ЭЛЕКТР ТОКИ УРГАНДА БИРИНЧИ ТИББИЙ ЁРДАМ КЎРСАТИШ.
Электрдан шикастланиш (куйиш). Электр токининг организмга таъсири.
Электр энергияси ҳаракати билан юзага келган, организмдаги умумий ва маҳаллий ўзгаришларга электр жароҳати (электротравма) дейилади
Электрдан шикастланишнинг жароҳат оғирликлари 4 та даражадан иборат:
I даража – қисқа муддатли титрашли мушакларнинг қисқариши, ҳушдан кетмаган ҳолда;
II даража - қисқа муддатли титрашли мушакларнинг қисқариши, ҳушдан кетган ҳолда, аммо юрак фаолияти ва нафас олиш сақланган ҳолда;
III даража – ҳушдан кетган ва юрак ёки нафас олиш фаолияти бузилган ҳолда;
IV даража - ўлим.
Электр симларини икала қутбини ушлаганда токдан шикастланиш рўёбга келади. Бу бошка куйишлардан фарқ қилади. Электр токини таъсир қилиши унинг кучига, кучланиши ва таъсир давомийлигига боғлик. Терининг қаршилиги қанчалик кам бўлса, ток таъсири шунчалик чуқур ва хавфли бўлади. Электр токи термик, кимёвий ва механик шикастларга сабаб бўлади. Электр токидан шикастланган соҳада сарғиш-қўнгир ёки кулранг куйиш жароҳатлари рўёбга келади. Улар одатда катта бўлмасдан 2-3 мм, ўртаси паст ва атрофи думбоқча каби кўтарилиб туради. Қизариш ва оғриқ бўлмайди. Электр токи одам танаси орқали ўтар экан, уни қиздиради, бу эса куйишга олиб келиши мумкин.
Б унда жабрланувчининг электр токи кирган ва чиққан жойларида жароҳат кўринади. Бу куйик кўринишидан аҳамиятсизга ўхшаса-да, аслида анча оғир бўлади, чунки ички тўқималар жиддий жароҳатланган бўлиши мумкин. Электр, одатда, чуқур куйдиради. Электр токи уриши, куйишдан ташқари юрак аритмиясини келтириб чиқариши, ҳатто юрак ва нафас олишнинг тўхташига ҳам олиб келиши мумкин.
Электр токидан шикастланганда қуйидаги белгилар кузатилади
Тўсатдан қарсиллаган товуш эшитилади ёки ёруғлик чақнагандай бўлади.
Жабрланувчи беҳуш ҳолатда бўлади.
Тери устида аниқ куйган жойлар учрайди.
Нафас олиш бузилади.
Томир уриши заиф, аритмик ёки умуман билинмайди.
Одатда, қўл панжалари ёки оёқ кафтларида электр заряди кирган ва чиққан жойлар учрайди.
Умумий белгилар қўрқув, дармонсизлик, хушдан кетиш, кўнгил айниш бўлади. Оғир ҳолларда шок белгиси, чала ўлим ҳолатига сабаб бўлади.
Электрдан куйишнинг олдини олиш учун электр ускуналардан ҳеч қачон сув яқинида фойдаланмаслик, эскирган электр симларини ташлаб юбориш ёки таъмирлаш, уйда кичкина болалар бўлса, электр розеткаларни улардан яхшилаб эҳтиётланганлигига ишонч ҳосил қилиш керак.
Момақалдироқ яқинлашганда яшин уришидан сақланиш учун бино ичига кириб олиш, машинага ўтириб, ойналарини бутунлай ёпиб қўйиш, сузаётган ёки қайиқдаги инсон имкони борича тезроқ қирғоққа чиқиб олишга ҳаракат қилиши, шошилинч ҳолатлардан ташқари вақтда телефондан фойдаланмаслик, телеграф ёғочларига ёки баланд дарахтларга яқин бормаслик, тепалик устида бўлмасликка ҳаракат қилиш, жарлик ва пастликка яширинишга интилиш, қишлоқ хўжалик техникаси ҳамда мотоцикл, велосипед сингари кичик транспорт воситаларига яқин бормаслик, металл тўсиқ, юқори кучланишли линия, пўлат қувур ва рельслар ёнида, шунингдек электр ўтказадиган бошқа нарсалар яқинида турмаслик керак. Чақмоқ уришида қўл-оёқлар қора кўмирга айланиши, танадан ажралиб кетиши мумкин. Оғир чақмоқ уришлар хирургик, травматологик бўлимларда, баъзан реанимация ва интенсив терапия бўлимларида даволанади.
Do'stlaringiz bilan baham: |