|
Qaror qabul qilish – axborotga ishlov berishda bajariluvchi asosiy amal hisoblanadi. Qabul qilinadigan qarorlarnig ko’pligi turli matematik modellardan foydalanish zaruratini keltirib chiqaradi.
Hisobotlar, hujjatlar yaratish – axborotni ham inson, ham kompyuter tomonidan o’qiy olish mumkin bo’lgan formaga aylantirishdir. Bu amal xujatlarni saralash va skanerlash, hisoblash, ishlov berish amallari bilan bog’langan. Axborotlarga ishlov berish amallari eng keng qo’llaniladigan muhit qarorlar qabul qilish muhiti hisoblanadi.
Ma'lumotlarni qayta ishlash rejimlari
Texnologik jarayonlarni loyihalashda ularni amalga oshirish usullariga amal qilinadi. Texnologiyani amalga oshirish tartibi hal qilinayotgan vazifalarning hajm-vaqtinchalik xususiyatlariga bog'liq: chastotasi va dolzarbligi, xabarlarni qayta ishlash tezligiga qo'yiladigan talablar, shuningdek, texnik vositalar va birinchi navbatda kompyuterlarning ishlash imkoniyatlari. Quyidagilar mavjud: ommaviy rejim; real vaqt rejimi; vaqtni almashish rejimi; muntazam rejim; so'rov; dialog; teleprocessing; interaktiv; yagona dastur; ko'p dasturli (ko'p ishlov berish).
To'plam rejimi. Ushbu rejimdan foydalanganda foydalanuvchi kompyuter bilan bevosita aloqaga ega emas. Axborotni to'plash va ro'yxatga olish, kiritish va qayta ishlash vaqtga to'g'ri kelmaydi. Birinchidan, foydalanuvchi ma'lumot to'playdi, uni vazifalar turiga yoki boshqa xususiyatga muvofiq paketlarga aylantiradi. (Qoida tariqasida, bu yechim natijalarining uzoq muddatli haqiqiyligiga ega bo'lmagan operatsion xarakterdagi vazifalardir). Ma'lumotni qabul qilish tugagandan so'ng, uni kiritish va qayta ishlash amalga oshiriladi, ya'ni ishlov berishda kechikish mavjud. Ushbu rejim, qoida tariqasida, axborotni qayta ishlashning markazlashtirilgan usuli bilan qo'llaniladi.
Muloqot rejimi (so'rov) rejimi, bunda foydalanuvchining ishi davomida hisoblash tizimi bilan bevosita o'zaro aloqa qilish imkoniyati mavjud. Ma'lumotlarni qayta ishlash dasturlari, agar kompyuter istalgan vaqtda mavjud bo'lsa yoki kompyuter foydalanuvchi uchun mavjud bo'lgan ma'lum vaqt oralig'ida doimiy ravishda kompyuter xotirasida bo'ladi. Foydalanuvchining hisoblash tizimi bilan muloqot shaklidagi o‘zaro aloqasi ko‘p qirrali bo‘lishi va turli omillar bilan belgilanishi mumkin: muloqot tili, foydalanuvchining faol yoki passiv roli; suhbatning tashabbuskori kim - foydalanuvchi yoki kompyuter; javob vaqti; dialogning tuzilishi va boshqalar. Agar suhbatning tashabbuskori foydalanuvchi bo'lsa, u protseduralar, ma'lumotlar formatlari va boshqalar bilan ishlash bo'yicha bilimga ega bo'lishi kerak. Agar tashabbuskor kompyuter bo'lsa, u holda mashinaning o'zi har qadamda turli xil tanlovlar bilan nima qilish kerakligini ma'lum qiladi. Ushbu operatsiya usuli "menyu tanlash" deb ataladi. U foydalanuvchi harakatlarini qo'llab-quvvatlaydi va ularning ketma-ketligini belgilaydi. Shu bilan birga, foydalanuvchidan kamroq tayyorgarlik talab etiladi.
