Текис юзали плато ва қирлар (Қоракўл, Денгизкўл, Учбош, Қорақир)

Бухоро вилояти — Ўзбекистон республикасининг 12 вилоятларидан бири. Ўзбекистон вилоятлари ичида, чегасининг катталиги бўйича Навоийдан кейин иккинчи ўринда туради. 1938-йил 15-январда ташкил этилган. Бухоро вилояти ҳудуди асосан Қизилқум чўлида жойлашган. Жануби-шарқини Зарафшон водийси эгаллаган. Шимоли-ғарбда Хоразм вилояти ва Қорақалпоғистон Республикаси, шимол ва шарқдан Навоий вилояти, жануби-шарқда Қашқадарё вилояти, жануби-ғарбда Туркманистон билан чегарадош. Майдони 39,4 минг км2. Аҳолиси 1443 мингдан зиёд киши (2001). Бухоро вилояти таркибида 11 қишлоқ тумани: Бухоро, Вобкент, Жондор, Когон, Олот, Пешку, Ромитан, Шофиркон, Қоровулбозор, Қоракўл, Ғиждувон, 11 шаҳар (Бухоро, Галаосиё, Вобкент, Газли, Когон, Олот, Ромитан, Шофиркон, Қоракўл, Қоровулбозор, Ғиждувон), 3 шаҳарча (Жондор, Зафаробод, Янгибозор), 121 қишлоқ фуқаролари йиғини бор. Бухоро шаҳар аҳолисининг этник таркиби асосан Узбек, Рус, Форс (Эронийлар), Туркман, тожик, Украин, корейс, татар ва бошқалар ташкил этади.Маркази-Бухоро
Бухоро вилояти ҳудудининг релефи аксарият геоморфологик хусусиятларига кўра бирмунча мураккаб текисликлардан иборат. Энг баланд жойи Қулжуқтов тизмаси. Қулжуқтов билан Зарафшон дарёси водийси оралиғида Оёқоғитма ботиғи жойлашган. Бухоро вилоятида қуйидаги релеф кўринишларини ажратиш мумкин:

Алоҳида ифодаланган паст тоғлар, платолар (Кулжуқтов, Тузкой тоғи, Жарқоқ, Саритош);

Текис юзали плато ва қирлар (Қоракўл, Денгизкўл, Учбош, Қорақир);
Дарё ва кўл ётқизиқлари билан қопланган ва шамол таъсирида вужудга келган аккумулятив текисликлар;
Алоҳида ифодаланган берк ботиқлар (Қорахотин, Оёқоғитма, Денгизкўл);
Ясси юзали воҳаларда баландлиги 5-15 м ли тепалар учрайди.
Тоғлар асосан силур, девон, тошкўмир, бўр, палеоген, неоген даврлари жинсларидан тузилган. Текислик ва қумликлар тўртламчи геологик давр табиий омиллари таъсирида ўзгарган. Фойдали қазилмалардан Сеталантепа, Жарқоқ, Газли, Учқирда газ, Кемачи, Зикри, Ўртабулоқда нефтгаз ҳамда графит конлари, оҳактош, бентонит (гилмоя), гранит конлари топилган. Бухоро вилоятида жуда кўп минерал сув захиралари аниқланган. Қулжуқтов, Қорахотин, Жинғилди,Оёқоғитма ботиғи атрофларидан топилган сувлардан хўжаликда қисман фойдаланилади. Вилоят сейсмик жиҳатдан 7 балли, фақат Газли шаҳри атрофи 9 балли зилзила зонасига киради. Иқлими кескин континентал: ёзи иссиқ, узоқ, қуруқ, июлнинг ўртача ҳарорати 28-32°, қумликларда 60-70° гача кўтарилади. январнинг ўртача ҳарорати 0° дан −2° гача йилига 90-150 мм ёғин тушади. Асосан баҳор ва қишда ёғади. Вегетация даври 220 кун. Бухоро вилоятининг асосий сув манбаи — АмуБухоро машина канали. Қуйимозор, Тўдакул, Шўркул сув омборларининг аҳамияти катта. Бундан ташқари воҳалар атрофида зовур ва оқова сувлар ташланадиган Денгизкўл, Қорақир, Катта Тузкон ва Девхона каби кўллар мавжуд. Бухоро вилояти бўйича обикор ерларнинг 94,4 % турли даражада шўрланган. Чўл зонасида кам чириндили қўнғир тусли сур, қумли ишгандан сўнг, озиқ-овқат саноатида ташкилий ва иқтисодий ислоҳотлар амалга оширилди.