Keyns Job Meynard (1883-1946) - ingliz iqtisodchisi, keynschi- iikning asoschisi, 1929-1933 yillarda Buyuk inqirozni tahlil etib, jamoat ishlab chiqarish jarayonining uzluksizligini ta’minlash maqsadida davlatni kapitalistik iqtisodiyotni boshqarishiga asosiangan nazariyasini yaratdi. Milliy daromad, kapital mablag', ish bilan bandlik, iste’mol, jamg'arish va boshqa iqtisodiy miqdorlarning tahliliga alohida e’tibor berdi. «Boshqariladigan kapitalizm»ning tarafdori bo‘ldi, turii yo'nalishlari mavjud. A.Marshallning do'sti, marksizmning ashaddiy dushmani, «aralash iqtisodiyot»ning otasi va «Iqtisodiy jumabning muharriri. Asosiy asari «Ish bilan bandlik, foiz va pulning umumiy nazariyasi» (1936).Multiplikator formulasini taklif etgan, investitsiya- laming o'sishi, bandlik va daromadlaming o‘sishi o'rtasidagi nisbatni ko'rsatgan, masalan, AQSH uchun o'sha davrda bu ko'rsatkich 2,5 boigan, ya’ni investitsiya qilingan 1 dollar 2.5 dollar daromad keltiigan.
LUrodlik - moddiy ne’matiar va boshqa resurslaming tez pulga aylana olish qobilyati; korxonani o'z majburiyatlarini o‘z vaqtida to‘iay olish qobiliyati balansning aktiv punktlarini pulga aylantirish,
Keynschilik — J.M.Keynsning Fiktlarini ilgari suruvchi yo‘nalish, uch oqimi mavjud: 1. CTng oqim — o‘ta reaksion oqim, qurollanish tarafdori, tartibga solish taldiflari bor. Germaniya va Italiyada keng tarqalgan.
Liberal oqim - monopoliya manfaatlarini himoya qiluvchi va quroilanishni inkor etuvchi oqim. Uning asosiy vakih Jenni Robinson xonim, bu oqimda kasaba uyushmalariga keng о Tin berilgan. Fransiyada «dirijizm» (dirijer so'zidan olingan) nazariyasi vujudga kelgan. 3. Yangi keynschilik, keyinroq ortodoksal keynschilik - J.M.Keynsning qoidalari to‘la qabul qilingan holda A.Xansen tomonidan stagnatsiya nazariyasi bilan to‘ldiriladi. A.Xansen va K.KIark multiplikator prinsipini akselerator prinsipi bilan to‘ldirdi!ar, indutsirlangan investitsiya tushunchasini kiritdilar. Imperativ (zaruriy) va Indikativ (taklif majburiy emas) rejalashtirishlardan foydalanish mumkinligi aytiladi (Fransiya va bir qancha mamlakatlarda keng tarqalgan). Asosiy vakillari fransiyalik GArdan, G.Mendes-Frans, F.Perru, S.Xarrislardir. Yangi keynschilik o‘miga postkeynschilik vujudga keldi, uning vakillari J.Robinson, N.Kaldor, P.Sraffa (Angliya), L.Eyxner, Vayntranb (AQSH); bu oqimda o£sish va taqsimot markaziy deb hisoblanadi. Iqtisodni tartibga solish mexamzmini yanada takomillashtirisli taklif etiladi.
Multiplikator — ko'paytiruvchi; iqtisodiyot ta’limotlarida ma’lum bog‘lanishlarni o‘rganishda, multi plikatsiya effekti bor joylarda qo'llaniladi. Masalan, Keyns ta’limoti bo‘yicha qo‘yilgan investitsiya va daromadlar o'rtasidagi bogianjshni ko‘rsatuvchi koeffitsient.
Akselerator - multiplikatorgateskari bo'Igan koeffitsiyent bo'lib, milliy daromad o‘sishining investitsiya o‘suviga ta’sirini ko'rsatadi (neokeynschilar qo‘llagan).
Do'stlaringiz bilan baham: |