Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

 
Siqish nisbatlari 
Video  ma’lumotlarni  raqamli  audio  video  tashuvchilarga  yozganda 
ma’lumotni siqib yozishimiz foydali. Siqilmagan videoni siqish nisbati 1:1 Siqish 
nisbati 1.6:1 dan 10:1 gacha bo‘ladi. Video siqish nisbati 10:1 degani orginal video 
10 foizga siqilgan.  
 
Bitreyt(video oqim kengligi) 
Vaqtning bir sekundiga video axborotlarning qayta ishlanadigan bitlari sonini 
ko‘rsatadi.  Boshqa  so‘z  bilan  aytganda  –  bu  sekundiga  megabitlarda  (Mbit/s) 
o‘lchanadigan  video  oqimtezligi  hisoblanadi.  U  qancha  yuqori  bo‘lsa,  sifat 
shuncha yaxshi bo‘ladi. Misol uchun, DVD-video standart uchun oqim kengligi 5 
Mbit/s  atrofida,  yuqori  aniqlikdagi  HDTV-televidenie  formati  uchun  25  Mbit/s.ni 
tashkil  etadi.  Bitreytning  eng  ko‘p  qiymati  Internet  orqali  uzatiladigan  video 
sifatini baholash uchun ishlatiladi. 
 
Kodeklar 
Videoni  siqish  uchun  har  xil  standartlardan  foydalanish  mumkin.  Ammo 
bunda, ma’lumotlarni o‘zgartirish uchun ma’lum bir algoritmni tanlab olib, videoni 
butunlay boshqa vositalarni yoki dasturiy  ta’minot yordamida siqish mumkin, bu 
esa  mutlaqo  xilma-xil  natijalar  chiqishinita’minlaydi.  Tarmoqdan  yuklab  olingan 
HD-formatli  videorolik  yoki  diskdan  ko‘chirilgan  Blu-Ray  filmning  mobil 
telefonga  yozilgan  video  sifati  va  xususiyatlari  qanchalik  darajada  farq  qilishi 
mumkinligiga  e’tibor  bering.  Bittasida  suratni  yaxshi  holatda  qoldirish, 
ikkinchisida  ovozdagi  kamchilik,  uchinchisida  teskarisi  –  sifat  etaloni.  Ularning 
barchasi bitta MPEG-4 standartidan foydalanib kodlashtirilgan.  
Ko‘p  jihatdan, ushbu  tafovutlarning  barchasi birlamchi  materiallarni  siqishni 
amalga oshiruvchi maxsus dastur – aynan kodek bilan belgilanadi. Shundan ekan, 
ularning har biri sifat va kodlash tezligiga ta’sir o‘tkazadigan o‘zining algoritmidan 
foydalanadi.  
“Kodek”  so‘zining  o‘zi  ikkita  “koder-dekoder”  so‘zlarining  qisqartmasidan 
olingan. Bu shuni anglatadiki, kodek nafaqat siqish (koder), balki ko‘rish(dekoder) 
modulini  ham  o‘z  ichiga  olishi  kerak.  Ikkinchisi  odatda  bepul  va  K-Lite  Codec 

---

 
NAZARIY  MATERIALLAR
 
 
 
 
 
 
 
22 
Pack  yoki  Windows  7  Kodek  Pack  kabi  mashhur  kodeklar  to‘plamiga  kiradi.  Bir 
necha  istisnolar  mavjud  bo‘lsa-da,  lekin  eng  yaxshi  va  tezkor  kodeklar-
kodlashtirgichlar odatda pulli bo‘ladi. 
Barcha turdagi kodeklarni hisobga olib, ushbu mavzu doirasida faqatgina eng 
keng tarqalgan ba’zi kodeklarni ko‘rib chiqamiz.