«tasdiqlayman»

Korporativ boshqaruvning oilaviy modeli

Korporativ boshqaruvning oilaviy modeli yoki oilaviy biznes guruhlar, dunyoning barcha mamlakatlarida amalda keng qo‘llaniladi. Korporativ boshqaruvning bunday tizimiga Osiyo va Lotin Amerikasi mamlakatlarida, Kanadada, Shvetsiya, Italiya, Frantsiya kabi Evropa davlatlarida tez-tez duch kelish mumkin. Bunda yirik korporatsiyalarni boshqarish yagona oila a’zolari

tomonidan amalga oshiriladi. Kapital oila a’zolari o‘rtasida markazlashadi va taqsimlanadi, shuningdek biznes ustidan nazorat to‘liq oilaga tegishli bo‘ladi. Shvetsiyadagi Valenberglar shajarasi, Kanadadagi, Bronfmanlar shajarasi, Janubiy Afrikadagi Oppengeymerlar oilaviy guruhi, Tayvandagi Li Kay Shi oilaviy guruhi, Italiyadagi Agnelli biznes guruhi kamilarni bu modelga misol sifatida keltirish mumkin. Shuni ta’kidlash kerakki, korporativ boshqaruvning oilaviy modeli anglo- sakson modeliga qarama-qarshi model hisoblanadi. Ya’ni oilaviy xolding kompaniyalar yaxlit firmalar tizimini nazorat qiladi, o‘n z navbatida xolding tizimidagi firmalar keyingi guruhdagi kompaniyalarni nazorat qiladi. Investorlar qo‘shimcha daromad olish maqsadida oilaviy kompaniyalarga investitsiya kiritishlari mumkin, lekin ular oilaviy guruh kompaniyalarining hech birida yuqori ovozga ega bo‘la olmaydilar.

Oilaviy biznes guruhidagi kompaniyalar ustidan nazorat guruh tomonidan shakllantirilgan piramidaga asoslangan boshqaruv tizimi vositasida o‘rnatiladi. Bunda ikkilamchi toifadagi aksiyalar chiqarish va aksiyalarga o‘zaro egalik qilish tizimi amal qiladi. Guruhlarning piramidaga asoslangan tuzilmasi amalda barcha oilaviy biznes guruhlar tashkil topishining asosi hisoblanadi. Aynan piramida tuzilmasi oilaviy kompaniyalarda kapital va resurslarni nazorat qilish imkonini beradi va oilaning real mulkidan kelib chiqqan holda oshirib boriladi (2.1-rasm).