Техник ижодкорлик ва дизайн фанининг назарий (лекция) машғулотлари мазмуни

 
 
Аsos uchun mаrkаzgа ixtiyoriy shаkldаgi gаzlаmа qoldig`i 
olinаdi. Uning bir tomonigа birinchi qiyqim tikilаdi, ikkinchi qiyqimni 
esа hosil bo`lgаn 2 tа qiyqimgа, ya‘ni mаrkаziy vа 1-qiytimgа ulаnаdi. 
Keyingi bo`lаk mаrkаziy vа 2-qiyqimgа ulаnаdi vа hokazo. Shundаy 
usul bilаn qiyqim bo`lаklаri аylаnа shаklidа ulаnib borilishi kerаk, 
bundа ulаngаn qiyqim аvvаlgi аylаnаdаgi bittа yo‘li ikkitа qiyqimgа 
tegib turishi zаrur. Ish jаrаyonidа biriktirilgаn choklаrning to`g`ri 
bo`lishigа e‘tibor berish kerаk. Hаr bir bаjаrilgаn ishdаn keyin 
choklаrni dаzmollаsh kerаk, аks holdа tikilаyotgаn qiyqim cho`zilib 
qolishi yoli notekis tikilishi mumkin.
 
 
“Parket” usulida yelpig`ich tayyorlash 
Bichishda qulay bo`lishi uchun karton yoki qattiq qog`ozdan 
shablonlar tayyorlanadi. Kartonda kerakli elementni (kvadrat, 
uchburchak, oltiburchak va hokazo) chok haqisiz chizib olinadi, 
so`ngra hamma tomonidan 0,5-0,7 santimetr chok haqini qoldirib 
ikkinchi chiziqni o`tkazamiz shundan so`ng ichki va tashqi kontur 
chiziqlari bo`yicha ehtiyotkorlik bilan qirqiladi. Gazlama bo`ladigan 
kerakli elementni bichish uchun gazlamaning teskari tomoniga 
shablonni qo`yib ham ichki va tashqi, konturlarini qalam bilan 
chiziladi. Tashqi konturi bo`ylab qirqiladi ichki konturi bo`ylab esa 
ikkita detal birlashtirib tikiladi. Qalin gazlamalar yonma-yon qo`yilib 
tutashtirma chokda tikiladi. Buning uchun avval detallar chetlarini 
to`g`ri chokda so`ngra ikkala detalni egallangan holda ularni ―zig-zak‖ 
chokda tikiladi, bu holda element uchun chok haqi qoldirmay 

---

~ 157 ~ 
bichiladi. Quroq texnikasida hamma geometrik naqshlarni uchta 
guruhga ajratish mumkin. 
1.
Uchburchaklar 
2. Amerikancha kvadrat 
3. Spiral 

---

~ 158 ~