Техник ижодкорлик ва дизайн фанининг назарий (лекция) машғулотлари мазмуни

 
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar: 
1.
Mualliflik va turdosh huquqlar nima? 
2.
Sanoat mulki nima? 
3.
Siz qanday intellektual mulk ob‘yektlarini bilasiz? 
4.
Patent nima? Patent qanday huquqlar beradi? 
5.
Litsenziya bitimi nima? 
6.
Qanday ob‘yektiv iqtisodiy shart-sharoitlar patent huquqi 
yuzaga kelishi va rivojlanishiga olib keldi? 
7.
O`zbekistonning intellektual mulkni muhofazalash sohasidagi 
qonuniy bazasi nimadan iborat? 
8.
Intellektual mulk ob‘yektlariga shaxsiy nomulkiy va mutlaq 
huquqlar nimadan iborat? 
4-MAVZU. KASHFIYOT – TEXNIK MASALALARNI 
YECHISHNING ILMIY ASOSI SIFATIDA 
 
Kashfiyot tushunchasi 
Ilmiy texnik ijodkorlikni rivojlantirishda fundamental tadqiqotlar 
asosiy o`rinni egallaydi. Aynan ular orqali istiqbolli ilmiy yechimlarni 
ishlab chiqish uchun asos bo`luvchi ilmiy potensialni yuzaga keltiradi. 
Ko`p holatlarda fundamental tadqiqotlar, uning yakuniy natijalari 
ilmiy kashfiyot bilan yakunlanadi. 

---

~ 34 ~ 
Kashfiyot - tushunchasi ikki xil: huquqiy va ommalashgan 
ma‘noda ishlatiladi. Ommalashgan tushunchada kashfiyot ilm-fanda 
katta nazariy va amaliy ahamiyat kasb etadigan ilmiy yangilik sifatida 
tushuniladi. «Kashfiyot qilish huquqi» O`zbekiston Respublikasi 
asosiy qomusi bo`lgan konstitutsiyada kafolatlangan bo`lib, Nizomga 
muvofiq kashfiyot deganda tabiat va jamiyatni ilmiy bilish jarayonida 
erishilgan yangi ilmiy yutuq tushuniladi. 
Kashfiyot - moddiy dunyoning ilgari ma‘lum bo`lmagan 
ob‘yektiv mavjud qonuniyatlar, xossalari va hodisalarni aniqlanishi 
bilan tavsiflanib, insoniyatning bilish darajasini tubdan o`zgartiruvchi 
ta‘sirga ega bo`ladi. 
 
Kashfiyot turlari 
Geografiya, arxeologik, poleontologik va yer qazilma boyliklarini 
kashf qilish - ilmiy kashfiyot hisoblanmaydi. Chunki u ijodiy qobiliyat 
bilan bog`liq bo`lmay balki ekspeditsion topilma hisoblanadi. 
Shuningdek, matematik hamda ijtimoiy fanlar sohasidagi kashfiyotlar 
ham ob‘yektiv haqiqatni aks ettirganligi uchun huquqiy jihatdan tan 
olinmaydi.