Tegidan tashqari bu bo’limning qolgan barcha teglari ekranda aks ettirilmaydi. Odatda tegi darhol tegidan keyin keladi tegi sarlavhaning tegidir, va hujjatga nom berish uchun hizmat kiladi. Hujjat nomi va
Download 3,49 Mb.
|
Маъруза матни 2-сем 2020-5 09.04.
|
O’zbekcha nomlanishi 173
Inglizcha nomi 173 Inglizcha o’qilishi 173 1 173 Amaliy dastur 173 Practical program 173 Prakchkl program 173 2 173 Aloqa 173 Link 173 Link 173 3 173 Andoza, shablon 173 Template 173 Templet 173 4 173 Antivirus 173 Antivirus 173 Antivayrs 173 5 173 Apparat ta’minot 173 Hardware 173 Hadvar 173 6 174 Asbob, uskuna 174 Tool 174 Tul 174 7 174 Bajarmoq 174 Perform 174 Perfom 174 8 174 Baland, yuqori 174 High 174 Hiz 174 9 174 Bayt 174 Byte 174 Bayt 174 10 174 Belgi 174 Sign 174 Sijn 174 11 174 Belgilar 174 Character 174 Cherekte 174 12 174 Bezak 174 Trim 174 Traym 174 13 174 Birlik 174 Unit 174 Yunit 174 14 174 Bo’lish 174 Being 174 Beying 174 15 174 Bo’sh joy 174 Blank 174 Blenk 174 16 174 Bo’yoq cho’tka 174 Brush 174 Brash 174 17 174 Bo'shliq 174 Space 174 Spek 174 18 174 Butun son 174 Integer 174 Intejer 174 19 174 Buyruq 174 Command 174 Kommand 174 20 174 Buyruqli tugma 174 Command button 174 Kommand button 174 21 174 Chaqiruv 174 Call 174 Kel 174 22 174 Chegara 174 Border 174 Bode 174 23 174 Chiqarish 174 Output 174 Outpat 174 24 174 Chiqarish qurilmalari 174 Output Devices 174 Outpat devayses 174 25 174 Chiqish 174 Exit 174 Exit 174 26 174 Chiqmoq,tark etmoq 174 Quit 174 Quit 174 27 174 Chiziq oralig’i 174 line spacing 174 line spacing 174 28 174 Chizish 174 Draw 174 Draw 174 29 174 Cho’zmoq 174 Stretch 174 Stretch 174 30 174 Chop etish 174 Print 174 Print 174 31 174 Daraja 174 Degree 174 Degree 174 32 174 Dastur 174 Program 174 Program 174 33 174 Dasturiy ta’minot 174 Software 174 Software 174 34 174 Drаyver 174 Driver 174 Driver 174 35 174 Dyum 174 Inch 174 Inch 174 36 174 Ekran 174 Screen 174 Screen 174 37 174 Eslatma, izoh 174 Note 174 Note 174 38 174 Faollashtirish 174 Enable 174 Enable 174 39 174 Fayl 174 File 174 File 174 40 174 Fayl nomi 174 File name 174 File name 174 41 174 Fayllarni arxivlash 174 Archive files 174 Archive files 174 42 174 Faylni saqlash 174 Save the file 174 Save the file 174 43 174 Fleshka 174 Flash memory card 174 Flash memory card 174 44 174 Formula 174 Formula 174 Formula 174 45 174 Foydalanuvchi 174 User 174 User 174 46 174 Harf 174 Letter 174 Letter 174 47 174 Hisoblash 174 Count 174 Count 174 48 174 Hodisa 174 Case 174 Case 174 49 174 Ikkilik sanoq tizimi 174 Binary computing system 174 Binary computing system 174 50 174 Informatika va axborot texnologiyalari 174 Science and Information Technology 174 Science and Information Teknolojy 174 51 175 Ixtiyoriy 175 Optional 175 Optional 175 52 175 Izoh 175 Footnote 175 Footnote 175 53 175 Jadval 175 Table 175 Teybl 175 54 175 Jadval qo'shish 175 Add table 175 Add table 175 55 175 Jadvalni birlashtirish 175 Consolidation of the table 175 Consolidation of the table 175 56 175 Joylashtirish 175 Paste 175 Paste 175 57 175 Kalkulyator 175 Calculator 175 Kalculato 175 58 175 Kalonka 175 Speaker 175 Speaker 175 59 175 Katak 175 Staal 175 Steel 175 60 175 Kechigish, uzilish 175 Delay 175 Delay 175 61 175 Kengaytirish 175 Extend 175 