"tasdiqlayman" O

Paskal tilining elementlari.  
      Paskal algoritmik tilida, hamma tillar kabi tili elementlari bor. Ularga belgilar, so’zlar, ifodalar 
va operatorlar kiradi.  So’zlar belgilar ketma-ketligidan iborat. Ifodalar so’zlar guruhidan iborat, 
operator esa so’zlar va ifodalarning aniq ko’rinishlari. 
       Paskal tilining belgilari ixtiyoriy matnni tuzishdagi belgilardir. Bu belgilar to’plami 
Paskal tilining alfaviti deyiladi.  
Paskal tilining alfaviti quyidagilar:  
1) 26 ta lotin harflari;  
2)0-9 gacha arab raqamlari ;  
3) 32 ta rus harflari ;  
4) Maxsus belgilar :   «+», «-», «=» va h.k. 
1)  Standart fuksiyalar: 
ABS(X) 
 
 
 
absolyut qiymat  
ARCTAN(X)   
 
 
COS(X) 
 
SIN(X) 
LN(X)  
 
 
natural logarifm 

---

 
32 
SQRT(X) 
 
 
 
kvadrat ildiz 
EXP(X) 
 
 
 
 
ROUND(X)   
 
sonning butun qismi 
TRUNK(X)   
 
argumentning butun qismi  
ODD(X) 
 
 
 
х ning tartib raqamini ifodalaydi 
PRED(X) 
 
 
x ga nisbatan oldingi belgini ifodalaydi 
SUCC(X) 
 
 
x ga nisbatan orqadagi belgini ifodalaydi 
 
Arifmetik ifodalarni yozishda quyidagi qoidalarga rioya qilish kerak:  
1. Ochiladigan va yopiladigan qavslar soni teng bo’lishi kerak.   
2. Qavslarni bir xili ishlatilishi kerak.  
3.Arifmetik ifodalarda amal belgilarini ketma-ket yozish mumkin emas.  
4. Arifmetik amallar qoidaga asosan bajarilishi kerak.  
Murakkab masalalarni dasturlashni o’rganish uchun , avval oddiy masalalardan boshlash 
kerak. Biz siz bilan oddiy masalalarni ko’rib chiqamiz. 
    Dasturlashni boshlashdan avval, dasturda ishlatiladigan o’zgaruvchilar bilan tanishib chiqamiz. 
     Dasturning ishlashi jarayonida ma’lumotlar va natijalar o’zgaruvchilarda saqlanadi. 
O’zgaruvchilar – ba’zi axborotlarni kompyuter xotirasida saqlash uchun ajratilganjoy.  
      Paskal tilida dastur yozish uchun o’zgaruvchilarning turini va nomini ko’rsatish kerak 
(o’zgaruvchilar udentifikatori).  
Tur – o’zgaruvchilar qabul qiladigan qiymat, o’zqaruvchi bajaradigan ish va ular saqlanadigan 
xotira.  
Nom – dasturga o’zqaruvchiga murojat qilish uchun kerak. 
   O’zgaruvchilarni turini ko’rsatish uchun, maxsus so’zlardan foydalaniladi. Masalan :  
INTEGER-butun son 
REAL-haqiqiy son 
BOOLEAN-mantiqiy tur 
STRING-chiziqli tur 
CHAR-belgili tur 
TEXT- matnli tur 
    Paskal tilida o’garuvchilarni ifodalashdan oldin  VAR so’zi turishi kerak.  
Misol: 
                                           VAR 
I, Y: INTEGER; 
S: STRING; 
M: REAL; 
   O’zqaruvchilar nomi bir xil bo’lishi kerak emas, chunki xotirada bir xil nom bilan saqlanmaydi. 
Maxsus so’zlarni o’zgaruvchilarni nomlash uchun ishlatish mumkin emas.