Техник конструкциялаш ва моделлаш

Tayanch so’z va iboralar: Patent tadkikotlari, patent izlanishlari, bilimlar banki, Ijod


1. O’zbekiston Respublikasining Davlat patent idorasi. O’zbekiston Respublikasining Davlat Patent idorasi (bundan keyin patent idorasi deb yuritiladi) «Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalari to’g’risida»gi qonunga muvofiq Sanoat mulki obektlarini muxofaza qilish soxasida yagona davlat siyosatini amalga oshiradi.
Patent idorasi mulk sanoat mulk obektlariga talabnomalarini ko’rib chiqish uchun qabul kilinadi, ular bo’yicha davlat ilmiy texnik yekspertizasini o’tkazadi, ularni davlat ruyxatiga oladi, ushbu qonunning qo’llanilishiga oid koida va tushunchalarni ishlab chikadi hamda Vazirlar Maxkamasi tomonidan tasdiqlanadigan Patent idorasi to’g’risidagi Nizomga muvofiq boshqa vazifalarni bajaradi.
Patent idorasining faoliyatini mablag bilan ta’minlashning manbai Davlat byudjeti mablagidan patent bojlaridan, shuningdek patent idorasi tomonidan ko’rsatiladigan xizmalar va beriladigan materiallar uchun olinadigan xakdan iboratdir.
2. Sanoat mulki obektiga bo’lgan xukukiy muallifga (mualliflar) yoki uning (ularning) xukukiy vorisiga (vorislariga) tegishli buladi hamda ixtiro yoki sanoat namunasi patenti dastlabki patenti va foydali model guvoxnomasi (bundan keyin patent dastlabki patent guvoxnoma deb yuritiladi) bilan tasdiqlanadi.
Ixtiro patenti ixtironing yangiligini, ixtirochilik darajasini, patentining haqiqiyligini va patent yegasini ixtiroga yegalik qilish, uni tasavvur yeti shva undan foydalanishga doir mutlok xukukini tasdiqlaydi.
Sanoat namunasi patenti sanoat namunasining yangiligi va o’ziga xosligini, patentning haqiqiyligini va patent yegasining sanoat namunasiga yegalik qilish, uni tasavvur yeti shva undan foydalanishga doir mutlok haqiqatni tasdiqlaydi.
Patentning xukukiy muxofazasi butunlay yoki kisman haqiqIy yemasligini isbotlash vazifasi haqiqiy yemas deb davo kilinayoitgan tomon zimmasiga yuklanadi va sud tartibida amalga oshiriladi.
Dastlabki patent va guvoxnoma patent yegasining sanoat mulki obektiga yegalik qilish, uni tasavvur yeti shva undan foydalanishga doir mutlok xukukini tasdiqlaydi. Patent yegasining mutlok xukuki patent, dastlabki patent yoki guvoxnoma xakidagi ma’xlumotlar Patent idorasining rasmiy axborotnomasimda ye’lon kilingan sanadan boshlab amalda deb hisoblanadi.
Ustuvorlik (prioritet) sanasidan boshlab «Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalari to’g’risida»gi qonun koidalarga muvofiq belgilanadigan boshqa sanadan ye’tiboran hisoblanganda ixtiro patenti 20 yil mobaynida, sanoat namunasi patenit yesa 10 yil mobaynida amal kilinadi.
Dastlabki patent va guvoxnoma ustuvorlik sanasidan boshlab hisoblanganda 5 yil mobaynida amal kilinadi.
Sanoat namunasi patent iva foydali model guvoxnomasining amal qilish mudldati patent yegasining iltimosiga kura Patent idorasi tomonidan tegishli 5 yilga va 3 yilga uzaytirilishi mumkin.
Dastlabki patent bilan muxofazalangan sanoat mulki obekti patenti dastlabki patent yegasining iltimosiga kura obekt mohiyatan yekspertizadan o’tkazilgandan sung berilishi mumkin.
