Tashqi muhitning fotoelementlar parametrlariga salbiy tasirini o‘rganish va ularni bartaraf etish chora tadbirlari

O‘zbekiston gidromet markazi qum – chang bo‘ronlari aerozolli tarkibidagi abraziv va tuz komponentlari tasiridan muxandis – iqtisodiy talofatni baxolashlarni o‘tkazdi. Deyarli xar bir kuzatuv nuqtasida tushish zichligining oshishi yuz berdi. Bu xududda iqlimning o‘zgarishiga, atmosferada sirkulyatsion jarayonlarning

• O‘zbekiston gidromet markazi qum – chang bo‘ronlari aerozolli tarkibidagi abraziv va tuz komponentlari tasiridan muxandis – iqtisodiy talofatni baxolashlarni o‘tkazdi. Deyarli xar bir kuzatuv nuqtasida tushish zichligining oshishi yuz berdi. Bu xududda iqlimning o‘zgarishiga, atmosferada sirkulyatsion jarayonlarning
• o‘zgarishiga, hamda Orol dengizi qurishi dinamikasida keskin o‘zgarishlarga bog‘liq. Bunda cho‘l tumanlarida sirtga tushuvchi chang massasi yiliga 9 tonnaga, ekin ekiladigan tumanlarda tushuvchi chang miqdori 0,1 − 1,2 𝑡𝑜𝑛𝑛𝑎/𝑦𝑖𝑙 ga yetishi mumkin . [1]

Yozda respublikaning markaziy va janubi – g‘arbiy qismlarida chang va qum bo‘ronlari yuz berishi mumkin. Tuproqning turli oqimi shamol ta‘sirida fotoelement batareya sirtiga o‘tiradi, unda yupqa qatlam xosil qilib, uning qalinligi vaqt o‘tishi bilan oshadi.

Yozda respublikaning markaziy va janubi – g‘arbiy qismlarida chang va qum bo‘ronlari yuz berishi mumkin. Tuproqning turli oqimi shamol ta‘sirida fotoelement batareya sirtiga o‘tiradi, unda yupqa qatlam xosil qilib, uning qalinligi vaqt o‘tishi bilan oshadi.

1-rasm Tashqi muhitni hisobga olgan holda “fotoelement batareya”
faoliyatining parametrlarini kuzatish natijalari.

Chang bo‘ronli qumlarning o‘rtacha yillik soni mahalliy tabiiy xususiyatlarga bog‘liq va tekis xududlarning katta qismida 10 dan 30 gacha, qayerlardadir (masalan, Qarshi xududida, Amudaryo quyilishida) 50 ga yetishi, Mo‘ynoqda 64 ga yetadi . Chiqish quvvatining pasaytirishning asosiy sabablaridan biri fotoelement batareya sirtining ifloslanishi (sement, chang, bor va h.k) bo‘lib, uning darajasi tashqi muxitga bog‘liq. Ushbu muammoni bartaraf etish fotoelement batareya sirtini har hafta artish bilan amalga oshiriladi.[2]