Extend 175 62 175 Kirish 175 Input 175 Input 175 63 175 Kiritish qurilmalari 175 Input Devices 175 Input Devices 175 64 175 Klaviatura 175 Keyboard 175 Keyboard 175 65 175 Ko’chirmoq 175 Move 175 Move 175 66 175 Ko’rish, ko’rinish 175 View 175 View 175 67 175 Kompyuter 175 Computer 175 Kompute 175 68 175 Kursiv yozish 175 Italic 175 Italik 175 69 175 Loyiha 175 Draft 175 Draft 175 70 175 Ma’lumot 175 Information 175 Informashn 175 71 175 Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi 175 DBMS (data base management system) 175 DBMS (data base management system) 175 72 175 Ma’lumotlar ombori 175 Data base (DB) 175 Data beys (DB) 175 73 175 Matn 175 Text 175 Text 175 74 175 Maydon 175 Field 175 Field 175 75 175 Mikrofon 175 Microphone 175 Microphone 175 76 175 Modem 175 Modem 175 Modem 175 77 175 Monitor 175 Monitor 175 Monitor 175 78 175 Multimedia 175 Multi-media 175 Multi-media 175 79 175 Mundarija 175 TOC (table of contents) 175 TOC (table of contents) 175 80 175 Noutbuk 175 Notebook 175 Notebook 175 81 175 Nuqta 175 Point 175 Point 175 82 175 Nusxa olmoq 175 Copy 175 Copy 175 83 175 O’chirish 175 Delete 175 Delete 175 84 175 O’lchash 175 Dimension 175 Dimension 175 85 175 O’nlik 175 Decimal 175 Decimal 175 86 175 O’nlik sanoq tizimi 175 Decimal computing system 175 Decimal computing system 175 87 175 O’rta 175 Middle 175 Middle 175 88 175 O’zgartirish 175 Replace 175 Replace 175 89 175 Oldinga 175 Forward 175 Forward 175 90 175 Operatsion tizim 175 Operating system 175 Operating system 175 91 175 Oralig'i 175 Range 175 Range 175 92 175 Orqaga 175 Backward 175 Backward 175 93 175 Ostki qismi 175 Bottom 175 Bottom 175 94 175 Oynani yopish 175 Close the window 175 Close the window 175 95 175 Papka 175 Folder 175 Folder 175 96 176 Papka 176 Folder 176 Folder 176 97 176 Past, pastki,quyi 176 Low 176 Low 176 98 176 Pastki indeks 176 Subscript 176 Subscript 176 99 176 Plotter 176 Plotter 176 Plotter 176 100 176 Printer 176 printer 176 printer 176 101 176 Qalin 176 Bold 176 Bold 176 102 176 Qator 176 String 176 String 176 103 176 Qidirmoq, izlamoq 176 Seek(sought) 176 Seek(sought) 176 104 176 Qirqmoq 176 Cut 176 Cut 176 105 176 Qiymati, narxi 176 Value 176 Value 176 106 176 Qo’ymoq 176 Paste 176 Paste 176 107 176 Qulflash 176 Locking 176 Locking 176 108 176 Qurilma 176 The device 176 The device 176 109 176 Ramka 176 Frame 176 Frame 176 110 176 Rang 176 Color 176 Color 176 111 176 Raqam 176 Digit 176 Digit 176 112 176 Raqamli 176 Digital 176 Digital 176 113 176 Raqamli 176 Numerical 176 Numerical 176 114 176 Raqamli fotoaparat 176 Digital camera 176 Digital camera 176 115 176 Raqamli tugmalar 176 Digital buttons 176 Digital buttons 176 116 176 Rasm 176 Picture 176 Picture 176 117 176 Sana 176 Date 176 Date 176 118 176 Sanoq tizimi 176 Industrial system 176 Industrial system 176 119 176 Sarlavha 176 Title 176 Title 176 120 176 Sarlavha 176 Heading 176 Heading 176 121 176 Satr 176 Row 176 Row 176 122 176 Shakl 176 Figure 176 Figure 176 123 176 Shrift 176 Font 176 Font 176 124 176 Sichqoncha 176 Mouse 176 Mouse 176 125 176 Skaner 176 Scanner 176 Scanner 176 126 176 Slayd 176 Slide show 176 Slide show 176 127 176 Son 176 The number 176 The number 176 128 176 Sozlash 176 Setup 176 Setup 