«tasdiqlayma n». Maktab o’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: A. Ravshanov

Uyga berilgan vazifa savol – javob orqali aniqlanadi:

1.Olimpiada o‘yinlari nima va u qanday vujudga kelgan?

2.Xalqaro olimpiada o'yinlari qanday tashkil etilganligi haqida nimalarni bilib oldingiz?

3.Xalqaro olimpiada harakatining shiori, timsoli va bayrog'i haqida so'zlab bering.

III bosqich: Yangi mavzu mazmunini tushuntirish jarayoni:

1.Jaloliddin Manguberdi nechanchi yilda halok bo’lgan?

A)1231-yilda. B)1232-yilda. S)1233-yilda. D)1234-yilda.

2.Amir Temur nechanchi yilda tavallud topgan?

A)1335-yilda. B)1336-yilda. S)1337-yilda. D)1338-yilda.

3.Nechanchi yilda Amir Temur tavalludining 660-yilligi keng nishonlandi?

A)1994-yilda. B)1995-yilda. S)1996-yilda. D)1997-yilda.

4.“Kuch-adolatdadir” iborasi kimga tegishli?

A)Jaloliddin Manguberdiga. B)Amir Temurga. S)Muqannaga. D)Abruyga.

5.“To’rt ulus tarixi” asari kimga tegishli?

A)Z.M.Bobur. B)Amir Temur. S)Alisher Navoiy. D)Mirzo Ulug’bek.

6.Olimpiada o’yinlari ilk marotaba miloddan avvalgi nechanchi yilda o’tkazilgan?

A)Miloddan avvalgi 776-yilda. B)Miloddan avvalgi 777-yilda. S)Miloddan avvalgi 778-yilda. D)Miloddan avvalgi 779-yilda.

7.Yunon mifologiyasida Olimp xudosi nima deyiladi?

A)Gera. B)Zevs. S)Aid. D)Germes.

8.Olimpiada o’yinlari miloddan avvalgi nechanchi yildan boshlab o’tkazilmay qo’yiladi?

A)Miloddan avvalgi 394-yildan. B)Miloddan avvalgi 395-yildan. S)Miloddan avvalgi 396-yildan.

IV bosqich: Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni:

Yangi mavzu savol – javob orqali mustahkamlanadi:

1.Olimpiada o‘yinlari nima va u qanday vujudga kelgan?

2.Amir Temur haqida ma’lumot bering.

3.Mirzo Ulug’bek kim va u haqida ma’lumot bering.

V bosqich: Darsga yakun yasash, baholash metodlari:

Dars yakunlanadi va darsda faol qatnashgan o’quvchilar bilimi besh ballik tizimda baholanadi.

VI bosqich: Uyga vazifa berish:

Uyga vazifa o’tilgan mavzuni o’qib, mazmunini so’zlab berish topshiriladi.

«T A S D I Q L A Y M A N».

Maktab o’quv ishlari bo’yicha

direktor o’rinbosari: A.Ravshanov.

_______________________ 5-sinf. Tarix.

Mavzu: To’maris va Shiroq jasorati.

Darsning maqsadlari:

1.Ta’limiy maqsad: O’quvchilarga To’maris va Shiroq jasorati haqida umumiy ma’lumot berish.

2.Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarni Vatanga, fanga muhabbat ruhida tarbiyalash.

3.Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni mustaqil fikrlashga o’rgatish.

Dars turi: Aralash.

Darsda qo’llaniladigan metodlar: Savol – javob metodi.

Darsda foydalaniladigan jihozlar: Xarita, darslik, kalendar, bo’r.

№	Dars taqsimoti	Daqiqa
1	Darsni tashkil qilish jarayoni	2 daqiqa
2	O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni	10 daqiqa
3	Yangi mavzu mazmunini tushuntirish jarayoni	20 daqiqa
4	Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni	8 daqiqa
5	Darsga yakun yasash, baholash metodlari	3 daqiqa
6	Uyga vazifa berish	2 daqiqa
	Jami:	45 daqiqa

D A R S N I N G B O R I S H I:

I bosqich: Darsni tashkil qilish jarayoni:

a)O’quvchilar bilan salomlashish.

b)Sinf xonasining darsga tayyorligini kuzatish.

s)O’quvchilar davomatini aniqlash.

II bosqich: O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni:

Uyga berilgan vazifa savol – javob orqali aniqlanadi:

1.Olimpiada o‘yinlari nima va u qanday vujudga kelgan?

2.Amir Temur haqida ma’lumot bering.

3.Mirzo Ulug’bek kim va u haqida ma’lumot bering.

III bosqich: Yangi mavzu mazmunini tushuntirish jarayoni:

Miloddan avvalgi VI asr o'rtalarida Eron ahamoniylari О'rta Osiyoga qilgan harbiy yurishlari chog‘ida Parfiya, Marg‘iyona va Baqtriyani egallab olganlar. Endi, o‘z oldilariga yurtimiz Turonni bo‘ysundirish maqsadini qo‘yganlar. Shu suloladan bo’lgan Eron shohi Kir II bu maqsadini amalga oshirish uchun dastlab massagetlar yurtini bosib olishga qaror qilgan.

Kir II ning hujumi arafasida massagetlar yuitida malika To‘mar is hukmronlik qilardi. Oqila va jasur hukmdor To'maris haqida ko‘p hikoya va rivoyatlar saqlanib qolgan. Shulardan biri Gerodotning «Tarix» kitobida keltirilgan.

Yovuz Kir II massagetlar yurtini bo‘ysundirish uchun 530-yilda Amudaryoni kechib o‘tadi. Hal qiluvchi jang oldidan Kir II hiyla yo‘li bilan To’marisning o‘g‘li Sparganisni asirga tushiradi.

To‘maris bu voqeadan xabar topgach qattiq qayg‘uradi va Kir II ga quyidagi maktubni yo‘llaydi: «О, qonxo‘r Kir! Maqtanma, lashkarlarim va o‘g‘limni ochiq jangda yengib emas, hiyla yo‘li bilan asir olding. Yaxshilik bilan uni qaytarib ber va yurtingga qayt! Aks holda tangrim nomi bilan qasam ichamanki, seni o‘z qoningga to‘ydiraman».

Kir II uning gapiga quloq solmaydi. Asir olingan Sparganis o‘zini o‘ldiradi. To‘maris bor lashkarini yig’ib, Kir II ustiga yurish qiladi. Ikki tomon o‘rtasida dahshatli jang bo’lib o‘tadi. Qon ariqdagi suvday oqadi. Bu jangda Kir II ham halok bo’ladi. Massagetlardan bir yigit Kir II ning kesilgan boshini To‘marisning oyog‘i ostiga tashlaydi.

IV bosqich: Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni:

Yangi mavzu savol – javob orqali mustahkamlanadi:

1.Ahamoniylar kimlar edi va ular qachon Turonga bostirib kelganlar?

2.To‘maris jasorati haqida nimalarni bilib oldingiz?

3.Shiroq jasorati haqida so ‘zlab bering.

V bosqich: Darsga yakun yasash, baholash metodlari:

Dars yakunlanadi va darsda faol qatnashgan o’quvchilar bilimi besh ballik tizimda baholanadi.

VI bosqich: Uyga vazifa berish:

Uyga vazifa o’tilgan mavzuni o’qib, mazmunini so’zlab berish topshiriladi.

«T A S D I Q L A Y M A N».

Maktab o’quv ishlari bo’yicha

direktor o’rinbosari: A.Ravshanov.

_______________________ 5-sinf. Tarix.

Mavzu: Spitamenning qahramonligi.

Darsning maqsadlari:

1.Ta’limiy maqsad: O’quvchilarga Spitamenning qahramonligi haqida umumiy ma’lumot berish.

2.Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarni Vatanga, fanga muhabbat ruhida tarbiyalash.

3.Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni mustaqil fikrlashga o’rgatish.

Dars turi: Aralash.

Darsda qo’llaniladigan metodlar: Savol – javob metodi.

Darsda foydalaniladigan jihozlar: Xarita, darslik, kalendar, bo’r.

№	Dars taqsimoti	Daqiqa
1	Darsni tashkil qilish jarayoni	2 daqiqa
2	O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni	10 daqiqa
3	Yangi mavzu mazmunini tushuntirish jarayoni	20 daqiqa
4	Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni	8 daqiqa
5	Darsga yakun yasash, baholash metodlari	3 daqiqa
6	Uyga vazifa berish	2 daqiqa
	Jami:	45 daqiqa

D A R S N I N G B O R I S H I:

I bosqich: Darsni tashkil qilish jarayoni:

a)O’quvchilar bilan salomlashish.

b)Sinf xonasining darsga tayyorligini kuzatish.

s)O’quvchilar davomatini aniqlash.

II bosqich: O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni:

Uyga berilgan vazifa savol – javob orqali aniqlanadi:

1.Ahamoniylar kimlar edi va ular qachon Turonga bostirib kelganlar?

2.To‘maris jasorati haqida nimalarni bilib oldingiz?

3.Shiroq jasorati haqida so ‘zlab bering.

III bosqich: Yangi mavzu mazmunini tushuntirish jarayoni:

Miloddan avvalgi IV asr o‘rtalarida Yevropada Makedoniya davlati tashkil topdi. Uning podshosi Filipp II bosqinchilik urushlari olib borish uchun katta lashkar to‘plagan. Biroq u to‘satdan vafot etadi. Taxtni esa 20 yashar o’gli Aleksandr egallaydi. (mil. av. 356-323-yillar).

U juda ko‘p mamlakatlarni bosib oladi. Boshqa bosqinchilar qatori Aleksandrni ham Vatanimizning bitmas-tuganmas boyliklari о'ziga rom etgan edi. Shuning uchun ham u Vatanimizni bosib olishga intila boshlagan. Miloddan avvalgi 329- yilda dastlab Baqtriyani bosib olgan. So‘ng Sug'diyonaga qarshi yurish boshlagan va Marokanda (hozirgi Samarqand) shahrini egallab, uni ayovsiz talon-taroj qildirgan. AleksandrMarokandani o‘zining qarorgohiga aylantirib, Sirdaryo tomon yurishni davom ettiradi.

Bosqinchilar yurtimizni hech qachon osongina bosib ololmaganlar. Turonning mard o‘glonlari bu safar ham Vatan ozodligi yo’lida mardlarcha kurashganlar. Bu ozodlik harakati uch yil davom etgan.

Unga sug‘diyonalik mohir lashkarboshi Spitamen rahbarlik qilgan.

Spitamen boshchiligidagi qo’zg’olonchilar dastlab Marokanda shahrida qoldirilgan Aleksandr lashkarlarini tor-mor etib shaharni egallaganlar. Buni eshitgan Aleksandr Spitamen qo'zg'olonini bostirish uchun to'rt mingga yaqin lashkar yuborgan. Biroq Spitamen ularni ham tor-mor keltiradi.

Endi Aleksandrning o‘zi katta qo‘shin bilan kelib, Marokandani qattiq iskanjaga oladi. Og‘ir janglarning birida Aleksandr hatto yarador ham bo’ladi.

IV bosqich: Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni:

Yangi mavzu savol – javob orqali mustahkamlanadi:

1.Makedoniya davlati qachon va kim tomonidan barpo etildi?

2.Makedoniyalik Aleksandr Vatanimizni bosib olishdan qanday maqsadni ko'zlagan edi?

3.Spitamen boshchiligida Vatanimiz ozodligi uchun olib borilgan qo‘zg‘olon haqida nimalarni bilasiz?

4.Aleksandr Spitamenni qanday yo‘l bilan mag'lub etgan edi?

V bosqich: Darsga yakun yasash, baholash metodlari:

Dars yakunlanadi va darsda faol qatnashgan o’quvchilar bilimi besh ballik tizimda baholanadi.

VI bosqich: Uyga vazifa berish:

Uyga vazifa o’tilgan mavzuni o’qib, mazmunini so’zlab berish topshiriladi.

«T A S D I Q L A Y M A N».

Maktab o’quv ishlari bo’yicha

direktor o’rinbosari: A.Ravshanov.

_______________________ 5-sinf. Tarix.

Mavzu: Arablarga qarshi xalq ozodlik kurashi.

Darsning maqsadlari:

1.Ta’limiy maqsad: O’quvchilarga arablarga qarshi xalq ozodlik kurashi haqida umumiy ma’lumot berish.

2.Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarni Vatanga, fanga muhabbat ruhida tarbiyalash.

3.Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni mustaqil fikrlashga o’rgatish.

Dars turi: Aralash.

Darsda qo’llaniladigan metodlar: Savol – javob metodi.

Darsda foydalaniladigan jihozlar: Xarita, darslik, kalendar, bo’r.

№	Dars taqsimoti	Daqiqa
1	Darsni tashkil qilish jarayoni	2 daqiqa
2	O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni	10 daqiqa
3	Yangi mavzu mazmunini tushuntirish jarayoni	20 daqiqa
4	Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni	8 daqiqa
5	Darsga yakun yasash, baholash metodlari	3 daqiqa
6	Uyga vazifa berish	2 daqiqa
	Jami:	45 daqiqa

D A R S N I N G B O R I S H I:

I bosqich: Darsni tashkil qilish jarayoni:

a)O’quvchilar bilan salomlashish.

b)Sinf xonasining darsga tayyorligini kuzatish.

s)O’quvchilar davomatini aniqlash.

II bosqich: O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni:

Uyga berilgan vazifa savol – javob orqali aniqlanadi:

1.Makedoniya davlati qachon va kim tomonidan barpo etildi?

2.Makedoniyalik Aleksandr Vatanimizni bosib olishdan qanday maqsadni ko'zlagan edi?

3.Spitamen boshchiligida Vatanimiz ozodligi uchun olib borilgan qo‘zg‘olon haqida nimalarni bilasiz?

4.Aleksandr Spitamenni qanday yo‘l bilan mag'lub etgan edi?

III bosqich: Yangi mavzu mazmunini tushuntirish jarayoni:

Vatanimizning qulay va go'zal tabiiy iqlim sharoiti, behisob boyliklari arablarning ham diqqat-e’tiborini o‘ziga tortgan. Shuning uchun ham ular dastlab Vatanimizning turli hududlariga talonchilik yurishlari uyushtirib turishgan.

Nihoyat, ular Vatanimizni butunlay bosib olishga kirishganlar. Bu bosqinchilik yurishiga tajribali arab sarkardasi Qutayba ibn Muslim rahbarlik qilgan. Bosqinchilik yurishi boshlanishi arafasida Vatanimizda yagona qudratli davlat yo‘q edi. Bu esa arab bosqinchilari uchun juda qo‘l kelgan. Shunday bo‘lsa-da, ajdodlarimiz bosqinchilarga qattiq qarshilik ko‘rsatganlar. Biroq qudratli lashkarga ega bo‘lgan arablar715-yilda yurtimizda o‘z hukmronligini o‘rnatganlar.

Arablar Movarounnahr aholisiga jabr-zulmni o‘tkaza boshlaganlar. Chunonchi, ular mahalliy aholidan olinadigan soliqlar miqdorini oshirganlar. Bu ham yetmaganidek, eng yaxshi yerlar ko‘chirib kelingan arablarga olib berilgan. Yurtimiz boyliklari talangan.

Ayni paytda o‘zlarini taraqqiyotda ulardan oldinda bo‘lgan mahalliy aholidan ustun qo‘yganlar. Ularni nazar-pisand qilmaganlar. Bu adolatsizliklar va o‘tkazgan jabr-zulmlari mahalliy aholida keskin norozilik uyg'otgan. Bular oxir-oqibat 769-yilda Muqanna boshchiligida qo‘zg‘olon boshlanishiga olib kelgan.

Muqannaning asl ismi Hoshim ibn Hakim edi. U doim yuzini niqob bilan bekitib yurgan.

IV bosqich: Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni:

Yangi mavzu savol – javob orqali mustahkamlanadi:

1.Vatanimiz qaysi jihatlari bilan arablar e'tiborini o'ziga tortgan edi?

2.Muqanna qo‘zg‘olonining sabablari haqida nimalarni bilib oldingiz?

3.Muqanna qo‘zg‘oloni nima uchun mag'lubiyatga uchragan edi?

V bosqich: Darsga yakun yasash, baholash metodlari:

Dars yakunlanadi va darsda faol qatnashgan o’quvchilar bilimi besh ballik tizimda baholanadi.

VI bosqich: Uyga vazifa berish:

Uyga vazifa o’tilgan mavzuni o’qib, mazmunini so’zlab berish topshiriladi.

«T A S D I Q L A Y M A N».

Maktab o’quv ishlari bo’yicha

direktor o’rinbosari: A.Ravshanov.

_______________________ 5-sinf. Tarix.

Mavzu: Jaloliddin Manguberdi.

Darsning maqsadlari:

1.Ta’limiy maqsad: O’quvchilarga Jaloliddin Manguberdi haqida umumiy ma’lumot berish.

2.Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarni Vatanga, fanga muhabbat ruhida tarbiyalash.

3.Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni mustaqil fikrlashga o’rgatish.

Dars turi: Aralash.

