«tasvir» nashriyot uyi

BILIB OLING.
 So‘zning asosiy ma’nosini ifodalab,
mustaqil qo‘llana oladigan qismi asos deyiladi.
Mustaqil qo‘llana olmaydigan, asosga qo‘shilib, unga
yangi yoki qo‘shimcha ma’no yuklaydigan, shuningdek,
so‘zlarni bog‘lashga xizmat qiladigan qismga qo‘shimcha
deyiladi.
58-mashq. 
Matnni o‘qing.  Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarni ma’noli
qismlarga ajrating. Ularning qaysi biri asos, qaysinisi qo‘shimcha ekani-
ni ayting. Undagi g‘oya haqida bahslashing.
Mehnat,  halollik haqida ibratli  rivoyat bor: Bir bola
ulg‘aygach, otasi unga ishlab pul topib keltirishni buyuradi.
Lekin  ko‘ngilchan  ona: «O‘g‘lim qo‘lini qavartirib, qiynalib
yurmasin», deya, eridan o‘g‘rincha unga pul beradi. Sezgir ota
o‘g‘li keltirgan pulni o‘tga tashlaydi. Bola beparvo,  loqayd
turaveradi. Bu hol yana takrorlanadi. O‘g‘lining uchinchi marta
olib kelgan pulini otmoqchi bo‘lganida, bola uning qo‘liga
yopishib, yondirmasligini so‘raydi. Ota shundagina bu safar
o‘g‘lining haqiqiy peshona teri bilan pul topganiga ishonadi.
Mehnat bilan topilgan pul qadri mashaqqat bilan qo‘lga
kiritilgan barcha narsalar singari azizdir. («Saodat»dan)
59-mashq. 
So‘zlarni ikki guruhga ajrating. Birinchi guruhga yangi
ma’no beruvchi, ikkinchi guruhga  qo‘shimcha ma’no yuklovchi
qo‘shimchali so‘zlarni yozing.
Giyohlarni, adolatli, bog‘bon, ajratildi, mevazor, birinchi,
kuzda, dorishunos, sayohatchi, topilgan, sezgir, ikkita, mehnat-
kash, bag‘riga, mehnatdan.