Tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor, professor Teshaev O. R

Gipotoniya kasalligida DJT.

Gipotoniya kasalligi arterial qon bosimining pasayishi va qon aylanishining regulyator mexanizmlarining buzilishi bilan xarakterlanadi. Bu o‘z navbatida arteriyalarning periferik qarshiligining kamayishiga va maksimal qon bosimning 100 mm.sim.usi. dan, minimal qon bosimning 60 mm.sim.ust.dan pasayishiga sabab bo‘ladi.

DJTga qarshi ko‘rsatmalar : gipotonik kriz; mersal aritmiya; paraksizmal taxikardiya; tez-tez bo‘ladigan ekstrasistola va h.z.

DJTning vazifalari :

-bosh miya po‘stlog‘ida qo‘zg‘alish va tormozlanish jarayonlarini normallashtirish;

-yangi shartli-reflektor aloqalarni hosil qilish;

-tomir tonusini normallashtirish;

-miokardning qisqariluvchanligini oshirish;

-to‘qimalarda almashinuvni yaxshilash;

-mushak tonusini oshirish;

-jismoniy yuklamalarga organizmning moslashuvini yaxshilash;

-harakat koordinatsiyasini va muvozanatni yaxshilash va takomillashtirish;

-bemorlarning ruhiy-emotsional holatini yaxshilash;

-organizmni sog‘lomlashtirish va umumiy mustaxkamlash.

Davolovchi gimnastik muolajada asosan o‘tirgan va turgan dastlabki holatlardan keng foydalaniladi. Organizmni beriladigan jismoniy mashqlarga moslashtirish uchun sekin va o‘rta sur'atlarda, statik va dinamik nafas mashqlari, koordinatsiyaga va mushaklarni bo‘shashtiruvchi mashqlar tavsiya qilish bilan olib boriladi. Muolajaning asosiy qismida maxsus mashqlar beriladi, jumladan snaryadlar bilan bajariladigan (1-2 kg vazndagi gantella, meditsinbol), qarshilikda bajariladigan mashqlar (sherigi bilan, trenajerlarda, rezinali espander), statik va izometrik mashqlar (mushaklarni kuchlantirish, to‘g‘ri oldinga cho‘zilgan qo‘llar bilan gantellani ushlab turish, harakatlarga qarshilik ko‘rsatish), kuchli, tez bajariladigan mashqlar – yugurish, sakrash, koordinatsiyaga mashqlar, vestibulyar apparatga mashqlar (boshini harakatlantirish, turgan joyida va harakat vaqtida muvozanatga mashqlar, ochiq va yopiq ko‘z bilan harakat), nafas mashqlari va h.z. Maxsus mashqlar umumiy rivojlantiruvchi va bo‘shashtiruvchi mashqlar bilan birga va almashtirib olib boriladi. Mashqlar asosan turgan, o‘tirgan va yotgan dastlabki holatlarda olib boriladi. Davolovchi gimnastika muolajasidan tashqari bemorlarga ertalabki badan tarbiya, terrenkur, me'yoriy yurish, yaqin turizm, o‘yinli mashg‘ulotlar tavsiya etiladi. Vositalaridan sportga oid o‘yinlar, trenajerlarda mashqlar, suvda bajariladigan mashqlar, amaliy sport mashqlari, oyoqlarga massaj tavsiya etiladi.

Yurak-qon tomir sistemasi kasalliklarida berilayotgan DJTning samaradorligini baholash usullari : pulsni o‘lchash; arterial qon bosimini o‘lchash; bemorlarning ob'ektiv va sub'ektiv holatlari; shifokor-pedagogik nazorat (mashg‘ulot zichligi, fiziologik egri chiziq va mashqlarning organizmga adekvatligi aniqlanadi); EKG; exokardiografiya; tomirlar tonusini aniqlash; qon analizi; yurak-qon tomir sistemasining funksional sinamalari va h.z.