Tashqi taqriz

Abdulla Qodiriy nomidagi Jizzax Davlat Pedagogika universiteti magistranti Erxonova Shaxnozaning 70110401 - Maxsus pedagogika, Defektologiya (Logopediya) magistrlik darajasini olish uchun “Murakkab kar o’quvchilar nutqini rivojlantirish va tuzatish hususiyatlari” mavzusida yozgan dissertatsiya ishiga


TASHQI TAQRIZ
Mаmlаkаtning ijtimоiy-iqtisоdiy hаyоtidаgi о‘zgаrishlаr, о‘quvсhilаrni tаyyоrlаsh sifаtigа qо‘yilаdigаn tаlаblаrning kuсhаyishi аn'аnаviy tizimgа nisbаtаn mаjburiy tа'lim hаjmini оlish vаqtini qisqаrtirish uсhun mаktаb tizimini tаkоmillаshtirish bо‘yiсhа mаxsus tаdqiqоtlаrning аhаmiyаtini kuсhаytirdi. (12 yil iсhidа kаr о‘quvсhilаr 9 yillik tа'lim оlishаdi). Bu nihоyаtdа murаkkаb muаmmоning rivоjlаnishi mаktаb bitiruvсhilаrining ishlаb сhiqаrish sоhаsigа ertаrоq jаlb etilishigа xizmаt qilаdi, uzluksiz tа’lim g‘оyаlаrini аmаlgа оshirishgа yо‘l осhаdi. Mаxsus mаktаbning аsоsiy vаzifаsi о‘qitish jаrаyоnidа umumtа`lim qоidаlаri, mehnаt tаrbiyаsi vа tаrbiyаning hаr tоmоnlаmа tа`siri vоsitаsidа eshitish nuqsоni bilаn bоg‘liq rivоjlаnishdаgi nuqsоnlаrni kоrreksiyаlаshdаn ibоrаt. Shuningdek eshitishdа nuqsоni bо‘lgаn bоlаlаrni оg‘zаki nutqgа о‘rgаtish hаm mаxsus muаssаsаlаrning muhim vаzifаlаridаn biridir.
Dissertatsiya kirish, 3 ta bob, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatidan iborat bo’lib, ishning umumiy hajmi ilovalarsiz 99 betdan iborat.
Dissertatsiya ishning kirish qismida tadqiqot mavzusining dolzarbligi va zarurati asoslangan, mavzuga oid ilmiy tadqiqotlar sharhi va muammoning o’rganilganlik darajasi bayon etilgan, tadqiqotning maqsadi, vazifalari, shuningdek, ob’ekti, predmeti aniqlangan, tadqiqotning ilmiy yangiligi, natijalarning ishonchliligi, nazariy va amaliy ahamiyati, ishning tuzilishi va hajmi bo’yicha ma’lumotlar berilgan. Dissertatsiya ishining birinchi bobi “Murakkab nuqsonli kar o’quvchilar nutqini rivojlantirish va tuzatishning ilmiy nazariy asoslari” deb nomlangan. Tadqiqotchi tomonidan bu bobda muammoning maxsus adabiyotlarda o’rganilganligini, kar bolalarda me’yoriy nutqining shakllanish bosqichlari, kar bolalar nutq faoliyatining rivojlanishiga taʼsir etuvchi omillarni muammo sifatida o’rganilgan va tahlil qilingan.
Dissertatsiya ishining ikkinchi bobida «Murakkab nuqsonli kar o’quvchilar nutqini rivojlantirish va tuzatish ishlarini eksperimental o’rganishni tashkil etish » deb nomlangan bu bobda kar bolalar lug'at boyligini tekshirish metodikasi, takidlovchi eksprement tashkil etish va o'tkazish, erta yoshdagi nutqiy rivojlanishi orqada qolayotgan bolalarning lug'at boyligini tekshirish natijalari yoritib berilgan.
Dissertatsiya ishining uchinchi bobida « Murakkab nuqsonli kar o’quvchilar nutqini rivojlantirish va tuzatish xususiyatlarini rivojlantirishning samaradorligini oshirish» deb nomlangan.
Dissertatsiyaning xulosa qismida alohida ehtiyojli bolalar bilan logopedning yaxshi tashkil etilgan korreksion ishi ularning psixologik va pedagogik xususiyatlari rivojlanishiga yordam beraishi, ular hayotining birinchi yillarida pediatr asosan bolalarni kuzatganligi sababli, nutq aspekti ikkinchi o'ringa o'tishi va shunga ko'ra, bunday bolani osongina ajratish mumkinligi - ular ko'pincha tengdoshlari va kattalar bilan muloqot qila olmasligi haqidagi fikrlari va ularni ajratish, ular bilan nutq faoliyati ustida o'z vaqtida ish olib borilsa yahshi natijalarga erishish mumkinligini, bundan bolalarni ajratib olgandan keyin albatta ularning ota onalari bilan ham ish olib borilishi zarurligi haqidagi fikr mulohazalari bildirilgan. Magistrant tomonidan tayyorlangan dissertasiya ishi mustaqil tayyorlangan bo’lib, OAK talablariga javob beradi. Olingan ijobiy natijalar bilan birgalikda dissertatsiya ishi bo’yicha ba’zi bir mulohazalar ham mavjud:

1. 
   Dissertatsiya matnida ayrim jadvallarni ilovalarga o’tkazilishi maqsadga muvofiq.
   
2. 
   Dissertatsiya ishini adabiyotlar ketma-ketligiga e’tibor qilinsa maqsadga muvofiq bo’lar edi.
   

Ko’rsatib o’tilgan kamchiliklar ish qadrini tushirmaydi va salohiyatiga ta’sir etmaydi, balki tadqiqot ishlarini mukammallashtirishga yordam beradi. Xulosa qilib aytganda, tadqiqotchi tomonidan yozilgan dissertatsiya ishi mustaqil bajarilgan, tugallangan ilmiy – tadqiqot ishi hisoblanadi.
Abdulla Qodiriy nomidagi Jizzax Davlat Pedagogika universiteti magistranti Erxonova SHaxnozaning 70110401 - Maxsus pedagogika, Defektologiya (Logopediya) magistrlik darajasini olish uchun “Murakkab kar o’quvchilar nutqini rivojlantirish va tuzatish hususiyatlari” mavzusida yozgan dissertatsiya ishi yakunlangan va DAKning dissertatsiya ishlarini tayyorlash talablariga mos keladi. Shunga asosan dissertasiya ishini himoyaga tavsiya qilaman.