Tashkiliy texnika vositalari bilan ishlash Kompyuterning asosiy va qo’shimcha qurilmalari

INSERT – belgilash, ajratish, fayllarni to‘plamga qo‘shish;
HOME – kursorni satr boshiga keltirish;
END – kursorni satr oxiriga keltirish;
PAGE UP – kursorni saxifaning yuqori qismiga keltirish;
PAGE DOWN – kursorni saxifaning pastki qismiga keltirish;
Tab – oynadan oynaga sakrash, abzats tashlash;
Strelkalar, yuqoriga, pastga, chap va o‘ng tomonga - bu tugmalar ekrandagi belgini (kursorni) boshqarish uchun xizmat qiladi.
Bulardan tashqari nomsiz (probel) tugmachasi ham bo‘lib u klaviaturaning pastki qismida joylashgan va bo‘sh joy tashlash uchun xizmat qiladi.
Alfavit-raqamli tugmalar:
A dan Z gacha katta-kichik lotin alifbosi, A dan YA gacha katta-kichik kirill alifbosida. Tinish belgilar, arifmetik amallar, 0-9 gacha bo‘lgan sonlar.
Funksional tugmalar:
Klaviaturadagi F1 – F12 funksional tugmalar turli dasturlarda maxsus vazifalarni bajaradi. Masalan, F1 tugmasi ko‘pgina dasturlarda bajarilayotgan ish xaqida yordam (Help) chaqiruvchi maxsus vazifani bajaradi.
Kompyuterning qo‘shimcha qurilmalari.
Qo‘shimcha qurilmalar kompyuter imkoniyatlarini oshirish va kengroq foydalanish maqsadida ishlab chiqarilgan qurilmalardir. Bunday qurilmalarga misol qilib quyidagilarni keltirish mumkin.
Sichqoncha – Kompyuterda ishlashni osonlashtirib, Kompyuterning grafik imkonoyatini oshiradi. Sichqoncha tugmasining soniga qarab, Ikki va Uch tugmalikka bo‘linadi. Ikki tugmaliklarda chap tugmachasi ENTER vazifasini bajaradi, o‘ng tugmasi esa kontekst menyusini ochib beradi. Sichqonchalarni yana rolikli va lazerli (opt) turlari mavjud bo‘lib xozirgi kunda lazerli sichqonchalar keng tarqalmoqda.

Sichqoncha

Printer – bosmaga chiqarish, ya’ni kompyuter xotirasidagi ma’lumotlarni qog‘ozga chop etish uchun xizmat qiladi. Printer uch turga bo‘linadi, Lazerli (Laser Jet), Purkovchi (struyniy) (Jesc Jet rangli) va matrisali (ignali)

matrisali (ignali) printer	Lazerli printer
3D printer

Skaner – kompyuterga tasvirni tushirish, ya’ni qog‘ozdagi ma’lumotlarni kompyuter xotirasiga kiritish uchun xizmat qiladi. Skanerlar 2 xil bo‘ladi: avtomatik va avtomatik bo‘lmagan. Birinchisi ma’lumotni varaqlab o‘qiydi, ikkinchisi satrlab, buning uchun skanerni kerakli satrga qo‘l bilan surib turish kerak.