Tasdiqlayman” O”quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari. 201 yil nazariy dars rejasi №

Dars turi: amaliy, aralash
Darsga ajratilgan vaqt: 80 minut
Uyga vazifa: Microsoft Office paketining tarkibi va uning tarkibi

O’qituvchi: ___________

(F.I.SH) (Imzo)

2-ilova davomi

NAZARIY DARSNING TEXNOLOGIK XARITASI.

T/r	Mashg’ulot bosqichlari	Ajratilgan vaqt	Mashg’ulot mazmuni	Ta’lim metodlari	Ta’lim vositalari
1	Tashkiliy qism	10	Talabalarning hamda guruxning darsga tayyorgarligi tekshiriladi, jurnal bo’yicha davomat olinadi	Suhbat	Jurnal
2	Kirish qismi (Motivatsiya)	15	Yangi mavzu bo’yicha tushuntirish ishlari olib boriladi, dars rejasi bilan talabalarni tanishtirib o’tiladi	Suhbat, Savol-javob	Doska, bo’r hamda ko’rgazmali qurollardan plakat
3	Yangi mavzuning bayoni	25	Yangi mavzuning rejasi bilan tanishtirilib, o’tilgan mavzuni yangi mavzuga bog’lab, fanlararo bog’lanishni amalga oshirgan holda yangi mavzu tushuntiriladi. Microsoft Office paketining tarkibi va uning tarkibi	Aqliy xujum, bahs-munozara	Qattiq disk qurilmasi, darslik, doska, bo’r.
4	Mustahkamlash (Qo’llash)	20	O’tilgan yangi mavzuni savol-javob orqali bilimlarini mustahkamlayman hamda talabalarni baholayman	Aqliy xujum, bahs-munozara	Qattiq disk qurilmasi, darslik, doska, bo’r.
5	Yakuniy qism	10	O’tilgan yangi mavzuni o’qib kelish hamda mavzuga oid savol-javoblar, test va krassvordlar tuzish vazifasi topshiriladi	Test tuzish	Doska, bo’r

O’qituvchi: _____________(F.I.SH ) (Imzo)

Microsoft Office paketining tarkibi va uning tarkibi.
Microsoft Offiсe dasturlaridan foydalanuvchi xar bir masalani yechishda, xujjatlarni taxrirlashda, setlarda ishlashda unimli foydalanishi mumkin.

Ofisdan foydalangan foydalanuvchi ekranni o’z xoxishi buyicha o’zgartirishi, shriftlarni tanlashi, printerlarni tanlashi, yangi «yarlk»lar tuzishi, boshqa tizimlarni disklarga yozishi, qo’shimcha kompyuter ko’rilmalarini o’rnatishi va xakozo imkoniyatlardan foydalanishi mumkin. Qisqa qilib aytganda kompyuter ishini o’z xoxishiga moslab kompyuter xotirasi, ekranni, ishlash tezligi, qo’shimcha ko’rilmalaridan optimal foydalanishi mumkin. Mashxur Microsoft firmasi shaxsiy kompyuterlardan foydalanuvchilar uchun kupgina dasturlar va operatsion tizimlarni ishlab chiqarishni jadal rivojlantirmoqdalar. Jumladan foydalanuvchilarning kompyuterdan foydalanish imkoniyatlarini oshirish uchun OFFICE dasturlar paketini ham ishlab chiqarishgan.

Ko’pgina foydalanuvchilar Windows operatsion tizimi bilan OFFICE dasturlar tuplamini chalkashtirishadi. Tug’ri bu ikkala dasturlarni ham Microsoft firmasi ishlab chiqqan va asosan shaxsiy IBM va Pentium kompyuterlariga o’rnatishga muljallangan. Windows operatsion tizimi OFFICE dasturlarisiz bemalol ishlay oladi, lekin OFFICE dasturlari Windows dasturisiz ishlamaydi.

