Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

 
 
                                           
5
 “Fundamentals of Library “Library management 101: A practical guide” by DIANE L.VELASQUEZ 2013 ISBN 
978-0-8389-1148-8(paper) 978--0-8389-9502-0(pdf). 

---

III. NAZARIY MATERIALLAR 
 
 
 
 
35 
2.3.Axborot-kutubxona faoliyati statistikasi. 
 
2.3.1. Statistikaning maqsadi, ahamiyati va boshqaruvdagi o‘rni. 
Kutubxona-  axborot  faoliyatini  boshqarishda  kutubxona  statistikasidan 
bevosita  foydalaniladi.  Kutubxona  statistikasi  kutubxona-axborot  faoliyati    bilan 
bog„liq  bo„lgan  ommaviy    xodisalar  va  jarayonlarning  miqdoriy  tomonlarini 
o„rganadi.  Kutubxona  ishida  ommaviy  xodisalarning  miqdoriy  ifodasi  raqamli 
ko„rsatkichlar  hajmi,  rivojlanish  dinamikasi,  reja-  topshiriqlar  va  me‟yorlarning 
bajarilishi,  miqdoriy  bo„linishlar  va  nisbatlar  tizimi  vositasida  ularning  anik  joy  
hamda vaqt sharoitlaridagi sifat aniqligida tadqiq qilinadi. 
Kutubxona  statistikasining  maqsadi-  kutubxonalarda  jamlangan  fondlar, 
ularning  ahvoli,  rivojlanishi,  foydalanishi,  mamlakat  madaniy  darajasiga    ta‟siri, 
fan-  texnika  taraqqiyoti  va  boshqa  ijtimoiy  xodisalar  bilan  o„zaro    bog„liqligini 
xisoblashdan  iborat.  Uning  vazifasi  –miqdoriy  ko„rsatkichlar  tizimini  kutubxona 
ishining ayrim bo„limlari va uni bir butun xolda xisoblash usullarini ishlab chiqish. 
U o„rganadigan masalalar doirasiga  quyidagilar kiradi: 
-kutubxonalar  tarmoqlari-  shahar  va  qishloqda    joylashuvi,  turi,  xili,  xajmi, 
idoraviy mansubligi va boshqa belgilariga ko„ra  bo„linishi; 
-kitob fondi – uning rivojlanishi, o„zgarishi, bilimlar soxasi, til, hajm va shu 
kabilar bo„yicha bo„linishi; 
-kitobxonlar- ularning tarkibi, faolligi; 
-kutubxonalar  faoliyati-  kitob  berilishi,  uning  tarkibi,  ommaviy  ishlar, 
faollarni  jalb  qilish,  kutubxona  xodimlari,  ularning  tarkibi,  kutubxonalar 
mablag„lari, turli xil extiyojlar uchun  ajratilgan jamg„armalarning taqsimlanishi.     
Statistik  ko„rsatkichlar  muxim  boshqaruv  funktsiyasini  bajaradi,  boshqaruv 
jarayonlarini  barcha  saviyalari  uchun  muxim  element  xisoblanadi.  Statistik 
ko„rsatkichning  bu ahamiyati kitobxonlarga xizmat ko„rsatish sifati va kutubxona 
jamoasining    ishidagi  tejamkorlik  natijalari  bilan  bog„liq  bo„lgan  rejalarning 
bajarilishini nazorat  qilishni kuchaytiradi.