Tekshirdi: Ibodullayeva Gulhayo. Mavzu

Xonlik shaharlari
Xonlikning bosh shahri - Qo‘qonga oid ma’lumotlar X asrdan boshlab 
uchraydi. Manbalarga ko‘ra, uning yoshi 2000 yildan ortiqdir. 
Ma’lumotlarda „Havoqand“, ,,Ho‘qand“ degan nomlar bilan qayd etilgan. 
Havoqand so‘zi ,,go‘zal“, ,,yoqimli“, ,,xushmanzara“, „shamol shahri“ 
degan ma’noni anglatadi, degan fikrlar ham mavjud. Mahalliy aholi o‘z 
shahrini Ho‘qandi latif yoki Qo‘qon deb ataganlar. Qo‘qon shahri 
XVIII-XIX asr birinchi yarmida nafaqat xonlikning, ayni paytda, O‘rta 
Osiyoning yirik shaharlaridan biri edi. 1842-yilda Qo‘qon mustahkam 
devor bilan o‘raldi. Shaharga 12 darvozadan kirilardi. Shaharning 12 

---

darvozali bo‘lishiga sabab, uning ma’muriy jihatdan 12 dahaga 
bo‘linganligi edi. Bu davrda shaharda 30000 aholi yashagan. XIX asr 
o‘rtalarida Qo£qondagi madrasalar ichida Madalixon, Norbo‘tabiy, Jome, 
Hokimoyim, Hoja dodxoh, Mingoyim madrasalari alohida ajralib turadi. 
Ularning har birida 38 tadan 100 tagacha hujrasi bo‘lgan.
Andijon 
O‘rta Osiyoning mashhur shaharlaridan biri bo‘lgan Andijon „Buyuk ipak 
yo‘li“da bunyod etilgan. Arablar istilo qilgan davrda shahar „Andukon" 
deb atalgan. Tarixchi olim, akademik A. Muhammadjonovning 
ta’kidlashicha, ,,Andijon“ soy Andijon Toshkent bo‘yidagi shahar, degan 
ma’noni anglatadi. Andijoo XV asrdan boshlab Farg‘ona vodiysining 
markaziga aylandi. Zahiriddin Muhammad Bobur davrida Andijonda 
xo‘jalik, fan va madaniyat ravnaq topdi. U ,.Boburnoma“da Andijonga 
,,Oshlig‘i vojir, mevasi farovon, qovun va uzumi yaxshi bo‘lur... 
Movarounnahrda Samarqand va Kesh qo‘rg‘onidirt so'ngra mundin 
ulug'roq qo‘rg‘on y o ‘qtur. Uch darvozasi bor. To‘qqiz tarnov suv kirar", 
deya ta’rif bergan. Qo‘qon xonligi tashkil topgach, shahar Andijon 
bekligining markazi bo‘lib qoldi. XIX asr o‘rtalarida Andijon 4 dahaga 
bo‘lindi. Har dahaga qozi va mingboshi tayinlandi. Dahalar mahallalatga 
bo‘lingan bo‘lib, ularni oqsoqol boshqargan.