Таянч докторант тижорат банклари кредит портфели ва уни

Портфель тавсифи 
Даромад портфели Портфель 
барқарор 
даромадлиликни 
таъминловчи, 
минимал рискга эга бўлган ва доимий равишда фоизларни 
тўлаш имкониятига эга кредитларга мўлжалланади. 
Риск портфели 
Портфель юқори рискли кредитлардан шаклланади. 
Баланслаштирилган 
портфель 
Портфелда “риск-даромадлилик” дилеммани самарали 
ечиш нуқтаи назаридан банк кредитларининг таркиби ва 
молиявий тавсифига мос келувчи кредитлардан иборат 
бўлади. 
Манба: Муаллиф томонидан тузилган 

---

“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий электрон журнали. № 6, декабрь, 2017 йил 
www.interfinance.uz  4 
Кредит портфелини турлари бўйича банк кредит портфели, банк тизими 
кредит портфели ва марказий банк кредит портфелига бўлиб ўрганса мақсадга 
мувофиқ бўлади. 
Банк кредит портфелини бошқариш нуқтаи назаридан яна бир қанча 
турларга бўлиш мумкин. Жумладан, ташқи ва ички омиллар таъсирига боғлаган 
ҳолда. Банк кредит портфелини ташқи омиллар таъсир қилишига қараб қуйидаги 
турларга ажратиш лозим. 
1. Бошқарилмайдиган кредит портфели. Ушбу кредит портфелига тижорат 
банклари томонидан давлат дастурлари ва меъёрий ҳужжатларни бажариш 
мақсадида берилган кредитларини киритиш мумкин. Кредитлар бўйича банк 
даромадлиликни самарали бошқариш имконияти пасайиб боради. 
2. Тартибга солинадиган кредит портфели – таркибига маълум бир 
имтиёзлар асосида жисмоний ва юридик шахсларга, жумладан, ўз ходимларига ва 
бошқарувга берилган кредитларни олади. 
3. Эркин бошқариладиган кредит портфели – умумий тартибда берилган 
барча кредитлар қамраб олинади. 
Ички омилларни ҳисобга олган ҳолда кредит портфелини бошқаришга 
қараб бош банк кредит портфели ва банк филиали кредит портфелига ажратиш 
мумкин. 
Бош банк кредит портфели–банкнинг қонунчилик ва пул-кредит сиёсати 
орқали тартибга солиш усулларига риоя этган ҳолда эркин бошқарилади. 
Банк филиали кредит портфели – бош банк томонидан белгилаб берган 
тартиб-қоидаларга мувофиқ бошқарилади, жумладан, бош банк филиал учун 
кредитлаш лимитини, кредит портфели даромадлилиги ўрнатади, шунингдек 
филиалга кредит операцияларни амалга оширишнинг бошқа шартларини белгилаб 
беради. 
Банк кредит портфелини мижозларнинг таркиби бўйича яъни жисмоний 
шахсларга берилган кредитлар, юридик шахсларга берилган кредитлар, банкларга 
берилган кредитларга ажратган ҳолда ҳам таснифлаш мумкин.
Банк томонидан берилган кредитларнинг кредитларнинг қайси валютада 
берилганлигига қараб сўмдаги кредит портфели ва валютадаги кредит портфелига 
ажратиш мумкин. Бу валюта рискини ҳисобга олиш имконини беради.
Банк кредит портфелини бундай турларга ажратиш банк бошқаруви учун 
банк активларининг рисклилик, даромадлилик ва ликвидилик даражаси бўйича 
бошқариш имконини беради.
Юқорида келтирилган банк кредит портфелининг таснифланиши охиргиси 
эмас, лекин, буларнинг барчаси кредит портфелини бошқаришни, оптимал кредит 
сиёсатини ишлаб чиқишни ва кредит менежменти самарадорлигини оширишни 
белгилаб беради.

---

“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий электрон журнали. № 6, декабрь, 2017 йил