Tashkent informaciya texnologiyalari universiteti

14 Tema: Ikkili logikalıq elementler. Ikkili logikalıq elementleriniń qollanılıwı. Logikalıq sxemalarda analiz hám sintez máseleleri
REJE
1. Ekilik logikalıq elementler.
2. Ekilik logikalıq elementlerdiń qollanılıwı.

Ekilik logikalıq elementler.

Bul ańlatpaları Djorj Bul (1815-1864 yy) tárepinen rawajlantirilib, XX ásirdiń 30 -jıllarında cifrlı logikalıq sxemalarda qollanılǵan edi.
Cifrlı elektron apparatlardı dúziw menen shuǵıllanatuǵın qánigeler Bul algebrasi máselelerin tereń úyreniwleri kerek boladı. Bul algebrasi funktsiyalarınıń tiykarǵı nátiyjeni ámelde qollanıwlarınan biri bul funktsional elementler sxemasın qurıw bolıp tabıladı. Buǵan mısal etip, EvM, mikrokal'kulyator hám basqa cifrlı elektron apparatlardıń islew principin kórsetiwimiz múmkin.
Hár qanday cifrlı sxemalardıń tiykarǵı strukturalıq bólegin logikalıq elementler quraydı.
Eger C shınjırdan tok ótip atırǵan bolsa, ol halda S=1 dep;
eger S shınjırdan tok topıra, ol halda S=0 dep jazıwımız múmkin.
Sonday eken, logikalıq elementler eki nomer, 0 hám 1 nomerleri menen jumıs kóredi, sol sebepli de ekilik logikalıq elementler dep ataladı.
12. 3. Ekilik logikalıq elementlerdiń qollanılıwı.
Cifrlı elektrotexnika salasında isleytuǵın qánigeler ekilik logikalıq elementlerge menen hár kúni qarsısında keliwedi. Logikalıq elementlerdi ápiwayı óshirip-yoqgichlarda, releda, vakuum lampa, tranzistorlar, diodlar yamasa integral sxemalarda jıynaw múmkin. Integral
sxemalardıń keń qollanılıwı hám arzanlıǵın esapqa alsaq, cifrlı
apparatlardı tek integral sxemalardıń ózinden jıynaw maqsetke muwapıq. Tiykarǵı logikalıq elementler 7 qıylı: “va”, “yoki”, “emes”, “hám-emes”, “yamasa -emes”, “qandayda-birı, lekin hámmesi emes”, “qandayda-birı, lekin hámmesi emeske jol qoymaydıgan”.
Logikalıq elementler ol yamasa bul wazıypanı atqarlıǵi sebepli olardı funktsional elementler dep ataladı. Funktsional elementlerdi bir-birine jalǵaw nátiyjesinde funktsional sxemalar payda etinadi.