«tasvir» nashriyot uyi

419-mashq.
 
Uyga vazifa. «Ertaklar olamiga sayohat» mavzusida
hikoya tuzing. Unda chama sonlardan foydalaning.

---

167
1-t o ð s h i r i q . Berilgan sanoq sonlarga -ala, -ov qo‘shimñhalarini
qo‘shib ko‘ñhiring. Bu qo‘shimñhalarni qaysi sonlarga qo‘shib bo‘lmasligini
ayting. Sanoq sonlarga qo‘shilgan yuqoridagi qo‘shimñhalarning qanday
ma’no ifodalashini tushuntiring.
Bir, ikki, uñh, besh, olti, sakkiz, o‘n.
2-t o ð s h i r i q . Unli   bilan   tugagan   ikki,  olti,  yetti   sonlariga
-ala, -ov qo‘shimñhalari qo‘shilganda, asos qismda qanday o‘zgarish
bo‘lganini aniqlang.
BILIB OLING.
 Narsalarning miqdorini jamlab ko‘r-
satadigan sonlar jamlovchi sonlar deyiladi. Ular -ov, -ala,
-ovlon  kabi qo‘shimchalar yordamida hosil qilinadi.
ESDA SAQLANG.
  -ov, -ala qo‘shimñhalari faqat
ikkidan o‘ngacha bo‘lgan sonlarga qo‘shilib, jamlik
ma’nosini ifodalaydi. Bu qo‘shimñhalar unli bilan tugagan
sanoq sonlarga qo‘shilganda, asos qismdagi i  unlisi tushib
qoladi.
420-mashq.
 Avval sanoq sonli, keyin dona sonli, so‘ng ñhama va
jamlovñhi sonli gaðlarni yozing.
1. Ikkovining orasida heñh qanday sir yotmaydi. (Ibrohim
Rahim) 2. Sizlar mana shu to‘qqizta xiviñhni birga qo‘shib sindi-
rib ko‘ringlar-ñhi! (Ertakdan) 3. U yig‘lab, to‘rt tomonga yugurib-
di. (Ertakdan) 3. Bunyod yetti kun kezdi. Yetti qora tun kezdi.
Eng oxiri tun ñhog‘i Bir hid sezdi dimog‘i. (Hamid Olimjon)
4. Po‘lat qizga nisbatan bir yosh katta bo‘lsa ham bir-biriga
yondosh bo‘lib, qadrdon qo‘shni edilar. (Sh. Rashidov) 5. Yuragi
shuvullab, ñheklanib o‘tarkan, uñh-to‘rt yashar qizñhaga ko‘zi
tushdi. (Oybek) 6. Durroj ham Sherning so‘zini ma’qul ko‘rdi
va shu o‘rmonda ikkovi do‘stona yashay boshladi. (Navoiy)
7. Òo‘rtko‘z bo‘lsa bizdan o‘n qadamñha ilgariroqda ñhoðib bo-
rar, goh bizga yaqin kelib, atrofimizda o‘ynoqlar edi. (G‘ayratiy)