“Tasdiqlayman” O„quv ishlari bo„yicha prorektor prof O. R. Teshaev 201 yil

0
=U
t         
273 V 
                                                                     (273+ T) 760 
        Bunda: 
        U
0
 – normal xolatda keltirilgan havo hajmi; 
        U
t
 – gaz hisoblagichda aniqlangan havo hajmi; 
        T  –  gaz  hisoblagichda  o„rnatilgan  termometr  yordamida  aniqlangan  nafas  havosining     
temperaturasi; 
         V – tekshirish paytidagi  atmosfera bosimi.         
    Bu  hisobni  osonlashtirish  normal  xolatidagi  havo  hajmini  topish  uchun  maxsus  ishlab 
chiqilgan tayyor jadvallardan foydalaniladi. 
    2.Nafas olish tezligini (bir daqiqadagi nafas olish xarakatlarining soni) ko„krak kafasining 
ekskursiyaisini vaqt birligi ichida sanash yo„li bilan aniqlanadi. Ammo bu usulda nafas olish 
tezligini ish paytida aniqlash  unchalik aniq natijalar bermaydi. 
      Shuning  uchun  obektiv  va  sifatli  natijalar  olish  uchun  pnevmokimograf  deb  ataluvchi 
maxsus  asbobdan  foydalaniladi.  Uning  tasmasimon  elastik  havo  kamerasi  bo„lib,  u  ko„krak 
kafasiga (ko„krak bilan nafas olganda) aylantirib maxkamlab qo„yiladi. Havo kamerasi uzun 
ingichka rezina shlang bilan Morey barabanchasiga tutashtiriladi va natijada yopik tizim hosil 
bo„ladi. 
     Nafas  olgan  paytda  havo  kamerasidagi  havo  sikilib,  shlang  orqali  Morey  barabanchasi 
ichidagi bosimni oshiradi va barabancha kengayib unga o„rnatilgan maxsus peroni xarakatga 
keltiradi, ya'ni u tepaga ko„tarilib, aylanib turadigan maxsus barabanga  o„rnatilgan qog„ozga 
chizadi.  Nafas  chiqarilganda  pero  pastga  tushib,  yana  chizadi  va  shu  tariqada  nafas  olish 
jarayoning  grafik  tasviri  hosil  bo„ladi.  Agarb  pnevmokimografda  vaqt  xam  belgilansa,  bu 
yozuvdan  nafas  olish  tezligini,  nafas  olish  va  chiqarish  xarakterini,  ya'ni  uzanligini  aniqlash  
mumkin. 
     Nafas olish chuqurligini (ya'ni bir marta erkin nafas olgandagi havo hajmi) aniqlash  uchun 
o„pka ventilyasiyasi hajmini bir daqiqadagi nafas olish soniga bo„linadi. Bu ko„rsatkich l/sm
3
 
larda ifodalaniladi.