Ixtiro patenti, dastlabki patenti va foydali model guvoxnomasi bilan ta’sinlanadigane xukukiy muxofaza xajmi ularning formulasi bilan, sanoat namunasi patent iva dastlabki patenti bilan ta’minlanadigan xukukIy muxofaza xajmi va buyum (maket, rasm)ning fotosuratlarida aks yettirilgan muxim alomatlari majmui yoki ularning kombinasiyasi (matnda bundan keyin muxim alomatlar majmui deb yuritiladi) bilan belgilandi.
Davlat tomonidan maxfiy deb topilgan sanoat mulki obektlarini xukukIy jihatdan muxofaza qilish aloxida qonun jihatlari bilan tartibga solib boriladi.
3. Sanoat mulki obektini shaxsiy-ijodiy mehnati bilan yaratgan jismoniy shaxs bu obektning muallifi deb ye’tirof yetiladi.
Mualliflik xukukIy begonalashtirilmaydigan shaxsiy xukuk bo’lib, qonun bilan muxofaza kilinadi.
Patent egasi
Sanoat mulkining obektiga patent va dastlabki patent yoki guvoxnoma quyidagilarga beriladi.
Sanoat mulki obektning muallifiga (mualliflarga) yoki uning (ularning) merosxuriga (merosxurlariga):
Muallif yoki uning xukukIy vorisi tomonidan patent, dastlabki patent yoki guvoxnomaga oid talabnomada yoki sanoat mulki obekti Patent idorasida ruyxatdan o’tkazilgunga kadar topshirilgan arizada ko’rsatilgan jismoniy va (yoki) yuridik shaxslarga (ular roziligi sharti bilan);
Mazkur modda nazarda tutilgan holatda ish beruvchiga. Xizmatchi uz xizmat vazifasini ish beruvchidan olgan aniq bir topshirikni bajarish bilan boglik tarzda yoki korxonaning ixtisosiga doir texnik bilimlar yordamida yaratgan sanoat mulki xukukiga ish beruvchiga yega buladi. Sanoat mulki obektiga bo’lgan xukukni uzgacha o’tkazish muallifga ish beruvchi o’rtasida tuzligan shartnomaga asosan rasmiylashtiriladi.
Basharti ish beruvchi sanoat mulki obekti yaratilganligi xakida muallif ma’lum qilgan sanadan ye’tiboran 4 oy mobaynida Patent idorasiga talabnoma topshirilmasa talabnoma topshirish xukukini uzga shaxsga o’tkazmasa muallif talabnoma topshirish va patent, dastlabki patent yoki guvoxnomani uz nomiga olish xukukiga yega buladi. Bunda ish beruvchi sanoat mulkining tegishli obektidan uz korxonasida patent yegasi shartnomada belgilanadigan tovon pulini to’lamagan holda foydalanish xukukiga yega buladi.
Ish beruvchi tomonidan sanoat mulki obekti maxfiy SAklanadigan bulsa, u muallifga mutanosib mikdorda xak to’lash shart, xak mikdori shartnoma asosida belgilanib, mutlok lisenziyaning bozor narxidan kam bulmasligi lozim.
Patent yegasi patent, dastlabki patent yoki guvoxnoma bilan muxofaza kilinadigan sanoat mulki obektidan foydalanib xukukini xar qanday jismoniy yoki yuridik shaxsga berish mumkin.
Sanoat mulki obektiga oid patent, dastlabki patent yoki guvoxnoma shuningdek bilim olish xukuki meros bo’yicha utadi.
4. O’zbekiston Respublikasining intellektual mulk davlat fondi patent yegasining davlat mulkiga kiradigan yoki shartnoma asosida olinadigan intellektual mulk obektiga nisbatan xukuk hamda majburiyatlarini amalga oshirilishiga kumaklashadi.
Intellektual mulk davlat fondi faoliyatini mablag bilan ta’minlash manbai sanoat mulki va intellektual mulkni boshqa turlari obektlaridan foydalanish xukukiga oid lisenziya sotilishidan tushadigan mablaglarning bir kismidan, davlat byudjeti mablaglari hamda boshqa tushumlardan iborat buladi.
Intelekto’la mulk fondi uz faoliyatini «Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalari to’g’risida»gi qonun va Vazirlar Maxkamasi tasdiqlaydigan Nizomga binoan amalga oshiriladi.