Suhbat rejimi ma'lum darajani talab qiladi texnik jihozlar foydalanuvchi, ya'ni. aloqa kanallari orqali markaziy kompyuter tizimiga ulangan terminal yoki shaxsiy kompyuter mavjudligi. Ushbu rejim axborot, hisoblash yoki dasturiy resurslarga kirish uchun ishlatiladi. Muloqot rejimida ishlash qobiliyati ishning boshlanishi va tugash vaqtida cheklangan bo'lishi mumkin yoki cheksiz bo'lishi mumkin.
Ba'zan dialog va so'rov rejimlari o'rtasida farq qilinadi, so'ngra so'rov tizimga bir martalik qo'ng'iroq sifatida tushuniladi, shundan so'ng u javob beradi va o'chadi, dialog esa tizim so'rovdan so'ng chiqaradigan rejimdir. javob beradi va foydalanuvchining keyingi harakatlarini kutadi.
Haqiqiy vaqt rejimi. Bu hisoblash tizimining boshqariladigan yoki boshqariladigan jarayonlar bilan ushbu jarayonlar tezligida o'zaro ta'sir qilish qobiliyatini anglatadi. Kompyuterning javob vaqti boshqariladigan jarayonning tezligiga yoki foydalanuvchi talablariga javob berishi va minimal kechikishga ega bo'lishi kerak. Odatda, bu rejim markazlashmagan va taqsimlangan ma'lumotlarni qayta ishlash uchun ishlatiladi.
Teleprocessing rejimi masofaviy foydalanuvchiga hisoblash tizimi bilan o'zaro aloqa qilish imkonini beradi.
Interaktiv rejim foydalanuvchi va tizim o'rtasidagi ikki tomonlama o'zaro ta'sir qilish imkoniyatini nazarda tutadi, ya'ni. foydalanuvchi ma'lumotlarni qayta ishlash jarayoniga ta'sir qilish qobiliyatiga ega.
Vaqt almashish rejimi tizimning o'z resurslarini bir vaqtning o'zida bir guruh foydalanuvchilar uchun taqsimlash qobiliyatini nazarda tutadi. Hisoblash tizimi har bir foydalanuvchiga shunchalik tez xizmat ko'rsatadiki, go'yo bir vaqtning o'zida bir nechta foydalanuvchi ishlayotgandek tuyuladi. Bu imkoniyat tegishli tufayli erishiladi dasturiy ta'minot.
Yagona dasturli va ko'p dasturli rejimlar tizimning bir yoki bir nechta dasturlarda bir vaqtning o'zida ishlash qobiliyatini tavsiflaydi.
Muntazam rejim foydalanuvchining individual vazifalarining vaqt aniqligi bilan tavsiflanadi. Masalan, oy oxirida yig'ma xulosalarni olish, ma'lum sanalar bo'yicha ish haqi varaqlarini hisoblash va hokazo. Qarorni qabul qilish muddati o'zboshimchalik bilan so'rovlardan farqli o'laroq, tartibga solish bilan oldindan belgilanadi.
Ma'lumotlarni qayta ishlashning quyidagi usullari ajralib turadi: markazlashtirilgan, markazlashmagan, taqsimlangan va birlashtirilgan.
Markazlashtirilgan mavjudlikni nazarda tutadi. Ushbu usul yordamida foydalanuvchi dastlabki ma'lumotni kompyuter markaziga etkazib beradi va ishlov berish natijalarini olingan hujjatlar shaklida oladi. Ushbu qayta ishlash usulining o'ziga xos xususiyati tez, uzluksiz aloqani o'rnatishning murakkabligi va mashaqqatliligi, ma'lumot bilan CCning katta ish yuki (uning hajmi katta bo'lgani uchun), operatsiyalar vaqtini tartibga solish, tizimning mumkin bo'lgan ruxsatsiz kirishdan xavfsizligini tashkil etishdir.
Markazlashtirilmagan qayta ishlash. Bu usul shaxsiy kompyuterlarning paydo bo'lishi bilan bog'liq bo'lib, ular ma'lum bir ish joyini avtomatlashtirishga imkon beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
