|
O‘qitish shart –sharoitlari
|
Texnik vositalardan foydalanishga va guruhlarda ishlashga mo‘ljallangan auditoriya.
|
Qaytar aloqa usul va vositalari
|
Og‘zaki nazorat: Savol-javob,
Yozma nazorat: amaliy vazifalarni bajarish.
|
O‘quv mashg‘ulotining ta’lim texnologiyasi xaritasi
Faoliyat
Bosqichlari
|
Faoliyatning mazmuni
|
O‘qituvchi
|
Ta’lim oluvchi
|
1-Mavzuga kirish bosqichi
(5 daqiqa)
|
1.1. O‘quvchilar bilan salomlashish
1.2 O‘quvchilarning mashg‘ulotga tayyorligini va davomatini aniqlash
|
|
2-Asosiy bosqich
(65 daqiqa)
|
Nazariy qism.
2.1 TCP / IP tarmoq protokollari (1-ilova)
2.2 Tarmoq qatlami (2-ilova)
|
Tinglaydilar va yozib oladilar.
|
3- Yakuniy bosqich
(10 daqiqa)
|
3.1 Mavzu bo’yicha O‘quvchilarning savollarini tinglash va savollarga javob berish, dars davomida faol ishtirok etgan o’quvchilarni baxolash.
3.2 Uyga vazifa berish.
|
Savollar beradilar.
Vazifani yozib oladilar.
|
48-Mavzu: TСP/IP tarmoафсуафаq protokollarini sozlash.
Reja:
1 TCP / IP tarmoq protokollari.
2 Tarmoq qatlami.
Tayanch so’zlar TSP/IP, marshrutlash, protocol, IP manzil
TCP / IP tarmoq protokollari
TCP / IP stek - bu tarmoqdagi ma'lumotlarni uzatish uchun tarmoq modeli, u qurilmalarning o'zaro ta'sir tartibini belgilaydi. Ma'lumotlar ma'lumotlar havolasi qatlamiga kiradi va yuqoridagi har bir qatlam o'z navbatida qayta ishlanadi. Stekka ma'lumotlarni qayta ishlash va qabul qilish tamoyillarini tushuntirib beradigan abstraktsiya sifatida taqdim etiladi.
TCP / IP tarmoq protokoli to'plami 4 qatlamdan iborat:
-Kanal (havola).
-Tarmoq (Internet).
-Transport.
-Ilova.
Dastur darajasi
Ilova darajasi dastur va protokol stekining boshqa qatlamlari o'rtasida o'zaro bog'liqlikni ta'minlaydi, kiruvchi ma'lumotlarni tahlil qiladi va dasturiy ta'minot uchun mos formatga o'zgartiradi. Foydalanuvchiga eng yaqin va u bilan bevosita aloqada.
Eng keng tarqalgan protokollar:
-HTTP;
-FTP;
-SMTP;
-DNS.
Har bir protokol ma'lumotlar bilan ishlashning o'ziga xos tartibini va printsiplarini belgilaydi.
HTTP (HyperText Transfer Protocol) ma'lumotlar uzatish uchun mo'ljallangan. U, masalan, veb-sahifa uchun asos bo'lib xizmat qiladigan HTML hujjatlarni yuborish uchun ishlatiladi. Ishning soddalashtirilgan sxemasi "mijoz - server" sifatida taqdim etilgan.Mijoz so'rov yuboradi, server uni qabul qiladi, to'g'ri ishlaydi va yakuniy natijani qaytaradi.
FTP (File Transfer Protocol) - fayllarni tarmoq orqali uzatish uchun standart. Mijoz ma'lum bir fayl uchun so'rov yuboradi, server ushbu faylni ma'lumotlar bazasidan qidiradi va agar muvaffaqiyatli bo'lsa, javob sifatida yuboradi.
SMTP (Oddiy pochta uzatish protokoli) elektron pochtani uzatish uchun ishlatiladi. SMTP operatsiyasi uchta ketma-ket qadamni o'z ichiga oladi:
Yuboruvchining manzilini aniqlash. Bu elektron pochta xabarlarini qaytarish uchun talab qilinadi.
Qabul qiluvchining identifikatsiyasi. Ushbu qadam bir nechta yo'nalishlarni belgilashda bir necha marta takrorlanishi mumkin.
Xabar tarkibini aniqlash va yuborish. Xabar turi xizmat ma'lumoti sifatida uzatiladi. Agar server paketni qabul qilishga tayyorligini tasdiqlasa, u holda tranzaksiya o'zi amalga oshiriladi.
Sarlavha
Sarlavha xizmat ma'lumotlarini o'z ichiga oladi. Ular faqat ma'lum bir darajaga mo'ljallanganligini tushunish muhimdir. Bu shuni anglatadiki, paket qabul qiluvchiga yuborilishi bilanoq, u o'sha model bo'yicha, lekin teskari tartibda qayta ishlanadi. O'rnatilgan sarlavha faqat ma'lum bir shaklda qayta ishlanishi mumkin bo'lgan maxsus ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
Masalan, boshqa tomondan transport qatlamida joylashgan sarlavha faqat transport qatlami tomonidan qayta ishlanishi mumkin. Boshqalar buni shunchaki e'tiborsiz qoldiradilar.
Transport qatlami
Transport darajasida olingan ma'lumotlar tarkibidan qat'i nazar, bitta birlik sifatida qayta ishlanadi. Qabul qilingan xabarlar segmentlarga bo'linadi, ularga sarlavha qo'shiladi va barchasi quyida yuboriladi.
Ma'lumot uzatish protokollari:
TCP;
UDP.
TCP (Transmission Control Protocol) - eng ko'p ishlatiladigan protokol. U kafolatlangan ma'lumotlarni uzatish uchun javobgardir. Paketlarni yuborishda ularning summasi, tranzaksiya jarayoni nazorat qilinadi. Bu shuni anglatadiki, ma'lumotlar sharoitlardan qat'iy nazar "xavfsiz va sog'lom" etib keladi.
UDP (User Datagram Protocol) ikkinchi eng mashhur protokol hisoblanadi. Shuningdek, u ma'lumotlarni uzatish uchun javobgardir. O'ziga xos xususiyati soddaligida yotadi. Paketlar shunchaki maxsus aloqa yaratmasdan yuboriladi.
TCP yoki UDP?
Ushbu protokollarning har biri o'z dastur doirasiga ega. Bu mantiqan ishning o'ziga xos xususiyatlari bilan shartlangan
UDP-ning asosiy afzalligi uning uzatish tezligidir. TCP ko'plab tekshiruvlarga ega bo'lgan murakkab protokol bo'lib, UDP esa sodda va shuning uchun tezroq ko'rinadi.
Salbiy tomoni - soddaligi. Tekshiruvlarning etishmasligi tufayli ma'lumotlar yaxlitligi kafolatlanmaydi. Shunday qilib, ma'lumot oddiygina yuboriladi va barcha tekshirishlar va shunga o'xshash manipulyatsiyalar dasturda qoladi.
UDP, masalan, video tomosha qilish uchun ishlatiladi. Videofayl uchun oz sonli segmentlarni yo'qotish juda muhim emas, yuklab olish tezligi esa eng muhim omil hisoblanadi.
Ammo, agar siz parollar yoki bank kartalari ma'lumotlarini yuborishingiz kerak bo'lsa, unda TCP-dan foydalanish zarurati aniq. Ma'lumotlarning eng kichik qismini ham yo'qotish halokatli oqibatlarga olib kelishi mumkin. Bunday holda tezlik xavfsizlik kabi muhim emas.
Do'stlaringiz bilan baham: |
