|
O‘zbekiston Respublikasida terrorizm xavfining oldini olish masalalari. O‘zbekistonda shakllanayotgan huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyati o‘ta murakkab va mashaqqatli si- yosiy jarayonga asoslangan. Bir tomondan, eski sovet tuzumidan
qolgan salbiy meros demokratik o‘zgarishlarga qarshilik ko‘rsat- sa, ikkinchi tomondan, ayrim siyosiy kuchlar xalqimiz tanlagan dunyoviy taraqqiyot yo‘liga rahna solib, uni izdan chiqarish va diniy maqomga burib yuborishga harakat qilmoqda. Bu «ayrim siyosiy kuchlar» ekstremizm va terrorizmning bevosita ilhomchi- lari va bajaruvchilari bo‘lib, ular nopok siyosiy maqsadlari yo‘li- da inson va jamiyatning eng nozik va qaltis tarixiy qadriyati – dindan foydalanishga urinmoqda.
Ayniqsa, 1999-yilning 16-fevralida Toshkent shahrida terro- ristlar tomonidan uyushtirilgan portlashlardan keyin terrorizm muammosi O‘zbekistondagi ijtimoiy-siyosiy hayotga tahdid soluv- chi asosiy xavf-xatarlardan biriga aylandi.
Mustaqil davlatimiz qonunchiligida terrorizmga qarshi kurash- ning asosiy tamoyillari (qonuniylik, inson huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari ustuvorligi, jazoning muqarrarligi) bir qator normativ-huquqiy hujjatlarda o‘z ifodasini topgan bo‘lib, ularning asosiylari quyidagilardir:
O‘zbekiston Respublikasining «Terrorizmga qarshi kurash to‘g‘risida»gi Qonuni (2000-yil 15-dekabr).
O‘zbekiston Respublikasining amaldagi Jinoyat kodeksi (2001-yil 18-oktyabrdagi o‘zgartish va qo‘shimchalar bilan).
O‘zbekiston Respublikasining «Jinoyat, jinoyat-protsessual kodeksi va ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksiga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida»gi Qonuni (2001-yil 29-av- gust).
O‘zbekiston Respublikasining «Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurash to‘g‘risida»gi Qonuni (2004-yil 26-avgust).
Ushbu huquqiy-me’yoriy hujjatlar orasida O‘zbekiston Res- publikasining «Terrorizmga qarshi kurash to‘g‘risida»gi va «Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurash to‘g‘risida»gi Qonunlar alohida e’tiborga molik. Chunki bu qonunlar tufayli O‘zbekistonda ter- rorizmga qarshi kurashning normativ, tashkiliy va moddiy-texnik
asoslari yaratildi. Unga ko‘ra, terrorizmni targ‘ibot qilish, ter- roristik guruh va tashkilotlarni tuzish hamda ularning faoliyati, tayyorlanayotgan yoki amalga oshirilgan terroristik jinoyatlarga oid ma’lumot va dalillarni yashirish taqiqlanadi.
Terrorizmga qarshi kurash dastavval uni oziqlantiruvchi g‘oyaviy-ma’naviy va moliyaviy-iqtisodiy manbalarni zararsizlan- tirishni taqozo etadi. Shu munosabat bilan 2006-yilning 1-yan- varidan kuchga kirgan «Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurash to‘g‘risida»gi Qonun jinoiy faoliyatdan olingan daromadni legal- lashtirish va terrorizmni moliyalashtirish sohasidagi munosabat- larni tartibga soladi. Ushbu qonunga ko‘ra pul mablag‘lari yoki boshqa mol-mulkka oid operatsiyalar ustidan nazoratni amalga oshirish vakolati O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi- ga yuklatilgan. Respublika Bosh prokuraturasi huzurida faoli- yat ko‘rsatayotgan Soliq, valyutaga va jinoiy daromadlarni legal- lashtirishga qarshi kurashish departamenti zimmasiga moliyaviy razvedkaning zamonaviy tizimini yaratish, jinoiy daromad- larni legallashtirish va terrorizmni moliyalashtirishning kanal va mexanizmlarini aniqlashga yo‘naltirilgan moliyaviy, mulkiy ope- ratsiyalarning monitoringini amalga oshirish, xorijiy davlatlarning vakolatli organlari hamda xalqaro ixtisoslashgan va boshqa tash- kilotlar bilan o‘zaro hamkorlik qilish va axborotlar ayirboshlash kabi yangi vazifalar yuklatildi. Chunki bugun diniy shiorlar bilan niqoblangan, giyohvand moddalarning noqonuniy savdosidan ke- layotgan katta-katta mablag‘lar evaziga yashayotgan xalqaro ter- rorchilik mintaqa xavfsizligiga jiddiy tahdid tug‘dirmoqda.
