uz
Telegram: @imtihonlar_kanali_uz @imtihon_javobi_10_uz
Таблицы buyrug’ tanlanadi.
“Delphi dasturida” Obyektga mo’lgallangan dasturlash tillari:
Obyektga mo’ljallangan yondoshuv (OMYo) bir kunda o’ylab topilgan emas. Uning paydo
bo’lishi dasturiy ta’minotning tabiiy rivojidagi navbatdagi pog’ona xolos. Vaqt o’tishi bilan qaysi
uslublar ishlash uchun qulay-u, kaysinisi noqulay ekanini aniqlash oson bo’lib bordi. OMYo eng
muvaffaqiyatli, vaqt sinovidan o’tgan uslublarni o’zida samarali mujassam etadi.
Dastlab dasturlash anchayin boshqotirma ixtiro bo’lib, u dasturchilarga dasturlarni kommutasiya
bloki orqali kompyuterning asosiy xotirasiga to’g’ridan-to’g’ri kiritish imkonini berdi. Dasturlar
mashina tillarida ikkilik kurinishda yozilar edi. Dasturlarni mashina tilida yozishda tez-tez
xatolarga yo’l qo’yilar edi, eng ustiga ularni tuzilmalashtirish imkoni bo’lmagani tufayli, kodni
kuzatib borish amalda deyarli mumkin bo’lmagan hol edi. Bundan tashqari, mashina kodlaridagi
dastur tushunish uchun g’oyat murakkab edi.
Vaqt o’tishi bilan kompyuterlar tobora kengroq qo’llana boshladi hamda yuqoriroq darajadagi
prosedura tillari paydo bo’ldi. Bularning dastlabkisi FORTRAN tili edi. Biroq obyektga
mo’ljallangan yondoshuv rivojiga asosiy ta’sirni keyinroq paydo bo’lgan, masalan, ALGOL kabi
prosedura tillari ko’rsatdi. Prosedura tillari dasturchiga axborotga ishlov berish dasturini pastroq
darajadagi bir nechta proseduraga bo’lib tashlash imkonini beradi. Pastroq darajadagi bunday
proseduralar dasturning umumiy tuzilmasini belgilab beradi. Ushbu proseduralarga izchil
murojaatlar proseduralardan tashkil topgan dasturlarning bajarilishini boshqaradi.
Dasturlashning bu yangi paradigmasi mashina tilida dasturlash paradigmasiga nisbatan ancha
ilg’or bo’lib, unga tuzilmalashtirishning asosiy vositasi bo’lgan proseduralar qo’shilgan edi,
Maydaroq funksiyalarni nafaqat tushunish, balki sozlash ham osonroq kechadi. Biroq, boshqa
tomondan, prosedurali dasturlash koddan takroran foydalanish imkonini cheklab qo’yyadi.
Buning ustiga dasturchilar tez-tez «makaron» dasturlar ham yozib turishganki, bu dasturlarni
bajarish likopdagi spagetti uyumini ajratishga o’xshab ketar edi. Va, nihoyat, shu narsa aniq
bo’ldiki, prosedurali dasturlash usullari bilan dasturlarni ishlab chiqishda diqqatni ma’lumotlarga
qaratishning o’zi muammolarni keltirib chiqarar ekan. Chunki ma’lumotlar va prosedura ajralgan,
ma’lumotlar inkapsullanmagan. Bu nimaga olib keladi? Shunga olib keladiki, har bir prosedura
ma’lumotlarni nima qilish kerakligini va ular qayerda joylashganini bilmog’i lozim bo’ladi. Agar
prosedura o’zini yomon tusa-yu, ma’lumotlar ustidan noto’g’ri amallarni bajarsa, u
ma’lumotlarni buzib qo’yishi mumkin. Har bir prosedura ma’lumotlarga kirish usullarini
dasturlashi lozim bo’lganligi tufayli, ma’lumotlar taqdimotining o’zgarishi dasturning ushbu
kirish amalga oshirilayotgan barcha o’rinlarining o’zgarishiga olib kelar edi. Shunday qilib, xatto
eng kichik to’g’rilash ham butun dasturda qator o’zgarishlar sodir bo’lishiga olib kelar edi.
Modulli dasturlashda, masalan, Modula2 kabi tilda prosedurali dasturlashda topilgan ayrim
kamchiliklarni bartaraf etishga urinib ko’rildi. Modulli dasturlash dasturni bir necha tarkibiy
bo’laklarga, yoki, boshqacha qilib aytganda, modullarga bo’lib tashdlaydi. Agar prosedurali
dasturlash ma’lumotlar va prosedsralarni bo’lib tashlasa, modulli dasturlash, undan farqli o’laroq,
ularni birlashtiradi. Modul ma’lumotlarning o’zidan hamda ma’lumotlarga ishlov beradigan
proseduralardan iborat. Dasturning boshqa qismlariga moduldan foydalanish kerak bo’lib qolsa,
ular modul interfeysiga murojaat etib qo’yaqoladi. Modullar barcha ichki axborotni dasturning
boshqa qismlari da yashiradi.