176 129 176 Sxema 176 Chart 176 Chart 176 130 176 Tahrirlash 176 Editing 176 Editing 176 131 176 Tahrirlash 176 Edit 176 Edit 176 132 176 Tanaffus 176 Break 176 Break 176 133 176 Tanlamoq 176 Select 176 Select 176 134 176 Tanlash 176 Selection 176 Selection 176 135 176 Taqdimot 176 Presentation 176 Presentation 176 136 176 Tartibga solish 176 Arrange 176 Arrange 176 137 176 Tenglama 176 Equation 176 Equation 176 138 176 Tizimli blok 176 Structural blocks 176 Structural blocks 176 139 176 Tizimli dastur 176 A systematic program 176 A systematic program 176 140 176 To’g’irlash 176 Align 176 Align 176 141 176 Topish 176 Find 176 Find 176 142 176 Tozalash 176 Clean 176 Clean 176 143 176 Tugma 176 Button 176 Button 176 144 176 Turi, shrift 176 Type 176 Type 176 145 177 Uslub, dizayn 177 Style 177 Style 177 146 177 Ustun 177 Column 177 Column 177 147 177 Valyuta 177 Currency 177 Currency 177 148 177 Variant 177 Option 177 Option 177 149 177 Veb kamera 177 Webcam 177 Webcam 177 150 177 Videoproektor 177 Slide Projector 177 Slide Projector 177 151 177 Virus 177 Virus 177 Virus 177 152 177 Xabar 177 Message 177 Message 177 153 177 Xotira 177 Memory 177 Memory 177 154 177 Xotira buferi 177 The memory buffer 177 The memory buffer 177 155 177 Yacheyka 177 Size 177 Size 177 156 177 Yangilash 177 Update 177 Update 177 157 177 Yopish 177 Closure 177 Closure 177 158 177 Yozuv 177 Record 177 Record 177 159 177 Yuqori indeks 177 Superscript 177 Superscript 177 160 177 Yuqori, yuqori qism 177 Hight 177 Hight 177 Амалий машғулотларни ташкил этиш бўйича кўрсатма ва тавсиялар 189 193
Bilim sohasi: 300 000 – «Ishlab chiqarish texnik soha» 193 193 Ta’lim sohasi: 310 000 – «Muxandistlik ishi» 194 4.ILOVALAR Fan dasturi……………………………………………………………………… Ishchi fan dasturi………………………………………..……………………… Tarqatma materiallar…………………………………………………………… Testlar…………………………………………………………………………….. Ishchi fan dasturiga muvofiq baholash mezonlarini qo’llash bo’yicha uslubiy ko’rsatmalar……………………………………………………………………… Fanni oziga xosligiga qarab o’rganish bo’yicha boshqa materiallar keltirilishi mumkin………………………………………………………………………….. O’UMning electron variant.…………………………………………………… O’QUV MATERIALLARI 2-o’quv yili 07.04.2021 йил 1 - MAVZU. ALGORITMLASH ASOSLARI Mavzu rejasi: 8.1. Algoritm haqida tushuncha. Algoritm nima? 8.2. Algoritmning asosiy xossalari. 8.3. Algoritmning ifodalanish usullari. 8.4. Algoritmning turlari. 8.5. CHiziqli tarkibga ega bo‘lgan algoritmlar tuzish. 8.6. Tarmoqlanuvchi tarkibga ega bo‘lgan algoritmlar tuzish. 8.7. Takrorlanuvchi tarkibga ega bo‘lgan algoritmlar tuzish.
Informatika sohasida algoritm tushunchasi asosiy tushuncha bo‘lib, u geometriya kursidagi nuqta, to‘g‘ri chiziq va tekislik, matematikadagi to‘plam, kimyodagi modda, fizikadagi fazo hamda vaqt tushunchalari kabi fundamental tushuncha hisoblanadi. Algoritmga aniq bir ta’rif berish mushkul. SHunday bo‘lsada, algoritmning mohiyatini aniq tushuntirish mumkin. Algoritm – biror masalani echish uchun bajarilishi zarur bo‘lgan buyruqlarning tartiblangan ketma-ketligi. Tuzilgan algoritmni uning yozilish qoidalarini tushunadigan va unda ko‘rsatilgan buyruqlarni bajarish imkoniga ega bo‘lgan insonning o‘zi yoki texnik qurilma (masalan, kompyuter) bajarishi mumkin.
