Техник конструкциялаш ва моделлаш

                6-rasm. Simni  
 
rulondan chiqarib    olish usuli. 
7-rasm. Simni  qirqish uchun 
kerak 
bo`lgan 
asboblar: 
kusachka, passatijlar. 
 
 
Temir arra yordamida simni qirqish uchun maxsus yoqoch brusdan foydalanish mumkin (8-rasm, d).  
 
                             
 
 

---

106 
 
8-rasm. Simni zubilo  (a, b) va temir arra yordamida qirqish   (d). 
 
Simni to’g’rilash. Rulondan chiqarilgan sim, odatda to’g’ri shaklda bo’lmaydi. Uni ishlatishdan 
oldin to’g’rilab olish kerak. Rangli metalldan bo’lgan ingichka uzun simni yoki yumshoq po’lat simni 
to’g’rilash uchun ikkita yog’och bir biriga siqilgan brusdan foydalanish mumkin (8-rasm, a,b).  
Yana teskari, ya`ni simni uchini tiskiga mahkamlab, ikkita yog’och reyka orasidan simni uzunasi 
bo’ylab o’tkazish ham mumkin (8-rasm, d).  
Simni to’g’rilash yana bitta usuli keng tarqalgan: ikkita uchini yog’ochlarga mahkamlanib, keyin silliq 
sterjen yordamida, simni orqaga hamda oldinga galma-gal tortib o’tkaziladi (9-rasm).  
Qalin  sim  bolg’a  hamda  nakovalnya  yordamida  to’g’rilanadi.  Bolg’aning  uradigan  joyi 
urilayotgan metalldan  yumshoq bo’lishi shart, bo’lmasa uni  urgan paytda simda izlar paydo bo’ladi. 
Shuning uchun alyuminiy va misli simlarni yog’och bolg’a (kiyanka) bilan to’g’rilash tavsiya etiladi. 
To’g’rilanayotgan paytda bolg’ani chiqib qolgan joylarga asta-sekinlik bilan bir chekkasidan boshlab 
oldinga qarab uriladi. Qolgan joylarni to’g’rilash uchun simni o’z o’qi atrofida aylantirib turish kerak. 
Simni  to’g’rilanganligini  ko’z  orqali  yoki  chizg’ich  yordamida  tekshirish  mumkin.  Zanglagan  va 
oksidlangan sim tozalanishi kerak bo’ladi.  
Simni  egish.  Ko’pincha  simni  egishga  to’g’ri  kelib  qoladi.  Ingichka  simni  (diametri  2  mm 
gachabo’lgan)  to’g’riburchakostidaburish  uchun  omburdan  foydalanish  mumkin.  o’ng  qo’l  bilan 
ombur yordamida simni ushlab, katta barmoq bilan sim qayiriladi (9-rasm, a).  
 
                                  
 
                  9-rasm. Simni to`g`rilash usullari: a) yog`ochga o`rnatilgan mixlar  yordamida; b,