Tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor, professor Teshaev O. R

Nerv sistemasi kasalliklarida reabiltalogiya Bosh miya kasalliklari. Bosh miyaning yallig‘lanishsiz harakterdagi kasalliklariga qon quyilishi (insult), miya tomirlari trombozi va emboliyasi kiradi. Bunday hollarda bemorda miyaning shikastlanish sodir bo‘lgan tomoniga qarama-qarshi tomonidagi qo‘l-oyoqlarda parez va falajlar hosil bo‘ladi. 'Qo‘lda bukish kontrakturasi rivojlanadi: qo‘l tirsak va bilak bo‘g‘imlarida yarim buqilgan, kaft pastga qaratilgan, barmoqlar yumilgan holatda tanaga keltirilgan bo‘ladi; oyoqlarda yozish kontrakturasi rivojlanadi: oyoq ichki tomonga burilgan, chanoq-son va tizza bo‘g‘imlari yozilgan, panja ichka-riga burilgan, barmoqlar buqilgan holatda bo‘lib, yurganda oyoq tizzada bukilmaydi.Davo gimnastikasini kasallikning o‘tkir davridan so‘ng boshlanadi. Falaj bo‘lgan oyoq-qo‘llarni to‘g‘ri holatga keltirish, ya'ni vaziyat bilan davolash lozim (oyoq panjasini to‘g‘ri burchak qilib bukiladi, qo‘lning kafti yuqoriga qaratiladi supinatsiya holati, barmoqlar ajratilgan holda bo‘ladi).DJT quyidagi maqsadlarni nazarda tutadi: organizm barcha sistemalarining ishini yaxshilash, to‘g‘ri nafas olishga o‘rgatish, muskullarning oshgan tonusini pasaytirish va zarar yetmagan muskul guruhlarini mustahkamlash, hayotiy zarur malakalarga o‘rgatish yoki yo‘qotilgan funksiyalarning o‘rnini bosuvchi funksiyalarni rivojlantirish. Mashqlarni ko‘p marta takrorlash natijasida yangi refleks aloqalar hosil bo‘ladi, bular yo‘qolgan funksiyalarning qayta tiklanishiga yordam beradi.Davolashda avvalida passiv harakatlar va massaj qo‘llaniladi, keyin aktiv harakatlar qo‘shiladi. Boshlanishda proksimal qismlarni yengil mashq qilinadi, borgan sari distal qismlarga o‘tiladi. Avvalida mashqlar ko‘p takrorlanmaydi, ular borgan sari ko‘paytiriladi. Yaxshisi, qisqa mashqlarni kuniga bir necha marta takrorlash kerak.Mashqlarni sog‘ oyoq-qo‘llarga mo‘ljallangan mashqlardan boshlanadi, umummustahkamlovchi mashqlar maxsus mashqlar bilan almashtirib turiladi.Periferik nervlar travmalari va kasalliklari. Davo fizkulturasini periferik nerv travmalari va kasalliklarida qo‘llanish zararlangan nervning regeneratsiyalanishiga yordam beradi, falajlangan muskullarning atrofiya bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaydi, bo‘g‘imlar qotib qolishining oldini oladi va hokazo.Mashqlar kompleksi, umummustahkamlash mashqlari va zararlangan nerv yo‘li bo‘ylab yotgan muskullar uchun mo‘ljallangan mashqlardan iborat (oyoq zararlanganda chanoq-son bo‘g‘imi va bel sohasini harakatlantirish va hokazo). Aktiv harakatlar paydo bo‘lganda nagruzka asta-sekin oshirib boriladi, ko‘p gruppa muskullarga mo‘ljallangan mashqlar tanlanadi va eng oxirida alohida muskullarni trenirovka qilishga o‘tiladi. Harakatlar hajmini tiklashda amaliy mashqlar qo‘shiladi: yurish, o‘z-o‘ziga xizmat qilish, mehnat jarayonlari va boshqalar.Agar shikastlanish xirurgik yo‘l bilan davolanadigan bo‘lsa, davo fizkulturasini operatsiyadan avvalgi davrda qo‘llaniladi, bo‘g‘im harakatini tiklashga muskullarni mustahkamlashga, bemorning kuchini tiklashga harakat qilinadi. Operatsiyadan bir necha kun keyin davo gimnastikasi qo‘llanila boshlanadi.