Xalqaro valyuta fondining 2006-yildagi ma’lumotlariga ko‘ra, dunyoning turli mintaqalaridagi narkokartellar uyushgan jinoyatchilik va xalqaro terrorizmni moliyalashtirishga har yili 500 milliondan to 1,5 milliard dollargacha mablag‘ sarflamoq- da. Jumladan, so‘nggi 6–8 yilda ro‘y bergan 111 ta mojarolarda ishtirok etgan terrorchi guruhlarning narkokartellar bilan moli- yaviy aloqadorligi Xalqaro valyuta fondi ekspertlari tomonidan
aniqlandi. Mintaqadagi barqarorlikka xavf tug‘dirishda hamon asosiy omil bo‘lib qolayotgan Afg‘onistonda YaIM (yalpi ich- ki mahsulot)ning 50 foizini giyohvand moddalardan olinayotgan daromad tashkil etmoqda.
Respublikamizning Birinchi Prezidenti Islom Karimovning O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 20 yilligiga bag‘ish- langan tantanali marosimdagi «Inson manfaati, huquq va erkin- liklarini ta’minlash, hayotimizning yanada erkin va obod bo‘lishiga erishish – bizning bosh maqsadimizdir» nomli ma’ru- zasida bugungi globallashuv sharoitida AYSEF deb atalmish ko- alitsion qo‘shinlarning 2014-yilgacha va undan keyin qo‘shni Afg‘oniston hududidan olib chiqib ketilishi bilan bog‘liq ravishda ushbu mamlakat va uning atrofidagi vaziyatning yanada keskin- lashib, terrorizm, ekstremizm va narkotrafikning kuchayishi xavfi borligini, Afg‘onistonda yuz berishi mumkin bo‘lgan keskin holat qo‘shni davlatlarda jiddiy xavotir uyg‘otishi muqarrarligini ta’kid- lab o‘tdilar. Shuningdek, ma’ruzada Yurtboshimiz tomonidan vu- judga kelayotgan murakkab vaziyatda voqealarning bunday salbiy ravishda rivojlanishining oldini olish uchun BMT rahnamoligida Afg‘onistonga qo‘shni mamlakatlar hamda AQSH, NATO, Ros- siya ishtirokida muloqot guruhini tashkil etish va o‘zaro kurash olib borayotgan kuchlar o‘rtasida murosaga erishish hamda koa- litsion afg‘on hukumatini shakllantirish Afg‘onistonda tinch- likni qaror toptirish uchun eng munosib yo‘l ekani qayd etildi. 2012-yilning sentyabr oyida qabul qilingan «O‘zbekiston Respub- likasining tashqi siyosiy faoliyati konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘ri- sida»gi Qonun O‘zbekiston tashqi siyosatida o‘zining uzoq mud- datli milliy manfaatlarini ko‘zlagan asosiy tamoyillarni namoyon qiladi. Ushbu konsepsiya davlatimizning xalqaro maydondagi aso- siy tamoyillari, strategik ustuvor yo‘nalishlarini belgilab beradi va O‘zbekiston tomonidan mamlakatimiz mustaqilligining birinchi yillaridan boshlab amalga oshirilayotgan strategiyaning mantiqiy davomidir. Bu O‘zbekistonning qo‘shni Afg‘oniston bilan muno- sabatlarida ham o‘z aksini topgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