Windows dasturlarining quyidagi versiyalari mavjud:

Windows-3.X, Windows-95, Windows-98, Windows-2000, Windows-2002, Windows NT, Windows XP va hokozo.

Office dastur paketini esa quyidagi versiyalari mavjud;

Office-95, Office-96, Office-97, Office-2000, Office-2002 va Office XP. Office-2003 dasturlar paketini shaxsiy kompyuterga o’rnatish uchun avvalom bor kompyuterda Windows operatsion tizimi o’rnatilgan bo’lishi, so’ng kompyuter operativ xotirasi kamida 8-16Mbt bo’lishi va qattiq diskda kamida 250 Mbtdan - 700Mbtgacha (Officedan foydalanish imkoniyatiga qarab) bo’sh joy bo’lishi lozim.

Office-2003 dasturlar paketiga quyidagi dasturlar kiradi:

MS WORD- har xil ko’rinishdagi oddiy va murakkab matnlarni taxrirlashga muljallangan matn muxxarri.

MS EXCEL- har ko’rinishdagi hisob-kitobli ma‘lumotlar bilan ishlashga muljallangan elektron jadvalli dastur.

MS POWERPOINT- ma‘lumotlarni taqdimot, reklama qilishga muljallangan taqdimot dasturi.

MS ACCESS- ma‘lumotlar ombori (bazasi) bilan ishlashga muljallangan dastur.

MS PUBLISHER- xar xil tipdagi noshirlik ishlarini bajarishga muljallangan muxarrir dastur.

MS OUTLOOK- elekton pachtadan foydalanishga muljallangan dastur va xakazo.

Office dasturlar paketini o’rnatishda yuqorida ko’rsatilgan dasturlarni tanlash orqali, ya‘ni keraklisini o’rnatish orqali kompyuter qattiq diskidagi joyni tejash mumkin.

