Tasdiqlayman” O`quv va tarbiya ishlari bo’yicha director o`rinbosari t f. n. O`. R. Fayziyeva “ ” 2019 yil Kafedra: 1-tibbiy biologik fanlar fan: farmakologiya retsepturaning uash tayyorlashdagi axamiyati

5. Nazariy qism

5.1. Nazorat uchun savollar

1. 
   Farmakologiya fani nimani o`qitadi?
   
2. 
   Farmakopeya nima?
   
3. 
   Doza va uning qanday turlari mavjud?
   
4. 
   Dori shakli nima?
   
5. 
   Necha xil dori shakllari mavjud?
   
6. 
   Suyuq dori shakllariga nimalar kiradi?
   
7. 
   Qanday dori shakli eritma deb ataladi?
   
8. 
   Eritmalarni tayyorlash uchun erituvchi sifatida qanday moddalar qo’llaniladi?
   
9. 
   Eritmalarni reseptda yozishning nechta usuli ma’lum?
   
10. 
    Aralashma nima?
    
11. 
    Aralashmaning eritmadan farqi nima?
    
12. 
    Aralashmani reseptda yozishning nechta usuli ma’lum?
    
13. 
    Korrigens nima?
    
14. 
    Korrigenslarning necha xil turi ma’lum?
    

6. Mashg’ulot mazmuni:

6.1 Nazariy qismi

DAVLAT FARMAKOPEYASI

Farmakopeya (yun. pharmacon — dori, zahar va poieo – tayyorlayman) – dori moddalar sifatini belgilaydigan, tibbiyot va farmasiya qonunlarining umumdavlat standartlari va nizomlari to’plamidir.

Har bir davlatning o’z farmakopeyasi bo’lishi mumkin va u Davlat farmakopeyasi deb ataladi. Ular Jahon Sog’liqni Saqlash Tashkilotiga (JSST) qarashli Xalqaro farmakopeya talablari asosida tuzilgan.

Davlat farmakopeyasi rasmiy dastur bo’lib, dori moddalari va vositalari bilan muomalada bo’luvchilar uning talablariga rioya qilishlari shart.

Farmakopeyada dori moddalarining nomlari, kimyoviy formulalari, fizik-kimyoviy xossalari, sifati, saqlash qoidalari, bir martalik va sutkalik miqdori (doza) beriladi. Unda zaharli (A ro’yxati - Venena) va kuchli ta’sir ko’rsatadigan (B ro’yxati - Heroica) dori moddalarning ro’yxati keltiriladi.

A ro’yxatiga (zaharli – Venena) buyurilishi, qo’llanilishi, dozalanishi va saqlanishi zaharlilik bilan bog'liq ravishda yuqori darajada ehtiyotkorlik bilan amalga oshirilishi lozim bo'lgan dorilar kiritilgan. Ushbu ro'yxat asosan qaramlikka sabab bo’ladigan dorilarni o'z ichiga oladi.

B ro'yxati (kuchli ta’sir qiluvchi – Heroica) tibbiy nazoratsiz qo’llanilganida yuzaga kelishi mumkin bo'lgan asoratlar tufayli buyurilishi, ishlatilishi, dozalanishi va saqlanishi ehtiyotkorlik bilan tibbiy nazorat ostida amalga oshirilishi kerak bo’lgan dori vositalarini o’z ichiga oladi.

Farmakopeyaga kiritilgan dori moddalar – ofisinal (officina - dorixona) dorilar, unga kiritilmagan, shifokorning ko’rsatmasiga binoan dorixonalarda tayyorlanadigan dori vositalari magistral dorilar (magister - o`qituvchi) deb ataladi.