Ташқи тусиқ конструкцияларини

Aim.Uz

Ташқи тусиқ конструкцияларини
иссиқбардошлиги

Ташқи тусиқ конструкцияларининг иссиқбардошлиги деб ташқи ёки ички ҳаво ҳарорати узгариб турганда тусиқ конструкциялар ички сирти ҳароратининг кам узгаришига айтилади.

Маълумки бино ичидаги хоналарни иситиш учун иситиш асбоблари ёрдамида узатиладиган иссиқлик миқдори узгариб туради. Шу сабабли хона ичидаги ҳавонинг ва тусиқ конструкция ички сиртининг ҳарорати кутарилиб-пасайиб туради. Хона ичидаги ҳаво ҳароратининг тебраниш амплитудаси ва тусиқ конструкциялар ички сиртининг ҳарорати нафақат иситгич ускуналарнинг сифатига, балки, тусиқ конструкцияларнинг иссиқлик физик хусусиятига, ҳамда хонанинг жихозларига ҳам боғлиқ.
Бино хоналарининг иссиқбардошлиги деб, иситиш асбобларидан узатиладиган иссиқлик миқдори узгариб турганда ҳаво ҳароратининг кам узгаришига айтилади.
Агар марказий иситиш тизимлари орқали бинолар иситилса хона ичидаги ҳарорат узгариши ±1, 5 ⁰С дан катта булмаслиги керак. Хоналар оддий печ ёрдамида иситилса, хона ичидаги ҳаво ҳароратининг узгариши ±3, 0 ⁰С дан куп булмаслиги керак.
Демак, оддий печка ёрдамида иситиладиган хонанинг уртача ҳарорати 18 ⁰С булса, ҳаво ҳароратининг пасайиши 15 ⁰С ва кутарилиши 21 ⁰С дан ошмаслиги керак.
Иситиш ускуналари иссиқлик ҳароратининг тебраниши, уни нотенгсиз иссиқлик узатиш коэффициенти билан баҳоланиб қуйидаги формула ёрдамида аниқланади.
М = , (2.35)
Q_max – иситиш асбобининг энг катта иссиқлик бериши, Вт/соат;
Q_кичик – иситиш асбобининг энг кичик иссиқлик бериши;
Q_z – иситиш асбобининг уртача иссиқлик бериши.
Ташқи тусиқ конструкцияларининг иссиқликка чидамлик коэффициентини топиш учун О.Е.Власов томонидан қуйидаги формула таклиф этилган.
ф = , (2.36)
бу ерда – тусиқ конструкциянинг энг кичик ҳарорати;
ф – катталик тусиқ конструкциянинг иссиқлик физик хусусиятига, иситиш тизимига ва ишлатишига боғлиқ.
Юқоридаги формулани қуйидаги куринишда ҳам ёзиш мумкин.
ф = , (2.37)
бу ерда V_и – тусиқ ички сиртининг иссиқлик узлаштириш коэффициенти, Вт/м^{2 0}С;
(2.36) формуладан маълумки, ташқи тусиқ конструкцияни иссиқбардошлигини қуйидаги тадбирлар асосида амалга ошириш мумкин:

1. 
   Конструкциянинг иссиқлик физик хусусиятини ва иссиқлик узатишга қаршилигини ошириш ;
   
2. 
   Тусиқ ички сиртининг иссиқлик узлаштириш коэффициентини ошириш ;
   
3. 
   Коэффициент М – катталигини ошириш, яъни рационал иситиш тизимларини қуллаш.
   

Ташқи тусиқ конструкцияларнинг иссиқликка чидамлигини оширишда ф коэффициенти кичик булган енгил қурилиш материалларини кенг қулланишига ва конструкциянинг иссиқлик узатишга қаршилигини оширишга олиб келади.