GLOSSARIY
Ma’naviyat - inson va jamiyat hayotining uch asosiy sohasidan (yo‘nalishidan) biri, har bir insonning Haqqa, Borliqning mohiyatiga bo‘lgan munosabati. Ma’naviyat – o‘z mazmuniga ko‘ra ko‘p qirrali murakkab botiniy hodisa bo‘lib, mohiyatan Inson ruhidagi Borliq haqiqati bilan uyg‘unlikni anglatadi. SHu ma’noda uni Insonning, Xalqning, Jamiyatning, Davlatning kuch-qudrati, insonni ruhiy poklanish va yuksalishga da’vat etadigan, uning ichki olamini boyitadigan, iymon-irodasini, e’tiqodini mustahkamlaydigan, vijdonini uyg‘otadigan qudratli botiniy kuch, Haqiqat nurining inson qalbida aks etishi, yoki baqoning fanoda zuhuri, dunyoviy va uxraviy maqsadlarning uyg‘unligi, insonning o‘z mohiyati oldidagi mas’ulligi, o‘zligini anglashi deb ham ta’riflash mumkin. Insonning Borliq abadiyatiga daxldorligi ayni uning ma’naviyati tufaylidir.
Iqtisod, siyosat, ma’naviyat uyg‘unligi - milliy dunyoqarashimizning tayanch nuqtalaridan biri, inson va jamiyat hayoti ushbu uch sohadan (uch yo‘nalishdan) iborat bo‘lib, inson va jamiyat kamolotining asosi ularning o‘zaro uyg‘un rivojida ekanligi.
Iqtisod - inson va jamiyat hayotining uch asosiy sohasidan (yo‘nalishidan) biri, har bir insonning atrof-tabiat (moddiy voqelik)ka amaliy munosabati.
Iqtisod fanlar - Ijtimoiy-siyosiy fanlar tarkibiga kiruvchi ushbu ilm tarmog‘i bugungi kunda o‘zi ko‘p tarmoqli mustaqil tizimga aylangan bo‘lib, tabiiy va texnika fan tizimlari ham asli ko‘p jihatdan keng ma’nodagi iqtisod sohasi ehtiyojlariga xizmat qiladi.
Siyosat - inson va jamiyat hayotining uch asosiy sohasidan (yo‘nalishidan) biri, har bir insonning o‘zga insonlar bilan bevosita munosabatlari. Siyosat sohasi o‘z navbatida axloq va huquq qatlamlaridan iborat bo‘lib, ularning har birini o‘rganuvchi alohida fan yo‘nalishlari mavjud.
Ma’naviyat asoslari – Ma’naviyat sohasining asosiy masalalarini nazariy tadqiq etuvchi yangi fan. Bugungi kunda, hanuz jahon ilmi darajasida tadqiqotlar o‘tkazilmaganligini hisobga olib, "Milliy ma’naviyatimiz asoslari" deb atalishi maqsadga muvofiqdir. Inson ruhidagi Borliq haqiqati bilan uyg‘unlik darajalari (Vatan, SHaxs, Millat, Adolat, Haqiqat), SHaxs ma’naviyatining asosiy jihatlari (imon, ilm, mas’uliyat, mehr), Milliy ma’naviyatimizning takomil bosqichlari va shu kabilar bu fanning asosiy mavzusi (predmeti)ni tashkil qiladi.
Inson - ma’naviy kamolot imkoniga ega bo‘lgan (yagona) moddiy (biologik) mavjudot. Qur’oni karim oyatlarida ta’kidlanishicha, har bir inson Alloh tomonidan "er yuzining xalifasi" qilib yaratilgan, shunday ekan, butun moddiy olam uning tasarrufida va u dunyodagi barcha mavjudot taqdiri uchun mas’uldir. Insonning irodasi erkin va shu sababli har bir xatti-harakati uchun Alloh oldida javob beradi. Inson o‘z ma’naviy kamolot imkoniyatlarini yuzaga chiqara boshlagan sari tom ma’noda SHaxsga aylana boradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |