Tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor, professor Teshaev O. R

Internet saytlari:

http://www.medscap.com

http://www.about. com.

http://www.healthline. com

http://www.medlinks.ru

http://www.sportmed.com

1-Ma'ruza. ShIFOBAXSh JISMONIY TARBIYaNING UMUMIY ASOSLARI . JISMONIY MAShQLARNI

ODAM ORGANIZMIGA TA'SIR MeXANIZMI ASOSLARI. DJTni STOMATOLOGIYaDA QO‘LANIShI.


Toshkent - 2013


1-Ma'ruza. ShIFOBAXSh JISMONIY TARBIYaNING UMUMIY ASOSLARI . JISMONIY MAShQLARNIODAM ORGANIZMIGA TA'SIR MeXANIZMI ASOSLARI. DJTni STOMATOLOGIYaDA QO‘LANIShI.

Ma'ruza stomatologiya fakultetining 4-kurs talabalari uchun mo‘ljallangan.

Ma'ruzaning maqsadi

Talabalarni jismoniy mashqlarning shifobaxsh ta'sir mexanizmi va usullari bilan tanishtirish. Bemorlarning holatiga va toshxisiga qarab shifobaxsh gimnastika kompleksini tuzishni o‘rgatish.

Tarbiyaviy maqsadi

Talabalarni fan orqali deontologiya haqidagi tushuncha, ularda vatanparvarlik tuyg‘usini tarbiyalash. Ularni aholining sog‘lig‘ini yaxshilash, ish va mehnat qobiliyatini oshirish, shu bilan bir qatorda shifobaxsh jismoniy tarbiya vositalari yordamida kasallikning oldini olish va reabilitatsiya tadbirlarini o‘tkazishga o‘rgatish.

Ma'ruzaning vazifalari

1.Talabalarda bemorning holatiga javobgarlikni tarbiyalash.

2.Fan haqida tushuncha, maqsad va vazifalarini berish.

3.Talabalarni shifobaxsh jismoniy tarbiya usullarining o‘ziga xosligi va jismoniy mashqlarning ta'sir mexanizmi bilan tanishtirish.

4.Talablarni shifobaxsh jismoniy tarbiyaning asosiy vositalari, shakllari va harakat tartibotlari bilan tanishtirish.

Ma'ruzada ko‘riladigan savollar

1.Shifobaxsh jismoniy tarbiya fani, uning maqsadi va vazifalari.

-10 dakika

2.Shifobaxsh jismoniy tarbiya – davolash usullari, jismoniy mashqlarning shifobaxsh ta'sir mexanizmi. -10 dakika

3.Shifobaxsh jismoniy tarbiyaning vositalari. -25 dakika

4.Shifobaxsh jismoniy tarbiyaning shakllari. -20 dakika

5.Shifobaxsh jismoniy tarbiyaning harakat tartibotlari, shifobaxsh gimnastika kompleksini tuzish prinsiplari. -25 dakika

Shifobaxsh jismoniy tarbiya (ShJT) – bu jismoniy tarbiya vosita-larini kasallikni davolash, oldini olish va bemorlarni reabilitatsiyasi maqsadida qo‘llashdir.

ShJTning o‘ziga xos xususiyatlari yoki davolash usullari :

-ShJT tabiiy biologik davolash usulidir. Bunda davolash jarayonida tabiiy bo‘lgan harakatlar va tabiiy omillardan foydalaniladi;

butun davolanish jarayonida bemorlar faol ishtirok etadilar;

-ShJT patogenetik davolash usulidir. Jismoniy tarbiya vositalari yordami bilan kasalliklrning patogeneziga ta'sir ko‘rsatiladi. Masalan : bronxial astmada bronxlarning torayishi (spazmi) kuzatiladi. Beriladigan maxsus mashqlar yordamida bronxlarning torayishiga ta'sir etib, yo‘qotiladi. Bunda o‘pka ventilyasiyasi oshiriladi, drenajlovchi nafas mashqlari yordamida turib qolgan sekretlar haydaladi;

-ShJT nospetsifik davolash usulidir. Davolash maqsadida beriladi-gan mashqlar spetsifik ta'sir qilish bilan bir vaqtda, organizmning umumiy reaktivligi,modda almashinuv jarayonlari,organlarning qon bilan ta'minlanishlarini kuchaytiradi;

-ShJT funksional davolash usulidir. Patologik jarayonning rivojlanishi hisobiga organ va sistemalarning funksional holatlarida buzilishlar kuzatiladi. ShJT vositalari bilan buzilgan funksional holatlar yaxshilanadi va tiklanadi. Masalan : jarohat vaqtida singan suyak-larga gips qo‘yiladi, bunda yaqin bo‘lgan ikki bo‘sh bo‘g‘im fiksatsiyalanadi. Natijada uzoq vaqtga qo‘yilgan gips bo‘g‘imlardagi harakatlarni chegaralaydi, ularning qon bilan ta'minlanishi buziladi va mushaklar atrofiyaga uchraydi. Bemorlarga beriladigan jismoniy tarbiya vositalari bu holatlarni kamaytirishga, yo‘qotishga va funksiyasini yaxshilashga va qisqa vaqt davomida tiklashga qaratiladi. Shifobaxsh gimnastika muolajasi gips qo‘yilgan birinchi kundan boshlab ochiq joylarga, bo‘sh bo‘g‘imlarga beriladi. Gips olinganidan so‘ng har xil mashqlar beriladi (tuzatuvchi, mexanotera-piya, muvozanatga, koordinatsiyaga va h.z) va ular yordamida buzilgan funksiyalar yaxshilanadi va tiklanadi.

Shifobaxsh jismoniy tarbiyaning ta'sir mexanizmlari :