Microsoft Word matn muharriri WINDOWS operatsion tizimida ishlashga mo’ljallangan amaliy dasturlardan biri. Uni ishga tushirish uchun biz Пуск menyusiga kirib Программы bo’limni tanlaymiz va shu bo’limda Microsoft Word dasturni tanlaymiz, yoki С: diskdagi Programm Files ichidagi Microsoft Office papka ichidagi winword.exe faylni ishga tushiramiz. Natijada dastur ishga tushadi. Dastur ishga tushgach siz ekranda uning oynasini ko’rasiz. Oynaning asosiy qismlari bu nom satri, menyu satri, yordamchi tugmalar satri, ish sohasi va malumotlar satri. Nom satrida aktiv bo’lgan dokumentning nomi yoziladi, agar aktiv dokument yangi yaratilgan bo’lsa u holda uning nomi Документ 1 ko’rinishida bo’ladi. Nom satri pastida menyu satri joylashgan. U yordamida biz dasturning hamma buyruqlari bilan ishlashimiz mumkin. Shu buyruqlar quyidagi guruhlarga ma‘nosi yoki ishlash holati bo’yicha saralab bo’lingan: ФАЙЛ, ПРАВКА, ВИД, ВСТАВКА, ФОРМАТ, СЕРВИС, ТАБЛИЦА, ОКНО, СПРАВКА. Menyu satri pastida yordamchi tugmalar satri joylashgan bo’lib, u yordamida biz menyudagi bir xil amallarni bajarishimiz mumkin. Buning uchun biz kerakli tugmaga sichqoncha bilan ko’rsatib, sichqonchaning o’ng tugmasini bosamiz. Yordamchi tugmalar bajariladigan amallari bo’yicha guruhlarga bo’linadi: СТАНДАРТНАЯ, ФОРМАТИРОВАНИЕ, РИСОВАНИЕ, ТАБЛИЦИ И ЗАЛИВКА, WORDART, НАСТРОЙКА ИЗОБРАЖЕНИЯ, ФОРМЫ, ЭЛЕМЕНТЫ УПРАВЛЕНИЯ va boshqa. Yordamchi tugmalar satri tagida ish sohasi joylashgan. Shu sohada siz ok varaqada yozuvlarni yozganday bo’lasiz. Matn bilan ishlashda bizga klaviatura va sichqoncha yordam beradi. Sichqonchaning so’zga ko’rsatib bittali bosish - shu so’zga Kursorni o’tkazish, so’zga ko’rsatib ikkitali bosish - shu so’zni tanlash, so’zga ko’rsatib uchtali bosish - shu so’z joylashgan abzatsni tanlab olish. Klaviaturaning yo’nalish tugmalari yordamida bir satr yuqoriga, bir satr pastga, bitta belgi chapga, bitta belgi o’ngga o’tish. Shu tugmalar va SHIFT tugmasi birgalikda belgilar, so’zlar yoki satrlarni tanlash amallni bajaradi. Matn yozilish vaqtida o’zi satrda siz aytgan holatda yoziladi. Agar satr juda o’zun bo’lsa kompyuter uni o’zi boshqa satrga bo’lib davom etadi. Yangi abzatsni boshlab yangi satrga o’tish uchun esa ENTER tugmasidan foydalanamiz. Ish sohaning chap va yuqori qismlarida lineyka (chizgichlar), o’ng va pastki qismlarida esa ko’rib chiqish sohalari joylashgan. Eng pastda malumotlar satri joylashgan . U bizga nechanchi satr, varaq va bo’limda joylashganimizni, necha varaqdan hujjat iboratligini, klaviatura tilini va boshqa yordamchi ma‘lumotlarni ko’rsatadi. Endi yordamchi qurollar guruhlarning asosiysilari СТАНДАРТНАЯ va ФОРМАТИРОВАНИЕ bilan yaqinroq tanishaymiz. Панель СТАНДАРТНАЯ 1. - Создать - Yangi, ilgari mavjud bo’lmagan dokumentni (faylni) yaratish. 2. - Открыть - Mavjud ilgari yaratilgan dokumentni (faylni) ochish. Ushbu tugmani bosganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi. Va shu oyna orqali biz kerakli faylni topib, tanlaymiz. Keyin ОТКРЫТ tugmasini bosamiz va natijada shu fayl ekranda ochiladi. Bizga kerak bo’lgan fayl joylashgan papkani topish uchun biz chap tomondagi soha yoki yuqoridagi ro’yxatdan foydalanamiz. Faylni kidirish jarayonida yuqorida joylashgan НАЗАД - oldingi oyna ko’rinishiga qaytish, ВВЕРХ - yuqoridaga papkaga chiqish, ИСКАТЬ В ИНТЕРНЕТЕ - Internetda izlash, УДАЛИТЬ - tanlangan fayl yoki papkani uo’chirish, СОЗДАТЬ ПАПКУ - yangi papka yaratish, ВИД - papka va fayllar ko’rinish holatini o’zgartirish (kichkina yoki katta belgilar, ro’yxat yoki jadval ko’rinishi), СЕРВИС - har xil yordamchi imkoniyatlar. Shu bilan birga fayl kidirish jarayonida biz oynada faqat bizga kerak turli fayllar ko’rinishini ta‘minlashimiz mumkin. Buning uchun pastki qismda joylashgan ro’yxatdan foydalanamiz. 3. - Сохранить - Ekranda ochilgan dokumentni (faylni) xotiraga saqlab quyish. Agar fayl ilgari saqlangan va nomlangan bo’lsa u holda shu tugmani bosganimizda faylni o’zgargan holati uning eski holatining o’rniga yoziladi.Agar esa fayl yangi bo’lsa u holda shu tugmani bosganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi. SHu oyna orqali biz yangi fayl joylanishi kerak bo’lgan papkani topib, yangi fayl nomini Имя файла sohaga yozamiz. Keyin Сохранить tugmasini bosamiz va natijada shu fayl xotiraga saqlanadi. 