Tayyorlash va malakasini oshirish markazi o. Shernayev, F. Fayziyeva, M. Sharipova, R. Ibrohimova

 
3-topshiriq.
    “G’alvir  o’yini”  asosida  ushbu    berilgan  yillarda  qabul  qilingan 
qonunlarni moslab yozing. 
1512-yilda______________________________________________________ 
1507-yil ______________________________________________________ 
1556-1585-yillar_________________________________________________ 
1577-yil _________________________________________________ 
 

---

4-topshiriq.
  Quyida berilgan yillarda sodir bo’lgan voqealar ni aniqlang.   
№ 
s a v o l l a r 
A 
B 
C 
D 
1 
Qaysi tarixiy 
inshootga 1mln 200 
ming kub suv 
to’plangan? 
Abdullaxon 
bandi 
Abdullaxon 
timi 
Minorai 
Kalon 
Ko’kaldosh 
saroyida 
2 
Kimning pul 
islohoti tufayli 
kumush tangalarga 
bo’lgan talab oshib  
ketdi? 
M. 
Shayboniy-
xon 
Abdullaxon 
II 
Ko’chkunchi-
xon 
Abulfauzxon  
3  Suratda tasvirlangan 
mis tangalar 
nechanchi asrlarga 
oid? 
 
 
 
XV asrga 
 
 
XVI asrga 
 
 
XVII asrga 
 
 
XIV asrga 
4 
 Haj safariga borish 
masalasi bo’yicha 
Buxoro xonligi 
qaysi davlat bn 
kelishuv ishlarini 
olib bordi? 
 
Angliya 
 
Fransiya 
Rossiya  
Usmonli 
turklar 
5 
“Moskva savdo 
kompaniyasi 
nechanchi asrda 
tashkil etilgan? 
1553-yilda  1555-yilda 
1554-yilda 
1556-yilda 
 
5-topshiriq.
  Quyida berilgan atamalarga  ta’rif  bering.  

---

1 
Mulki xos 
 
2 
Jizya  
 
3 
Konvertatsiya 
 
4 
Tanhodor  
 
5 
Zobitona  
 
6 
Vaqf 
 
7 
Yasoq  
 
 
12-  §.  BUXORO  XONLIGINING  TASHQI  SIYOSAT   
1-topshiriq.
  Jadvalni to’ldiring. Buxoro xonligi va Rossiya davlati o’rtasidagi 
siyosiy va iqtisodiy aloqalarni tavsiflab bering. 
Buxoro xonligi va Rossiya munosabatlari 
siyosiy 
iqtisodiy 
 
 
 
 
 
 
2
-topshiriq.
  Matndan 4 ta xatolikni toping. 
XVII  asrda  Buxoro  xonligi  va  Rossiya  o‘rtasidagi  munosabatlarda  yangi  davr  
boshlandi.    Bu    davrga    kelib    Rossiyaning    O‘rta    Osiyo    xonliklari,    jumladan,  
Buxoro    xonligi    bilan    savdo-sotiq  aloqlarida    kamsitish    siyosati    yuritila  
boshlandi.    Xususan,  boj  to‘lovi  miqdori  oshirildi.  Ayni    paytda,    siyosiy  
maqsadlarni  ro‘yobga  chiqarish,  tabiiy  boyliklarga  ko‘z  olaytirish  kayfiyati  
kuchaya    bordi.    Rossiyani,  ayniqsa,  O‘rta    Osiyo    hunarmandchilik  mahsulotlari  
ham    qiziqtira    boshladi.  Pyotr    I    Buxoroni    siyosiy    jihatdan    Rossiyaga    teng  
davlatlar    emas  deb    hisobladi    va    amalda    unga    tazyiq    o‘tkaza    boshladi.  Shu  
maqsadda    1718-yilda    Irtish    daryosi    sohilida    yetti    qo’rg‘ondan  iborat    shahar  
(Irgiz)  qurdirdi.  Bu  esa  Buxoro  xonligini  tashvishga  solib  qo‘ydi.  Shuning  
uchun  ham  Abulfayzxon  Rossiyaga  elchi yubordi.  U o‘z maktubida Buxoroga  

---

Rossiya  elchisi  yuborilishini ham  so‘radi.  Bunga  javoban  Rossiya  hukumati  
1721-yili  Antoni Jenkinson  elchi  qilib  jo ‘natdi.   
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________ 
3
-topshiriq.
  Jadvalni to’ldirib, bo’sh o’rinlarni to’ldiring. 
Xuroson 
 
o‘ziga  xos darvoza  
vazifasini o‘tar  edi.   
 
Xuroson 
keskin  kurash  ketdi. 
Xuroson masalasida 
 
shayboniylar  ustunlik  
qildilar 
Abdullaxon  II  Eronga  
qarshi  kurashda   
Usmonli  davlati  bilan  
ittifoq  tuzishga  urinib  
ko‘rdi.   
 
 
4
-topshiriq.Abdullaxon II va Akbarshoh munosabatlarini tavsiflab bering.
 
  
   
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
13-§ BUXORODA XONLIGIDA MADANIY HAYOT 
1-topshiriq. Berilgan  so’zlardan foydalanib, tarixiy ma’lumot hosil qiling! 
(Jumlani to’g’ri tuzish maqsadida qo’shimcha so’zlardan foydalanish mumkin) 
Namuna: 
Tarix 
Birinchi 
yarmida 
Buxoroda 
Tarix fani 
XVII-XVIII  Asarlar 
yozildi 
 
XVII-XVIII asrning birinchi yarmida Buxoroda tarix fani sohasida qator tarixiy 
asarlar yozildi. 
 
