Техник конструкциялаш ва моделлаш

2-rasm. Stul qaychi va richagli qaychi  
Dastasining uzunligi tufayli qirqishda barmoqlargina emas, balki butun qo’l qatnashadi. Bu esa 
qirqish bosimini ancha oshiradi. Stul qaychilar bilan 2—3 mm gacha qalinlikdagi metallarni qirqish 
mumkin.  
Richagli qaychilar (2- rasm, b) 2-3mmgacha qalinlikdagi metall listlarni qirqishga imkon 
beradi. Ular ikkita cho’yan stoyak  va stol (2)dan iborat. Stolga yon tomondan qo’zg’almas pichoq (7) 
(90°burchak ostida charxlangan) biriktirilgan. Richag (4) ga mahkamlangan ustki pichoq (5) egri 
chiziqli shaklga ega. Bu esa richag tushirilganda bosim burchagi doimo birday bo’lishini ta`minlaydi 
(taxminan 15°). Richag staninaga mahkamla-nadi. Uchida posongi 6bo’lgani uchunu o’z-o’zidan 
tushib ketmaydi. Qirqiladigan list planka 3 yordamida richakka qisiladi. 37 tipidagi qaychilar 
pichog’ining uzunligi 1050 mmbo’lib, ular 2,5mmgacha qalinlikdagi metallni qirqishga imkon beradi.  
Richagli qaychilarning tig’lari oralig`i kichik bo’lishiga va richagning puxta mahkamlanishiga 
e`tibor berish kerak.  
Ularda zagotovkani qisib turadigan bostirma bo’lishi lozim, chunki qirqish paytida buyumni 
to’ntarishga intiluvchi kuch mo-menti paydo bo’ladi va ishchi uni ushlab turishga kuchi Yetmaydi.  
Metallni qirqish uchun richag keskin tushiriladi, so’ngra kuch bilan bosib metall oxirigacha 
qirqiladi.  
Richagli qaychilarning boshqa konstruktsiyalari ham bor: tishlari bor reykali va pereborli (3 
mmgacha bo’lgan po’lat listni, ingichka chiviqlarni qirqish uchun), sortli qaychilar (sortli metallni 
qirqish uchun) va h. k.  
Qaychilar bilan qirqishda juda ehtiyot bo’lish kerak, aks holda detalning o’tkir uchlari va 
qirralari bilan qo’lni kesib olish mumkin. Qo’lqop kiyib ishlash tavsiya qilinadi.