Техник конструкциялаш ва моделлаш

Duradgorlik  bolg‘alari  va  yog‘och  to‘qmoq.  Yog‘och  qismlarni  yig‘ishda  iskanalar 
yordamida  o‘yish-teshish  ishlarini  bajarishda  duradgorlik  bolg‘alari  va  Yog‘och  to‘qmoqlardan 
foydalaniladi. 
 
Duradgorlik parmalari
 
 
 
Parmalash moslamalari: 
а-kololvorot; б-vintli drel; в-shesternyali drel; е-treshotka. 
 

---

37 
 
 
Duradgorlik 
bolg‘alari  kvadrat,  doira 
muhrali  bo‘lib,  uchki 
qismi har xil ko‘rinishda 
bo‘ladi. 
Ayrim 
bolg‘alarning 
uchki 
qismi  mix  sug‘irishga 
moslangan.  Duradgorlik 
bolg‘alarining  muhrasi 
tekis  va  silliq  bo‘lishi, 
qavariq 
va 
ezilgan 
joylari 
bo‘lmasligi 
kerak. 
Qavariq 
va 
ezilgan 
muhrali 
bolg‘alar 
Yog‘och 
sirtini ezib, tekisligini buzadi. 
 
Yog‘och  qismlarni  biriktirish,  jipslash  hollarida  bolg‘a  urilayotgan  sirtlar  ezilmasligi  uchun 
ularning  ustiga  qattiq  Yog‘ochlardan  ehtiyot  taxtasi  qo‘yiladi.  Qismlarni  mixlash  yo‘li  bilan 
biriktirishda  mixning  sirtga  tik  qoqilishiga,  ularning  egilib  yog‘ochni  ezib  qo‘ymasligiga  e’tibor 
beriladi.  Mix  kallagini  yog‘ochga  bolg‘alab  botirilmasdan  balki  uning  ustiga  sumba  qo‘yibqoqiladi. 
Aks holda bolg‘aning notekis tushishi oqibatida sirt ezilib qoladi. 
 
Iskana  bilan  o‘yish-teshish  ishlarini  bajarishda  dastani  ezib  qo‘ymaslik  uchun  bolg‘a  o‘rnida 
yog‘och to‘qmoqdan foydalanish ma’qul. Yog‘och to‘qmoqning muhrasi katta va tekis bo‘lib, iskana 
dastalarini,  yog‘och sirtlarini ezmaydi, uning  yordamida bolg‘alash qulay. Ayniqsa  yosh duradgorlar 
o‘yish-teshish vaqtidabolg‘ani qo‘llariga urib olmasliklari uchun ko‘zlarini dastadan olmaydilar, tig‘ga 
esa  e’tibor  bermaydilar.  Buning  natijasida  iskana  rejadan  chiqib,  Yog‘ochni  o‘yib  qo‘yadi.  Shuning 
uchun  buyumlarni  yig‘ish,  qismlarning  jipsligini  ta’minlash,  iskanalar  bilan  ishlashda  yog‘och 
to‘qmoqdan foydalaniladi. 
 
Yog‘och to‘qmoqlar qayrog‘och, chinor, akatsiya, tut kabi qattiq pishiq yog‘ochlardan randalab 
yoki Yog‘och ishlanadigan tokarlik stanogida yo‘nib tayyorlanadi. 
 
Ombur.  Mixlab  biriktirilgan  buyumlarni  qismlarga  ajratishda  va  notug‘ri  qoqilgan  mixlarni 
sug‘urishda  duradgorlik  omburidan  yoki  mix  sug‘urgichlardan  foydalaniladi.  Mixlarni  sug‘urishda 
yog‘och sirtini ezib qo‘ymaslik uchun ombur va mix sug‘urgichlarning ostiga ehtiyot taxtasi qo‘yiladi. 
Porsi qolip. Yosh duradgorlir bilan arralash mashqini o‘tkazishda reja chizig‘i bo‘yicha tilish, 
qirqishni  o‘rgatish  bilan  bir  qatorda  porsi  qolipdan  foydalanib  go‘niyaviy  va  porsi  usulida  arralash 
ishlari o‘rgatiladi.  
 
Porsi  qolip  yordamida  xomaki  yog‘och 
materiallar  arralanmaydi,  balki,  randadan  chiqqan 
tayyor  taxtalargina  arralanib  aniq  o‘lchamga 
keltiriladi. Porsi qolip 90
0
 va 45
0
 burchak hosil qilib, 
(go‘niyaviy  va  porsi  usulida)  arralash  imkonini 
beradi. 
 
Porsi qolipda arralash yupqa polotnoli, mayda 
tishli,  chaparrasi  oz  chiqarilgan  yoki  chiqarilmagan 
arralar 
yordamidabajariladi. 
Porsi 
qolipda 
arralanadigan taxtalarning qalinligiga qarab, birdaniga