Bemorlarni 
davolash 
Buxoro 
Subhonqulixon 
tibbiyot ilmi  
„Dor ush-
shifo“ 
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
________________ 
 
Istanbul  
Muhammad 
Shayboniyxon, 
saqlamoq 
Devon 
she’rlar 
to‘plami 
kutubxona  
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
________________ 
 
Ruboiynavislik  himatnavislik 
an’anasi 
Bobur 
Mirzo 
Ahmad 
Yassaviy 
Ubaydullaxon  keyingi 
taraqqiyoti 

---

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________ 
 
Toshkentda 
Shayboniyxon  Baroqxon   
Samarqand 
Ко ‘kaldosh 
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________ 
 
2-topshiriq. Tarixiy asarlar va ularning mualliflarini moslashtiring.  
 
T/R 
Muallifi 
 
Asar nomi 
1 
Abdurahmon Tole 
A  „Ubaydullanoma“ 
2 
Muhammad Solihamg  
B  „Tarixi Muqimxoniy“, 
3 
Muhammad Yusuf  Munshiy 
C  „Tarixi Rashidiy“ 
4 
Muhammad Haydar 
D  ,,Abdullanoma“ 
5 
Muhammad Amin Buxoriy 
E  ,,Shayboniynoma“ 
6 
Hofiz Tanish al-Buxoriy 
F  „Abulfayzxon tarixi“ 
 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
 
 
 
 
 
 
 
3-topshiriq.Jadvaldagi savollarga javob bering. 
 
 
Muhammad Rahimbiy 
qaysi bekliklarni to`rt yil 
davomida o`ziga 
bo`ysundirgan? 
____________________________________________ 
____________________________________________ 
____________________________________________ 
____________________________________________ 

---

 
Muhammad Rahimbiy 
davrida qaysi qabilalar 
turgan joyidan 
ko`chirtirib yuborilgan ? 
 
 
__________________________________ 
____________________________________________ 
____________________________________________ 
____________________________________________ 
 
Doniyolbiy otaliq davrida 
qaysi viloyatlarning 
mustaqillikka intilishlari 
kuchaygan ?  
 
 
____________________________________________ 
____________________________________________ 
____________________________________________ 
____________________________________________ 
 
4-topshiriq.Nuqtalar o’rnini to’ldiring. 
1. Buxorodagi ………………….., Abdullaxon, Qulbobo Ko’kaldosh, Nodir 
devonbegi, Ernazar elchi, Samarqandda qurilgan Shayboniyxon, Toshkentda 
qurilgan Baroqxon va ……………… madrasalari me’morchiligimizning yorqin 
namunalari hisoblanadi. Baroqxon madrasasi shayboniy hukmdor 
……………………ning o‘g‘li Baroqxon tomonidan qurildi. Madrasa gumbazining 
balandligi…… metrni tashkil  etadi. 
2. O’quvchilarga avval harflar, keyin esa bo‘g‘inlar, ulami qo'shish orqali so‘z 
tuzish, ,,……………..“ (Qur’oni Karimning yettidan biri) kitobini o‘qish 
o‘rgatilgan. 
3. Tibbiyot ilmidagi rivojlanish o‘z  zamonasida „tabiblar iftixori“ deb 
sharaflangan …… … …… …… …… … … … … ,jarroh mavlono Baqo, ko‘z 
kasalliklarini davolashda nom chiqargan Shohali ibn Sulaymon, „ …… … … … 
… … … … ……………….“ asari muallifi  Sultonali Samarqandiy, ,,Ko‘z 
kasalligiga doir asosiy kitob“ asarlari bilan mashhur boTgan Ubaydulloh Kahhol 

---

kabi alloma tabiblarning nomlari bilan bog‘liqdir. … … … … … … … … … … 
… … … … … ……….., Bobokalon Samarqandiy, mavlono Kavkaviylar 
matematika, Muhammad Husayni Buxoriy „…… … … … … … 
………………………………“, Mahmud ibn Ahmad Faroziy esa 
,,…………………………………………………………….“ asarlari bilan 
astronomiya fanlari rivojiga munosib hissa qo‘shdilar. 
4. …………………..ning tibbiyotga oid kitoblar jamlangan nodir kutubxonasi 
bo‘lgan. U „……………………………………………“ nomli kitob ham yozib 
qoldirdi. 
5. …………….ning ,,Shayboniynoma“ asari Dashti Qipchoq va 
Movarounnahming XV asr o‘rtalaridan ……..asr boshlarigacha bo‘lgan davr 
voqealarini o‘z ichiga oladi. 
5-topshiriq. Quyidagi shaxsning faoliyati bilan bog’liq davrida yuz bergan  
voqealarni yozing! 
 
Abdullaxon II 
1598-yil 
 
 
 
 
Navro‘z Ahmadxon vafot 
etgach, Abdull axon II darhol 
Karmana va 
Shahrisabzda o’z 
hukmronligini tikladi. 
 
Buxoro xonligi 
markazlashgan ulkan 
davlatga aylandi 
1583-yil 
 
 
 
 
Abdullaxon II vafotidan atigi 

---

3 yil o'tgach, bir asr 
hukmronlik qilgan 
shayboniylar sulolasi barham 
topdi 
 
 
14