"Tasdiqlayman" Davolash fakulteti dekani professor B. T. Xolmatova " " 2012 y

Evtanaziya 

Evtanaziya - bu og’ir, tuzalmas kasallikka mubtalo bo’lgan bemorni qiynoq azoblardan qutqarish 

va tibbiy o’limni turli dori-darmonlar yordamida yengillashtirish va tezlashtirishdir. "Evtanaziya" 

atamasi  grekcha  Eu-  "yaxshi"  va  thanatos  -  "o’lim",  degan  ma'noni  anglatib,  "yaxshi"  o’lim 

mazmunini bildiradi.  Bu qaltis masalaga vrachlik deontologiyasi nuqtai nazaridan manfiy javobni 

berish  mumkin.  Chunki  Buqrot  o’gitlaridan  birida  "o’ldirma!"  ("ne  ubey!")  va  "men  vrachlik 

faoliyatimda  bemorning  o’limiga  sabab  bo’ladigan  biron-bir  dorini  ishlatmaslikka  qasam 

ichaman" degan, iboralarni xamda xazrat Alisher Navoiyning "Tabib jallod emas", degan naqlini 

eslatish mumkin.  

Amaliyotda evtanaziyani quyidagi tasnifi ishlatiladi: 

 1) Medical decision concerning end of life (MDEL), yoki "Xayotni tugatishni tibbiy xal qilinishi". 

MDELni ikki turini farqlanadi: 

a) Evtanaziyani aniq turi - Vrach bemorni o’limini faol tarzda tezlashtiradi yoki uyushtiradi. Buni 

aniqroq aytilsa bemorni talabi yoki roziligi bilan uni shifokor o’ldiradi; 

b)  Vrach  tomonidan  o’limga  yo’l  berish:  (Assistiruemiy  vrachom  suisid)  (Phisician  assisted 

suycide  -  PAS),  qachonki  vrach  o’limga  olib  keluvchi  dorini  tayyorlab  beradi  va  bemorni  o’zi 

dorini qabul qiladi. 

2)  Ikkinchi  xolatda  vrachni  vazifasi  bemorga  kasalligi  to’g’risida  ma'lumot  beradi,  bemor 

muolajalarni  to’xtatishni  yoki  ayrim  dorilarni  yuqori  o’ldiruvchi  dozasini  qabul  qilishni  ya'ni 

evtanaziya masalasini o’zi xal qiladi. Shuningdek bu guruxga yashab ketishiga umid yo’q bemorni 

kasalligi natijasi to’g’risida ongli tarzda tushuncha beriladi va bemor dorini ongli o’z xoxishi bilan  

qabul qiladi. Xozirgi vaqtda jamiyatda evtanaziyaga moyillikga  ikki xil munosabat bildirilmoq 

da. Liberal va konservativ. Ikkala munosabat egalari evtanaziyani amalga oshirishni shakllariga 

o’z  dalillarini bildirmoqdalar. 

•  Tibbiy o’lim - Bemorning azob uqubatdan qutqarishning yagona chorasi sifatida;. 

•  Bemorni yaqinlariga raxmdilligi - "Meni deb yaqinlarim qiynalmasin". 

•  Bemorni  egoistikligi  natijasida  -  "  Nomim  va  sha'nimga  munosib  o’z  xurmatim  bilan 

o’lishni xoxlayman". 

•  Biologik - Mayib majrux insonlardan yana mayib majruxlar tug’ilib ko’paymasligi uchun. 

•  Mag’sadga  muvofig’lik  -  Uzog’  va  natijasiz  muolajani,  reanimasiya  chora  tadbirlarini 

to’xtatib, yashab ketishiga umid bor bemorlarga reanimasiya asbob uskunalarni qo’llash. 

---

•  Ekonomik  -  Davolab  bo’lmaydigan  yashab  ketishiga  umid  yo’q  bemorlarga  mablag’ 

sarflamaslik.  

Oxirgi uchta maqsad fashistlar Germaniyasi tomonidan davlat siyosati sifatida ishlatilib, urushni 

oxirgi  yillari  mayib  majruxlar,  og’ir  yaradorlarni  dori  darmon  va  gospital  resurslari  taqchilligi 

sababli o’ldirishgan.