Tashkiliy texnika vositalari bilan ishlash Kompyuterning asosiy va qo’shimcha qurilmalari

Asosiy xotira (vinchester) qurilmasi. Kompyuter bilan ishlaganda foydalaniladigan axborotni doimiy saqlashga mo‘ljallangan. Masalan, operatsion tizim dasturlari, ko‘p ishlatiladigan dasturlar paketlari, xujjatlar taxrirlagichlari, dasturlash tillari uchun translyatorlar va boshqalar.
Kompyuterda qattiq diskning mavjudligi u bilan ishlashda qulaylikni oshiradi. Foydalanuvchi uchun qattiq diskdagi jamlagichlar bir-biridan, ya’ni diskka qancha axborot sig‘ishi bilan farq qiladi. Xozirgi paytda kompyuterlar asosan sig‘imi 40 Gbayt va undan ko‘p bo‘lgan vinchesterlar bilan jixozlanmokda. Fayl serverlar nafaqat katta sig‘imli, balki tezkor bo‘lgan bir nechta vinchesterlar bilan jixozlanishi mumkin.
Diskning ish tezligi ikki ko‘rsatkich bilan aniqlanadi:
1. Diskning sekundiga aylanishlar soni.
2. Diskdan ma’lumotlarni o‘qish va unga ma’lumotlar yozish tezligi.
SHuni aloxida ta’kidlash lozimki, ma’lumotlarga kirish vaqti va o‘qish-yozish tezligi faqat diskovodning o‘zigagina bog‘lik emas, balki disk bilan axborot almashish kanali parametrlariga, disk kontrolerining turi va kompyuter mikroprotsessorining tezligiga ham bog‘lik.
Eng keng tarqalgan vinchester germetik blok va elektron sxemalarni o‘zida mujassamlashtirgan platadan iborat. Germetrik blokda barcha mexanik qismi joylashgan. Elektron platasida esa xamma boshqaruvchi elektronikasi mavjud.
Germetrik qismida bitta yoki bir necha diskni joylashtiruvchi shpindelp bor. Disklar asosan alyumin materialidan goxida, keramika yoki shishadan tayerlangan bo‘lib ikkala tomonidan yupqa oksixron surtilgan.
Magnit disklarni qattiq deyilishiga sabab u avvalom bor metaldan (qattiq materiallardan) tayerlangan bo‘lib, ikkinchi tomondan katta tezlikda aylanadi. U 3600 ay/min tezlikda aylanib, taxminan egiluvchan magnit disklar diskovodlariga qaraganda 10 marotaba ortiq tezlikda aylanadi.
Germetika ichida bir nechta disk o‘rnatilgan bo‘lishi mumkin. Xar bir diskni platter deb ataladi. Baozi vin-chesterlarda platterlar soni 6 ta gacha. Xar bir diskni ikkala tomoniga, ayrim diisklarni bir tomoniga informatsiya yoziladi. Ular yuqoridan pastga qarab xar bir tomon nomerlanadi. Agar vinchester 3 ta platterga ega bo‘lsa ularni nomerlari 0-5 gacha bo‘ladi. Juft nomeri yuqori qismida, tok qismi pastlik qismda bo‘ladi.
Platterni xar bir tomonida yozish va o‘qish golovkalari bor. Xamma golovkalar bitta butun qilib tayerlangan. Ularni barchasi bir vaqtda xarakatlanib xar biri o‘zini yo‘lakchasiga murojat qiladi.
Vinchestr yo‘lakchalarini fizik joylashishi ularni formatlashda silindrlar deyishga olib keladi. Uchta platter o‘zini oltita ishchi tomoni bilan oltita yo‘lakcha silindrini tashkil qiladi.
Vinchestrni ulash uchun elektr manbasi kabeli va 34-simli kabel orqali ulanadi. Unda bundan tashqari 20 ta kontaktli razyom mavjud. Bu bilan birga peremichka va moslovchi qarshilikni ko‘rish mumkin.
Tizimli blokda tizimli platadan tashqari Disk yurituvchi (diskovod) va lazer disklarni o‘qish qurilmasi CD ROM joylashgan. Bu ikkala qurilmani yana tashqi xotira qurilmasi sifatida ham o‘rganiladi.

Markaziy protsessor (mikroprotsessor)
Tezkor xotira (operativka)
Asosiy xotira (vinchester)
Video karta
CD (DVD) ROM