4. - Печать - Ekranda ochilgan faylni bosmaga chiqarish. 5. - Предварительный просмотр - Bosmaga tayyorlangan hujjatni sahifaga joylashishini oldindan ko’rish. Ushbu tugmani bosganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi. Va shu oyna orqali biz matnni, jadvallarni va rasmlarni varaqda joylashganligini ko’rishimiz mumkin. Ush bu oynaning yuqori qismida bir nechta tugmalarni ko’rishimiz mumkin. Shu tugmalarning vazifalari bilan tanishaylik: - Faylni bosmaga chiqarish. - Ko’rish (Kursor lupa) yoki o’zgartirish (oddiy) holatiga o’tish - Ekranda bitta varaqa ko’rinish holatiga o’tish - Ekranda bir nechta varaqa ko’rinishi holatiga o’tish - Dokumentni ko’rish masshtabini o’zgartirish - Ekran chap va yuqori kisimlardagi chizgichlarning ko’rish yoki ko’rinmasligi - Matnni bitta varaqga sigdirish - Butun ekran holatiga o’tish - Oddiy ekran ko’rinishiga (taxrirlash holatiga) qaytish. 6. - Орфография - Matnning (rus va ingliz tilida yozilgan bo’lsa) imlo xatolarni tekshirish Ushbu tugmani bosganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi va shu oyna orqali biz matnni imlo xatolarga tekshirishimiz mumkin. Tugma bosilgandan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi. Ushbu oynaning yuqori qismida xato so’z joylashgan matn qismi ko’rsatiladi. Pastki qismda esa shu so’zni o’rniga quyish mumkin bo’lgan so’zlar namunalar (variantlar) ro’yxati. Sichqoncha yordamida kerakli variantni tanlab o’ng tomondagi tugmasini bosamiz va natijada xato so’z o’rniga biz tanlagan variant yoziladi. Agar ko’rsatilgan xato so’z to’g’ri yozilgan bo’lsa u holda O’ng tomondagi tugmasini bosamiz va natijada shu so’z o’zgarmay qoladi. O’ng tomondagi tugmasi yordamida esa ko’rsatilgan xato so’zni butun matnda o’zgartirmay koldiramiz. Agar esa butun matndagi xato so’zlar hammasini to’g’ri variant bilan almashtirmoqchi bo’lsangiz u holda tugmani bosamiz. O’ng tomondagi тугма ёрдамида эса хато сузга янги вариант кушишимиз мумкин. Агар эса сиз компьютер узи вариант танлашини хохласангиз у холда тугмасини босинг. Oynaning pastki qismda tekshirish tilini o’zgartirish berk ro’yxati joylashgan. U yordamida matnni qaysi til lugati bo’yicha tekshirishni o’rnatasiz. 7. - Вырезать - Belgilangan sohani dokumentidan olib tashlash va xotirada saqlab quyish. 8. - Копировать - Belgilangan soha nusxasini xotiraga saqlab olish. 9. - Вставить - Kursor turgan joyga xotirada saqlanayotgan ma‘lumotlarni quyish. 10. - Копировать формат - Kursor turgan joy ko’rinishini nusxasini xotiraga olish. 11. - Отмена - Oxirgi harakatni bekor qilish. 12. - Повтор - Bekor qilingan harakatni qaytarish. 13. - Добавить гиперссылку -Internet sayti yoki elektron adresga yo’llash belgisini qo’shish 18.11.2015 Microsoft Office dasturlar paketi va ularning vazifalari. Muharrir dasturlar » Informatikva axborot texnalogiyalari » Referat » Referat | Haqida http://referat.arxiv.uz/index.php?do=files&op=download&fileid=51153 3/4 14. - Показать Web панель - Internet bilan ishlash tugmalar guruhini ko’rsatish 15. - Показать панель Таблица - Jadvallar bilan ishlash yordamchi tugmalar guruhini ko’rsatish 16. - Добавить таблицу - Dokumentga jadval qo’shish 17. - Добавить таблицу Excel - Excel elektron jadvalini qo’shish 18. - Колонки - Matnni ustunlar ko’rinishida yozish 19. - Показать панель Рисование - Rasm va grafik elementlar bilan ishlash yordamchi tugmalar guruhini ko’rsatish 20. - Показать схему документа - Dokumentdagi tartiblanishni ko’rsatish 21. - Показывать непечатываемые символы - Bosmaga chiqarilmaydigan (ko’rinmas) belgilarni ko’rsating 22. - Маштаб документа - Dokument masshtabini (ko’rish foizini) o’zgartirish Word matn muharririda matn bilan ishlash va ularning yordamchi tugmalar guruhlari bilan tanishish. ФОРМАТИРОВАНИЕ paneli 1. - Стиль - Matn stilini o’zgartirish 2. - Шрифт - Matn shriftini o’zgartirish A A A A A A A A 3. - Размер - Matn shrift kattaligini o’zgartirish