Algoritmga qo‘yiladigan qo‘shimcha talablar mavjud bo‘lib, bu talablar algoritmning xossalari deb yuritiladi. Ular quyidagilardan iborat: 1. Uzluksizlik xossasi. Bu xossaga ko‘ra algoritm aniq va tugallangan qadamlarga bo‘lingan bo‘lishi kerak. (Keltirilgan misolda shunday qadamlar soni beshta). 2. Aniqlilik xossasi. Algoritm shunday tuzilgan bo‘lishi kerakki, har bir buyrug‘i bajarilgandan keyin qaysi buyrug‘i bajarilishi aniq ko‘rsatilgan bo‘lishi lozim. 3. Tushunarlilik xossasi. Har bir algoritm yoshi yoki qobiliyatiga qarab ma’lum ijrochiga mo‘ljallangan bo‘ladi. Masalan, kvadrat tenglamani echish algoritmi to‘g‘ri tuzilgan bo‘lsa ham, boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga tushunarli bo‘lmaganligi tufayli ular bu algoritmni ijro eta olmaydilar. CHunki ular diskriminant, kvadrat ildiz, kvadratga ko‘tarish kabi tushunchalar bilan tanish emas. Bundan tashqari, ushbu xossaga binoan algoritmning har bir buyrug‘i aniq ifodalangan bo‘lib, ikki xil ma’noni anglatmasligi lozim, ya’ni algoritmning har bir buyrug‘i barcha ijrochilar tomonidan bir xil tushunilishi kerak. 4. Natijaviylik xossasi. Ijrochi algoritmning chekli sondagi buyruqlarini bajargandan so‘ng, natijaga erishishi kerak. 5. Ommaviylik xossasi. Bu xossaga ko‘ra tuzilgan bitta algoritm vositalariga faqat bitta emas, balki bir xil turli barcha masalalarni hal qila bilish mumkin bo‘lishi kerak. Masalan, kvadrat tenglamani echish algoritmi yordamida ixtiyoriy kvadrat tenglamani echish, yoki y=a*x+b to‘g‘ri chiziqning grafigini chizish algoritmi yordamida ixtiyoriy to‘g‘ri chiziqning grafigini chizish mumkin bo‘lishi kerak. Umuman olganda, har bir algoritm ma’lum soha bo‘yicha tushunarli, aniq va tugallangan qadamlarga bo‘lingan bo‘lishi, har bir buyrug‘i bajarilgandan keyin qaysi buyruq bajarilishi aniq ko‘rsatilishi lozim. Algoritmning chekli sondagi buyruqlarini ijro etgach, natijaga erishishi hamda tuzilgan bitta algoritm vositasida faqat bitta emas, balki bir xil turdagi barcha masalalarni hal qila bilish mumkin bo‘lishi kerak. 8.3 Algoritmning ifodalanish usullari Algoritm ijrochisi EHM yoki avtomatik qurilmalar ham bo‘li-shi mumkin. EHM o‘ziga tushunarli bo‘lgan tilda tuzilgan algoritm (ya’ni dastur) asosidagina ishlay oladi. Demak, EHM uchun tuzilgan dasturni ham to‘liq ma’noda algoritm deb atash mumkin. Algoritmlarni tuzish jarayonida ularning qaysi ijrochiga mo‘ljallab tuzilayotganligiga alohida e’tibor beriladi va sun’iy yoki tabiiy tillardan birida tuziladi. Ma’lumki, EHM tabiiy tillarni tushunmaydi va inson bilan ular o‘rtasida bu tillarda muloqat o‘rnatib bo‘lmaydi. SHuning uchun inson bilan EHM o‘rtasida muloqat o‘rnatishga mo‘ljallangan bir necha o‘nlab tillar yaratilgan. Bu tillar sun’iy tillar jumlasiga kiradi va dasturlash tillari deb ataladi. Agar algoritm EHM uchun mo‘ljallab tuzilayotgan bo‘lsa, mazkur EHM tushunadigan sun’iy tillardan birida tuziladi va to‘liq formallashtiriladi. Algoritm qaysi ijrochiga mo‘ljallab tuzilayotganligiga qarab quyidagi shakllardan birida ifodalanishi mumkin: 1. Matn shakli. 2. Blok-sxema shakli. 3. Dastur shakli. Algoritmlarni ifodalashning dastlabki ikkita shakli tabiiy tillar: matematik formulalar va simvollar vositasida ifodalanadi. Uchinchi shakli esa sun’iy tillardan birida ifodalanadi. 