«tastiyiqlayman»

5.2 – jumis
Mitsella payda boliwdin` kritikaliq kontsentratsiyasin sirtqi tartilisiw usili ja`rdeminde aniqlaw


Jumistin` maqseti: Eritpelerde mitsella payda boliwdin` kritikaliq kontsentratsiyasin sirtqi tartilisiw usilinda u`yreniw.
Jumisqa kerekli materiallar: Sirtqi tartilisiwdi o`lshewshi a`spab, oleat natriydin` 0,1 M eritpesi, oleat natriy siltisinin` 0,001n eritpesi, awzi jabilatug`in probirkalar, pipitkalar.
Jumisti orinlaw ta`rtibi: Oleat natriydin` 0,1 M eritpesinen 50 ml ko`lemge iye 0,010, 0,001, 0,0001 M eritpeleri, olardan bolsa araliq kontsentratsiyalarg`a iye eritpeler de tayarlap alinadi. Tayarlang`an eritpelerge natriy siltisinin` 0,001n eritpesinen qosiladi. Bunnan maqset, ku`shli suyiltiriw na`tiyjesinde kelip shig`atug`in oleat natriydin` gidrolizin toqtatiw, sabin ha`m erkin organikaliq kislotalardan payda bolatug`in kislotaliq qa`siyetine iye sho`kpelerdi payda etiwden ibarat.
Na`tiyjede, tayarlang`an eritpelerdin` sirtqi tartilisiwlari o`lshep tabiladi. Bunda a`lbette, eritpelerdin` statikaliq sirtqi tartilisiwlari o`lsheniwi sha`rt ha`m sonin` ushin ha`r bir o`lshew operatsiyasi 1,5-2 minut dawaminda orinlanadi. Aling`an na`tiyjeler tiykarinda g`a`rezliligin payda etiwshi grafik siziladi. Grafikte aniqlanatug`in keskin siniw mitsella payda boliwdin` kritikaliq kontsentratsiyasina sa`ykes keledi.
Esletpe: paydalanilatug`in idislar taza ha`m qurg`aq boliwi sha`rt. Bunin` ushin olar aldin isletilgen xrompikda juwiladi, son`inan vodoprovod ha`m distillengen suwda shayilip, keyin bolsa qurg`atiw shkafinda keptiriledi.


BIOLOGIK SUIQLIQLARDIN’ OSMOTIK BASIMI
Egerde erituwshi menen erituwshi molekulalarina o’tkeruwshen’, braq erigen zatlar mamleykulalarina o’tkezushen’ bolmag’an (yarim o’tkezuwshen’) membrane arqali ajratib qoyilsa, ol jag’dayda eruwshen’ malekularinin’ sol membrana arqali eritpege qaray, bir tamanlama diffuziyasi kelip shig’adi. Bul tu’rdegi diffuziya erituwshi ko’lem birligindegi molekulalar saninin’ sol ko’lemge iye eritpesidegiden ko’p boluwi menen sha’rtlenedi. Sebebi eritpe ko’leminin’ ma’lum bir bo’legin erigen membrana arqali eritpege qaray jiljiwinnan u’stinlik aladi.
Erituwshinin’ yarimi o’tkezuwshen’ memrana arqali eritpege qaratilg’an bir tamanlama diffuziyasi osmos ha’m sol osmos arqali kelip shig’atin yarim o’tkizgish membrana ju’zi birligine tuwri keletin ku’sh bolsa osmotic basim dep ataladi.

№ 6- LABORATORIYA JUMISI

Biologic protsessler kinetikasina hawa temperaturasiniń tásiri. Qurbaqa ju`reginin` qisqariw ritminin` temperatura koeffitsientin ha`m «aktivleniw energiyasin» esaplaw. Biologic protsessler kinetikasi.