Ilm-texnika va tibbiyotning rivojlanishida informatikaning ahamiyati. Ayni vaqtda beshinchi avlod EHM lari ustida ish olib borilayapti. Ushbu avlod mashinalari oddiy so`zni “tushunadigan”, rasmlarni “ko`ra oladigan”, tovushlarni “eshita oladigan”, sekundiga 1 mlrd. atrofida amal bajara oladigan va katta hajmdagi xotiraga ega bo`lgan holda ixcham bo`lishi kerak.
EHM hisoblashlarni ko`p karra takrorlash, ko`p sonli variantlar orasidan berilgan alomatlar bo`yicha eng yaxshi variantlarni tanlash, amalda cheklanmagan hajimdagi axborotni saqlash va ular orasidan kerakli ma’lumotlarni tez topish xususiyatiga ega. Bularning hammasi katta hajmdagi hisoblash bilan bog`liq bo`lgan murakkab ilmiy – texnik masalalarni hal etish, istalgan ko`lamdagi boshqarishni amalga oshirish, informatsion – izlash sistemalarini yaratish imkonini beradi.
Zamonaviy kompyuterlar bemorlarga tashxis qo`yishga, o`quvchilarni o`qitishda va tegishli konsultatsiya berishda, matnli ma’lumotlarni bir tildan boshqa tilga tarjima qilishga yordam beradi.
Keyingi yillarda mikroprotsessorlar paydo bo`lishi natijasida, ular asosida ko`plab ixcham ShEHMlar yaratilmoqda. Ular barcha sohalarda keng sur’atlar bilan qo`llanilmoqda.
Microsoft Windows operatsion tizimi. Windowsni hozirgi vaqtda turli versiyalari mavjud va yangi tobora mukammal versiyalari ustida olimlar ish olib borishmoqda. Windows operatsion tizimi foydalanuvchiga kompyuterni ishga sozlash (настройка), internetga ulanish, disklar bilan ishlashni amalga oshirishi mumkin.
Windowsni XP versiyasi chiqishi bilan Windowsda ishlash yanada osonlashdi. Bu versiya kompyuter qurilamalarini o’zi axtarib topib kerakli drayverni o’rnatadi. Kinofilmlar ko’rish uchun qulay muhitni yaratdi. Shuningdek haqiqiy ko’rinishga ega bo’lgan manzarali o’yinlar yani haqiqatga yaqinlashtirilgan o’yinlar o’ynash imkonini yaratdi va shu bilan bir qatorda texnikaga bo’lgan talablar ham oshi. Endilikda hajm jihatdan kattaroq vinchester, operativ va video hotira, tez ishlovchi protsessorlar shular jumlasidandir. Bitta kompyuterga bir nechta monitorlar ulab ishlash va USB portlari yani uskuna o’rnatishni osonlashtirdi. Windows XP dasturi raqamli fotoapparat, skaner, telefon apparatlariga ma’lumot yozish imkoniyatlarini engillashtirdi.
Windows XP o’zining kontrol nuqtasiga qayta olish hususiyati bilan ayrim kamchiliklarni bartaraf eta oladi. Hizmatchi masteri kompyuter tezligini osirib va effetiv ishlashi uchun komaklashadi. Elektrni boshqarish vositalari esa kompyuterni uyqu holatida ushlash imkonini berib bu bilan komyuterni o’chirmasdan qoldirish imkonini beradi va kompyuter kerak bo’lganda uni tezda ishga tushirish mumkin. FAT 32 fayllar sistemasini ishlatish bilan birga doimiy diskni effektiv ishlatib, joyni tejesh imkonini vujudga keltirdi.
Veb sahifasiga ulanish ham osonlashdi va unda ishlash tezlashdi. Veb sahifalarini ko’rish ko’chirish va foydalanuvchiga yoqqan veb sahifasini ish stoliga rasm sifatida foydalanish mumkin.
Windowsni yordamchisidan esa biz turli savollarimizga javob olishimiz yoki bo’lmasa Windows bajarishi mumkin bo’lgan ishlar bilan tanishishimiz mumkin.
Zamonaviy kompyuterlarda Windowsning zikr etilgan oxirgi versiyalari ishlatilayotganligi sababli ular asosiy operasiion tizimga aylangan. MS DOS operasiion tizimi va NC qobiq dasturlari va ular asosida yaratilgan dasturlarga extiyoj bir oz susaydi. Shu bois ko'pchilik kompyuterlar yuklanishi bilan Windows ХР grafik muhiti (qobiq dasturi) bevosita ishga tushadi. Uning tarkibidagi boshqa dasturlarga murojat etish ПУСК tugmasining «Программы» bandi yordamida amalga oshiriladi.
Windowsdan chiqish yani kompyuter ishini yakuklash uchun avval barcha ishga tushgan dasturlar yopiladi so’ngra ПУСК tugmasining Завершение работы bandiga kirib u erda kompyuterni o’chirish, qaytadan ishga tushirish MS DOS rejimida ishga tushirish yoki kompyuterni ishlashini vaqtincha to’xtatish kabi ishlarni bajarish mumkin. “Alt- F4” tugmalarni birgalikda bosib Windowsdan chiqish xam mumkin, bunda chiqish haqidagi kompyuter so’roviga “OK”(XA)ni “sichqoncha” ko’rsatkishi bilan tanlab javob berish zarur.
Eslatma. Ayrim kompyuterlarda yuklash jarayoni foydalanuvchi tomonidan o’zgartirilgan bo’lishi mumkin.
