Tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy


Matematika o`qitishda xulosa chiqarish metodlari



Download 4,23 Mb.
Pdf ko'rish
bet113/224
Sana01.09.2021
Hajmi4,23 Mb.
#161920
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   224
Bog'liq
MATEMATIKA-FANINI-OQITISH-METODIKASI

Matematika o`qitishda xulosa chiqarish metodlari  
Matematik xulosa ham mantiqiy tafakkur qilish shakllaridan biri. Matematik 
xulosaga bunday ta’rif beriladi.  
 Ikkita qat’iy hukmdan hosil qilingan uchinchi natijaviy hukmga xulosa deyiladi.  
 Misol. 1 – hukm: To`rtburchakning diagonali uni ikkita uchburchakka ajratadi.  
2 – hukm: Har bir uchburchak  ichki burchaklarning yig`indisi  180
0
  ga teng.  


84 
 
3  –    hukm:    Demak,  to`rtburchak  ichki  burchaklarning  yig`indisi  360
0
  ga  teng 
(Xulosa bo`ladi).  
 Maktab matematika kursida xulosalarning uchta to`rta, ya’ni induktiv, deduktiv va 
analogik xulosalar o`rganiladi.  
Ayrim  yoki  xususiy  ma’lumotlarga  tayanib,  umumiy  xulosa  chiqarishni 
induksiya deyiladi.Induksiya uch xil bo`ladi.  
1.  Chala induksiya  
2.  To`la induksiya  
3.  Matematik induksiya   
Chala  induksiya  metodi  orasida  chiqarilgan  xulosa  ko`pgina  hollarda  to`g`ri, 
ammo ayrim hollarda noto`g`ri  bo`ladi.  
Misol. Fermaning mashhur teoremasi bo`yicha (2

+1)  ko`rinishdagi sonlar 
n={0,1,2,3,4,.....} bo`lganda  3,5,17,257,6553,7....... kabi tup sonlardan  
iborat edi. Shuning uchun Ferma umumiy holda  (2

+1) ko`rishdagi barcha sonlar 
n  ning  ixtiyoriy  qiymatlarida  ham  tub  sonlar  bo`ladi,  deb  umumiy  xulosa 
chiqargan.  XVIII  asrda  L.  Eyler  Ferma  teoremasini  tekshirib,  uning  qonuniyati 
n=5  bo`lganda  bo`zilishini,  ya’ni  hosil  bo`lgan  son  murakkab  son  bo`lishini 
aniqlagan.  
2

+1= 4294967297 = 641
×6700417  
Bu  degan  so`z  (2

+1)  ifoda  641  ga  bo`linadi.  Bunda  bu  son  tub  bo`lmay, 
balki murakkab son ekanligi kelib chiqadi.  
 Induksiya metodi orqali xulosa chiqarish esa biror matematik qonuniyati uch hol 
uchun o`rinli bo`lganligidan n– hol uchun o`rinli deb qabul qilinadi.  
 Bunga arifmetik progressiyani istalgan xadini topish formulasi misol bo`la oladi.  
 Umumiy    ma’lumotlarga  tayanib  ayrim  yoki  xususiy  xulosa  chiqarish  deduksiya 
deyiladi.  
 Misol. 1. x

+3x-4 = 0  tenglamaning diskriminantini hisoblash, uning yechimlari  
borligini ko`rsating.  
D=9+16=25        D>0      Bizga  malumki  kvadrat  tenglamani  diskremenanti  musbat 
bo`lsa, u ikkita haqiqiy xar xil yechimga ega bo`ladi.   
 Xulosa chiqarish metodlaridan yana biri bu analogiya. 
 O`xshashlikka asoslanib xulosa chiqarish analogiya deyiladi.  
  


85 
 

Download 4,23 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   224




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish