Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

 
barcha ishlab chiqarish subyektlari faoliyatini yagona maqsad 
atrofida birlashtrish
ham ishlab chiqarish jarayonlarida nizolarning sodir 
etilmasligini kafolatlaydi. Bunday sharoitda rahbarlar va guruh liderlarining roli 
katta bo`ladi; 

 
rag`batlantirish tizimini joriy etish
samarali ish usullaridan 
hisoblanadi. Bunday sharoitda odamlarning xulq-atvoriga ta’sir etish, paydo bo`lishi 
mumkin bo`lgan nizoli vaziyatlarga barham berish yoki sodir bo`lgan bo`lsa, uni 
baratarf etish uchun tashakkur bildirish, mukofotlash, xizmat lavozimni ko`tarish 
kabilarni qo`llash ijobiy samara berishi mumkin. 
Nizolarni bartaraf etishning shaxslaro munosabatlarga aloqador usullariga 
quyidagilar kiradi: 
1)
 
bosh tortish
– nizoga nisbatan shunday reaktsiyaki, bunda nizoga 
guvoh bo`lganlar aslida uning mavjudligini tan olmaydilar, unga aralashishdan bosh 
tortadilar. Odatda bunday sharoitda rahbar yo ayni paytda vaqti yo`qligini, imkoniyat 
yo`qligini, nizoning sababi arzimas holat ekanligini vaj qilib, uni xal qilishga 
aralashishdan bosh tortadi. Yoki u vaziyat taqozosi bilan paydo bo`lgan nizo vaqt 
o`tishi bilan o`z o`zidan yechimini topadi, odamlar insofga kelib qolishiga umid 
qiladi; 
2)
tekislash
 
– bu nizolashuvchi tomonlardan birini mavjud holatga 
“ko`ndirish”, moslashtirish va shu yo`l bilan o`zining ham muayyan manfaatlarini 
himoya qilishdir. “Mayli men yutqazsam ham, sening ishing bitib keta qolsin” degan 
naqlda nizoga aralashgan shaxs vaziyatni yumshatishga erishadi, go`yoki “o`zni 
qurbon qilib” bo`lsa ham tomonlarning yarashib ketishi uchun barcha imkoniyatni 
yaratadi; 

---

218 
3)
kompromiss –
bu ochiq muloqot va vaziyatni, nizokashlarning xulq-atvori 
va fikrlarini muhokama qilish yo`li bilan ikkala tomon uchun ham mahqul bo`lgan 
yechimni qidirishdir. Bu usulning samaradorligi shundaki, nizoga aralashgan shaxs 
ikkala tomonning ham aybini, ular tomonidan yo`l qo`yilgan xatolarni ochiq, holis 
o`rtaga tashlaydi va eng mahquli – o`ar bir shaxs o`z burch va mashuliyatlarini 
taroziga solib olishlari ekanligini uqtiradi. Natijada ikkala tomonda xosil bo`lgan 
tanglik ma’lum ma’noda yumshaydi va oqilona qarorlar qabul qilish imkoniyati 
tug`iladi. 
93-rasm 
Nizokashlar janjal bo`lgandan ko`ra yomon bo`lsa 
ham bir qarorga kelinganligidan xursand bo`lib, o`z 
fikrlaridan ma’lum ma’noda qaytadilar, vaqt o`tgach 
esa vaziyat umuman yumshab, tomonlar yarashib 
ketishi mumkin. 
Odatda oilaviy nizolarda kompromiss yo`lini tutgan oilaning katta a’zosi yoki 
erkak kishi nizoning oldini olishga erishadi, bunda biror tomonning “bir gapdan 
qolishi” katta rol o`ynaydi;