Tasdiqlayman» «Mashinasozlik texnologiyasi» fakulteti dekani L. Olimov 2016 y. «Himoyaga qo’yildi

1.1. Детални хизмат вазифаси.

Бизга берилган детал машинасозликда, саноатда, қишлоқ хўжалигидаги машина, меҳанизм ва узелларда жуда кўплаб фойдаланилади. Деталимиз «Тана» деб номланади. Унинг материали СЧ15 маркали кулранг чўян бўлиб, ўрта серияли ичлаб чиқариш шароитида ишлаб чиқилади. «Тана» деталини конструкцияси унча мураккаб бўлмаган лекин ишлов бериш аниқлиги ва юза тозалиги юқоридир. Танадаги J марказий тешикни юза тозалиги ва аниқлигини юқори бўлишидан кўриниб турибдики унда бирор ўқ ёки вал айланиши аниқ. Чунки танани марказий тешигини йўниб кенгайтирилган қисмига подшипник ўрнаталади. Подшипникларга вал ўрнатилади. Танани пастки қисмидаги бўртиб чиққан қулоғидаги B тешик эса уни бирор жойга ўрнатилиб махкамлаш учун ҳизмат қилади ва шу қисмга қарама-қарши томонда жойлашган, яъни танани бел қисмидаги қулоқда эса F резьбали тешик ҳамда юза тозалиги, аниқлиги юқори бўлган ариқча ҳам бор. Бу F тешиклар подшипникларни мойлаб туриш учун хизмат килади.
Биз бу детални конструкциясини ўрганиб чиқиб, уни вазифасини харакат манбаидан келаётган харакатни узатувчи тутгич эканлигини аниқладик.
СЧ15 маркали кулранг чўяннинг кимёвий таркиби (ГОСТ 1412-85),%
1-жадвал

Материал	С	Si	S	P	Mn
Чўян 15	3.5–3.7	2–2.4	≤0.15	≤ 0.2	0.5–0.8

СЧ15 маркали кулранг чўяннинг механик хоссаси (ГОСТ 1412-85) 2-жадвал

Мустахкамлик чегараси, МПа				Бринелл бўйича қаттиқлиги(НВ), кг/мм^2	Оқувчанлик чегараси, МПа
Чўзилиш, σмч	Сиқилиш, τмс	Эгилиш, τмэ	Буралиш, τмб
150	700	360	–	170-240	–