А А А А А А А 4. - Эфект начертания - Kalin harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib ketish Qalin matn 5. - Эфект начертания - Kiyshik harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib ketish Qiyshik matn 6. - Эфект начертания - Chiziqli harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib ketish Chiziqli matn 7. - Центровка по левому полю - Matnnni (Kursor turgan abzatsni) chap chegara bo’yicha tekkislash 8. - Центровка по центру - Matnni (Kursor turgan abzatsni) markaz bo’yicha tekkislash 9. - Центровка по правому полю - Matnnni (Kursor turgan abzatsni) O’ng chegara bo’yicha tekkislash 10. - Центровка по ширене - Matnnni (Kursor turgan abzatsni) ikala tomon chegaralari bo’yicha tekkislash 11. - Список - Raqamli ro’yxat ko’rinishiga utkazish yoki undan chiqib ketish 12. - Список - Belgili ro’yxat ko’rinishiga utkazish yoki undan chiqib ketish 13. - Абзац - Abzatsni tashqariga chiqarish 14. - Абзац - Abzatsni ichkariga tortib olish 15. - Внешние граници - Abzats chegaralarini ramka bilan belgilash. 16. - Выделение цветом - Tanlangan matn tagini rang bilan buyash 17. - Цвет шрифта - Tanlangan matn harflar rangini o’zgartirish Bundan tashqari biz har xil amallarni tezkor tugmalar yordamida (maxsus ALT yoki CTRL tugmalarini bosib turib qo’yib yubormasdan har xil harf yoki belgi tugmasini bosish) bajarishimiz mumkin. Word matn muharririda rasm va grafik ob‘ektlar bilan ishlash va ularning yordamchi tugmalar guruhlari bilan tanishish. РИСОВАНИЕ paneli 1. - Grafik ob‘ekt ustidan har xil amallar bajarish. Bu buyrugini tanlaganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi. Bu yerda kerakli rasmlar guruhini tanlab, ularni guruhlashimiz (Группировать) , guruhdan chiqarib bo’lishni (Разгруппировать), qayta guruhlashimiz (Перегруппировать), график объектларни бир бирига караганда жойланишини (Порядок), varaqada ob‘ektlarni joylashish turi ko’rinishini ta‘minlash, ob‘ektlarni varaqada siljitish (Sdvig), joylanishini o’zgartirish (Выровнить/распределить) va aylantirish (Повернуть/отразить), ob‘ektni matn bilan tuknashish holatini o’zgartirish (Обтекание текстом), ob‘ektning chegaralarini o’zgartirish (Начать изменение углов), yoki avtofiguralarni o’zgartirish amallarni (Изменить автофигуру, По умолчанию для автофигур) bajarishimiz mumkin. 2. - Выбор объекта - Grafik ob‘ektni tanlash. 3. - Свободное вращение - Grafik ob‘ektni o’rtasi bo’yicha aylantirish 4. - Автофигуры - Har xil grafik shakllarni (Chiziq, to’rtburchaq aylana, strelka, ko’pburchaq kovuslar, va xokazo) qo’shish. Agar esa siz shu buyrugini tanlasangiz, u holda ekranda quyidagi yordamchi tugmalar hosil qilinadi. SHu tugmalar yordamida esa biz kerakli grafik shakllarni ekrandagi varaqaga kushib olishimiz mumkin. 5. - Линия - To’g’ri Chiziqlar chizish 6. - Стрелка - Strelkalar chizish 7. - Прямоугольник – To’rtburchaklar chizish 8. - Овал - Aylanalar chizish 9. - Надпись - Ustki yozuvni qo’shish 10. - Добавить объект Word Art – O’chiroyli, grafik jihozlangan va har xil shakllardagi matnlarni qo’shish. Agar esa siz shu buyrugini tanlasangiz, u holda quyidagi oyna hosil qilinadi. Bu oyna orqali biz birinchi matn ko’rinishini tasvirlovchi tugmalardan bittasini tanlaymiz va OK tugmasini tanlaymiz. Keyin esa ikkinchi oynada matn shriftini va kattaligini tanlab matnni kiritamiz va OK tagmasini tanlaymiz. 11. - Добавить картинку - Rasm qo’shish. Bu buyrugini tanlaganimizdan keyin ekranda quyidagi oyna hosil qilinadi. Bu yerda kerakli rasmlar guruhini tanlab, uning ichidan esa kerakli rasmni tanlab, shu rasmga sichqoncha bilan bosganimizda menyu hosil qilinadi vash u menyuda VSTAVIT tugmasini tanlaymiz. Natijada shu rasm ekrandagi matn varaqasiga quyiladi. 12. - Цвет заливки - Orqa rangni o’zgartirish 13. - Цвет линий – Chiziqlar rangini o’zgartirish 14. - Цвет шрифта - Harflar rangini o’zgartirish 15. - Тип линий – Chiziqlar kalinligini o’zgartirish 16. - Тип штриха – Chiziqlar turini o’zgartirish 17. - Вид стрелки - Strelkalar turini o’zgartirish 18. - Тень - Ob‘ekt soyasini sozlash 19. - Объем - Ob‘ektni xajmli holatga utkazish