8.3.1. Algoritmning matn shaklida ifodalanishi Algoritmni ifodalashning eng ko‘p tarqalgan shakli bu matn shakli, ya’ni uni oddiy tilda so‘zlar bilan bayon qilish hisoblanadi. So‘zlar yordamida tuzilgan algortmning ijrochisi inson hisob-lanadi. Algoritmning matn shaklida har bir ko‘rsatma, jumlalar orqali buyruq mazmunida beriladi. Algoritmning bunday shaklidan, odatda, kundalik hayotda uchraydigan masalalarni hal qilish algoritmlarini tuzishda foydalaniladi. Masalan, inson hayotida har kuni bajaradigan yumushlari, ya’ni har xil taomlar tayyorlash, choy damlash va hokazo algoritmlar so‘zlar yordamida ifodalanadi. Umuman olganda, ixtiyoriy turdagi masalalarning algoritmlarini so‘zlar yordamida tuzish mumkin. Masalan, aralash sonni noto‘g‘ri kasrga aylantirish algoritmi quyidagicha oddiy tilda tuziladi: 1. Sonning butun qismini mahrajiga ko‘paytiramiz va uni R1 bilan belgilaymiz. 2. R1 ga kasrning suratida turgan son qo‘shiladi va natija suratga yoziladi. 3. Kasrning maxraji o‘zgarishsiz qoladi. 8.3.2. Algoritmning blok-sxema shaklida ifodalanishi Matematika masalalarini hisoblashda algoritmni blok-sxema ko‘rinishida tasvirlash uni tushunish uchun qulaylik tug‘diradi. Blok-sxema ko‘rsatkichlar bilan bog‘lanuvchi har xil bloklar ketma-ketligidan tashkil topadi. Algoritmning bajarilish tartibi ko‘rsatkich bilan ko‘rsatiladi. Blok-sxemalarda algoritmning alohida bosqichlarini belgilash uchun quyidagi belgilardan foydalaniladi:
– shartni tekshiruvchi blok; – algoritm tugaganligini bildiruvchi blok. Har qanday algoritm blok-sxema shaklida ifodalanganda har doim uning boshlanishini bildiruvchi blok bilan boshlanib, algoritmning tugaganligini bildiruvchi blok bilan yakunlanadi. Kerakli ma’lumotlarni kiritish va chiqarish blokida dastlabki berilganlar kiritiladi va olingan natijalar chiqariladi. SHartni tekshirish bloki ichiga shart yoziladi, qo‘yilgan shartning bajarilish-bajarmasligiga qarab strelka ikki tomonga yo‘naladi. Strelkalarning biriga “ha” so‘zi, ikkinchisiga “ yo‘q ” so‘zi yoziladi. “Ha” so‘zi shartning bajarilganligini, “ yo‘q ” so‘zi esa shartning bajarilmaganligini bildiradi. SHartning bajarilgan yoki bajarilmaganligiga qarab, algoritmning bajarilish tartibi aniqlanadi. Hisoblash va ta’minlash blokida hisoblanishi kerak bo‘lgan ifoda yoziladi. Ifodaning qiymati hisoblanib, tenglik belgisining chap tomonidagi o‘zgaruvchiga ta’minlanadi.
CHiziqli tarkibli algoritmlarda algoritmlarning har bir punkti tabiiy ravishda ketma-ket bir martadan bajariladi. Masalan: y=sinx+ln|x+1| funksiyaning qiymatini hisoblash algoritmi tuzilsin, bu erda x=3,9.
Tarmoqlanuvchi tarkibli algoritmlarda ham har bir band bir martadan bajariladi. Lekin shartning bajarilishi yoki bajarilmasligiga qarab qaysi bandlar ketma-ket bajarilishi aniqlanadi. Masalan: Argument x ning ixtiyoriy qiymatida quyidagi funksiyaning qiymatini hisoblash algoritmi tuzilsin.
Takrorlanuvchi (siklik) algoritmlarda algoritmning bir bo‘lak bandlari parametrlarning qabul qilish qiymatiga qarab ketma-ket bir necha marta bajariladi. Masalan: 1 dan 10 gacha bo‘lgan musbat butun sonlarning yig‘indisini topish algoritmi tuzilsin.
Download 3,49 Mb. Do'stlaringiz bilan baham:
|
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish