Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

norasmiy muloqat
- bu 
odamning 
shaxsiy 
munosabatlariga 
tayanadi 
va uning 
mazmuni o`sha 
suxbatdoshlarning fikr-o`ylari, niyat-maqsadlari va emotsional munosabatlari bilan 
belgilanadi.
Kelgusida, ma’ruzalar maqsadlaridan kelib chiqibgina qolmay, uslublari yoki 
usullaridan turli shakllari ham turlicha bo’ladi. Ular ma’lumot jihatidan norasman 
kutilmaganda to’xtatish va savollar bilan interaktiv bo’lishi mumkin; rasman, 
odatda, oldindan belgilangan qatorlardagi savollar bilan va talabalar o’rtasidagi 
muhokamani ham o’z ichiga oladi; ular 2 ta ma’ruzachi qarama-qarshi asoslarni 
taqdim etuvchi “dialoglar” bo’lishi mumkin; ular 1, yoki ketma-ketlikdagi 5 yoki 10 
minutlik “mini-ma’ruzalar” diqqat bilan yo’naltirilgan ketma-ketlikda bir necha 
ma’ruzachilar taqdim etishi mumkin.
124
 
Muloqot va uni o‘rganish muammolari.
Oxirgi yillarda «professionalizm» 
tushunchasi tez-tez ishlatiladigan bo‘lib qoldi. Chunki jamiyatda tub isloxotlarni 
amalga oshirish, mexnat unumdorligini «inson omili»ni takomillashtirish hisobiga 
oshirish davr talabi bo‘lib qoldi. Ayniqsa, odamlarni boshqarish sohasidagi 
professionalizmga katta e’tibor qaratilmoqda. Juda ko‘pchilik mutaxassislar barcha 
bajaradigan funksiyalari orasida odamlar bilan til topishish, ularga ta’sir ko‘rsatish, 
ular faoliyatini to‘g‘ri tashkil qilish va boshqarish eng murakkablaridan ekanligini 
e’tirof etmoqdalar. Odamlar bilan normal munosabatlarni o‘rnata olmaslik, ayniqsa, 
biznes sohasida amaliy sheriklarning xolatlari, kutishlarini aniqlay olmaslik, o‘z 
nuqtai nazariga o‘zgalarni professional tarzda ko‘ndira olmaslik, «birov»ni, uning 
ichki kechinmalari va o‘ziga bo‘lgan munosabatini aniq tasavvur qila olmaslik 
amaliy psixologiyada kommunikativ uquvsizlik, yoki diskommunikatsiya xolatini 
124
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academic
practice / [edited by] Heather Fry, 
Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed.
p. cm.
pp: 
316

---

167 
keltirib chiqaradi. Bunda odamlar oddiy til bilan aytganda, bir-birlarini tushunolmay 
qoladilar, shuning oqibatida pishib turgan loyiha yoki yaxshi reja amalga oshmasligi, 
bir necha oylarga cho‘zilib ketishi mumkin. 
Talaba-rahbar munosabati uchun mo’ljallangan yo’riqnomalarni tuzish juda 
muhim va samaralidir, ta’lim olishning boshqa turlari kabi. Bu degani, izlanish 
muqaddimasidayoq rahbar faoliyati kerak bo’lgan ishlar, talaba zimmasiga 
yuklatiladigan vazifalar, ikki tarflama qilinadigan rejalar haqida ikki tomonlama 
rozilik tuziladi. Bu rozilik hujjatlashtirilib, ikki tmonlama tasdiqlanishi shart. 
Bu vazifalarga aniqlik kiritishni, javobgarlikni, natijalarni ko’zda tutadi. Shu 
bilan birga, ba’zi bir masalalar bo’yicha ikki tomonlama munozara olib borilishi 
kerak. Agar asosiy rahbar, ikkinchi darajali rahbar va talaba o’rtasida muammo 
yuzaga kelsa, talaba qanday yo’l tutishi kerakligi haqidagi munozaralardir. Ba’zan 
bu kabi munozaralar o’tkazilmaganligi sabali, keyinchalik rahbar-talaba o’rtasida 
muammolar avj olishiga sabab bo’ladi.
125
 
Shuning uchun xam xozirgi zamon ijtimoiy psixologiyasining tadbiqiy 
yo‘nalishida, boshqaruv psixologiyasida katta yoshli odamlarni kommunikativ 
bilimdonlikka o‘rgatish, ularda zarur kommunikativ malakalarni hosil qilishga katta 
ahamiyat berilmoqda. Har bir korxona, xususiy firma yoki davlat muassasasini 
boshqaruvchi menedjer, rahbar tayyorlash muammosi ana shu rahbarlarni, 
boshqaruvchilarni psixologik jihatdan odamlar bilan ishlashga o‘rgatish 
muammosini chetlab o‘tolmaydi. Umuman, xozirgi davrda xar qanday mutaxassis - 
shifokor, muxandis, o‘qituvchi, iqtisodchi, agronom, quruvchi, jurnalist, 
madaniyatshunos yoki boshqalar xam kommunikativ malakalarga ega bo‘lmaguncha, 
bozor munosabatlari sharoitida tezda jamoaga kirishib, ko‘pchilik bilan til topishib, 
o‘z professoinal mahoratini ko‘rsata olmaydi. Har bir ziyoli inson boshqalar bilan 
xamkorlik qilish mahorati va san’atiga ega bo‘lishi kerak. 
Chuqur yondashuvni qoʻllayotgan talabalarni qoʻllab-quvvatlash maqsadida, 
oʻquv dasturiga kiritiladigan, amaliy oʻzgarishlar tadqiqot oʻtkazish nima ekanligi,
tadqiqotda nima muhim ekanligi, uni qanday oʻtkazish va “yaxshi” tadqiqot qanday 
koʻrinishga ega ekanligi kabi masalalarni vizual va verbal holatda oʻrganishga 
imkoniyat yaratish kabilarni oʻz ichiga oladi.
126
 
Ma’lumki, gaplashayotgan odamlar biri gapiradi, ikkinchisi tinglaydi, eshitadi. 
Muloqotning samaradorligi ana shu ikki qirraning qanchalik o‘zaro mosligi, bir-
birini to‘ldirishiga bog‘liq ekan. Noto‘g‘ri tasavvurlardan biri shuki, odamni 
125
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academic practice / [edited by] Heather Fry, 
Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed. p. cm. pp: 341.
126
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academic practice / [edited by] Heather Fry, 
Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed. p. cm. pp: 349.