Adabiyotlar ro’yxati:

1. Каримов И.А. Ўзбекистон келажаги буюк давлат. “Ўзбекистон”, 1992

2. Каримов И.А. Ислоҳотларни амалга оширишда қатъиятли бўлайлик. “Ўзбекистон”, 1996 18.11.2015 Microsoft Office dasturlar paketi va ularning vazifalari. Muharrir dasturlar » Informatikva axborot texnalogiyalari » Referat » Referat | Haqida http://referat.arxiv.uz/index.php?do=files&op=download&fileid=51153 4/4 © 2011 – 2015 Barcha huquqlar himoyalangan. Agar Siz Arxiv.Uz dan foydalanayotgan bo‘lsangiz, quyidagilarni qabul qilasiz: Qoidalar

3. «Иқтисодий информатика» С.С.Ғуломов ва бошқалар С.С.Ғуломовнинг умумий тахрири остида.-Т.: «Шарқ», 1999.- 546 б

4. “Ахборот тизимлари ва технологиялари”: Олий ўқув юртлари талабалари учун дарслик//Муаллифлар жамоаси: С.С.Ғуломов, Р.Х.Алимов, Х.С.Лутфуллаев ва бошк./; С.С.Ғуломовнинг умумий тахрири остида.-Т.: «Шарқ», 2000.- 592 б.

5. Аюпов Р.Х., Исмоилов С.И., Аюпов Х.Р. Хусусий компьютерларда ишлаш. “Microsoft Word 2000 матн муҳаррири”. – Т.: ТМИ, 2002. 124 бет

6. Марахимов А.Р., Раҳмонқулова С.И. “Интернет ва ундан фойдаланиш асослари.“ Ўқув қўлланма.-Т.:Тошкент давлат техника университети нашриёти, 2001.–176 б.

7. Ғуломов С.С. ва бошқалар. Ахборот тизимлари ва технологиялари – Т.: «Шарқ», 2000