Darsda qo’llaniladigan metodlar: Savol – javob metodi.

Darsda foydalaniladigan jihozlar: Xarita, darslik, kalendar, bo’r.

№	Dars taqsimoti	Daqiqa
1	Darsni tashkil qilish jarayoni	2 daqiqa
2	O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni	10 daqiqa
3	Yangi mavzu mazmunini tushuntirish jarayoni	20 daqiqa
4	Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni	8 daqiqa
5	Darsga yakun yasash, baholash metodlari	3 daqiqa
6	Uyga vazifa berish	2 daqiqa
	Jami:	45 daqiqa

D A R S N I N G B O R I S H I:

I bosqich: Darsni tashkil qilish jarayoni:

a)O’quvchilar bilan salomlashish.

b)Sinf xonasining darsga tayyorligini kuzatish.

s)O’quvchilar davomatini aniqlash.

II bosqich: O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni:

Uyga berilgan vazifa savol – javob orqali aniqlanadi:

1.Vatanimiz qaysi jihatlari bilan arablar e'tiborini o'ziga tortgan edi?

2.Muqanna qo‘zg‘olonining sabablari haqida nimalarni bilib oldingiz?

3.Muqanna qo‘zg‘oloni nima uchun mag'lubiyatga uchragan edi?

III bosqich: Yangi mavzu mazmunini tushuntirish jarayoni:

1206-yilda Mo‘g‘ulistonda «Yakka mo‘g‘ul ulusi» deb atalgan davlat tashkil etildi. Bu davlatni o‘z davrining mashhur sarkardasi Temuchin tashkil etgan edi. Davlat hukmdori Temuchin-Chingizxon unvoni bilan atala boshlangan.

Chingizxon o‘z davri uchun qudratli lashkar tuza olgan. Endi, u dunyo hukmdori bo‘lishga intilgan. Qisqa vaqt ichida juda katta hududlarni bosib olib o‘z davlatini ulkan davlatga aylantirgan. Nihoyat, uning davlati chegaralari yana bir ulkan davlat—Xorazmshohlar davlati chegaralarigacha yetib kelgan. Bu davrda Xorazmshohlar davlatining hukmdori Alouddin Mu­hammad edi. Chingizxonning maqsadi - Xorazm­shohlar davlatini qulatish va Osiyoda tanho hukmdor bo‘lib olish edi.

1219-yilda Chingizxon Xorazmshohlar davlatiga qarshi harbiy harakatlarni boshlab yuborgan. Xorazmshoh sulton Alouddin Mu­hammad mamlakat mudofaasini tashkil etishda xatoga yo‘l qo‘yadi. Xorazmshohlarning har bir qal’asi dushmanga qarshi mardonavor kurashadi.

Ammo qudratli Chingizxon Movarounnahr shaharlarini birin-ketin vayronaga aylantira borgan. Tez orada mamlakat poytaxti Urganch shahriga hujum boshlagan. Urganchliklar zamonasining buyuk allomasi Najmiddin Kubro boshchiligida dushmanga qattiq qarshilik ko‘rsatganlar.

Najmiddin Kubro mudofachilarga qarata: «Yо Vatan, yo sharafli o‘lim», - deb murojaat qilgan.

Shaharda ko‘cha janglari yetti oy davom etgan. Oxiri, qo'lida qurol ushlashga holi qolmagan shahar mudofaachilari ilojsizlikdan taslim bo‘lganlar.

IV bosqich: Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni:

Yangi mavzu savol – javob orqali mustahkamlanadi:

1.Chingizxon tuzgan mo'g'ullar davlati haqida nimalarni bilib oldingiz?

2.Nega Alouddin Muhammad Xorazmshoh mamlakat mudofaasini tashkil eta olmagan?

3.Jaloliddin qaysi shaharlarda mo‘g‘ullar ustidan g'alaba qozongan?

V bosqich: Darsga yakun yasash, baholash metodlari:

Dars yakunlanadi va darsda faol qatnashgan o’quvchilar bilimi besh ballik tizimda baholanadi.

VI bosqich: Uyga vazifa berish:

Uyga vazifa o’tilgan mavzuni o’qib, mazmunini so’zlab berish topshiriladi.

«T A S D I Q L A Y M A N».

Maktab o’quv ishlari bo’yicha

direktor o’rinbosari: A.Ravshanov.

_______________________ 5-sinf. Tarix.