Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

Professiogrammaning tuzilishi va o‘ziga xos xususiyatlari. 
Kasbning 
inson oldiga qo‘yadigan talablari majmuasi psixologik, ijtimoiy, iqtisodiy, 
texnikaviy va pedagogik jabhalarni qamrab oladi. Kasb va ixtisos asoslarini 
egallovchi yoshlar shu fanlarning barcha talabalariga moslashishi orqali 
mutaxassislik layoqatini rivojlantira boradi. Bu o‘z navbatida kasbiy orientatsiya 
bilan bog‘liq bo‘lib, bizda kasb tanlashga yo‘naltirish davlatning kompleks tadbir-
choralari tizimidan kelib chiqadi. Har bir shaxs o‘z istagi va layoqati asosida 
kasbni tanlaydi. Bu jaaryon quyidagi shakllarda amalga oshiriladi: 
maktabda kasbiy ma’lumotlar berish; 
kasb-hunar maorifi bilan shug‘ullanish; 
radio, televidenie, kino, matbuoda tashviqot qilish; 
kasb yuzasidan maslahatlar; 
kasbga saralash (qobiliyatiga binoan); 
kasbga moslashish (adaptatsiyalash). 
Mazkur sohada psixologik izlanishlar olib borgan K.K.Platonov bu borada 
«Kasb tanlashga yo‘naltirish uchburchagi»
deb nomlangan sxema ishlab 
chiqqan.
97
Kasb tanlashga yo‘naltirish uchburchagining muhim tomonlari 
quyidagilardan iborat: 
52-rasm 
-
har xil kasb-hunar egasiga nisbatan 
qo‘yiladigan talablar yuzasidan muayyan
bilimning mavjudligi 
-
u yoki bu mutaxassislikka nisbatan jamiyat 
(viloyat, shahar, tuman)ning mehnat 
resurslariga ehtiyoji bo‘yicha ma’lumotlar 
-
kasbga yo‘naltiruvchining layoqati, qobiliyati, 
shaxsiy xususiyatlariga oid bilimlar 
Psixolog E.A.Klimov qarashlariga binoan 
professiogramma bu
:
98

shaxsdagi bilish imkoniyatlari, avvalo sensor kanallari hamda ustivor 
signallarning faoliyatga mosligi (ko‘rish, eshitish va boshqalar); 

axborotlarni saqlash va qayta ishlash bilan bog‘liq aqliy faoliyatning 
xususiyati; 

xotira, tafakkur va nutqning faolyaitdagi ishtirokining adekvatligi; 

ishda, mehnat faoliyatida asab - psixologik zo‘riqish, tanglikning mavjudligi; 
96
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academicpractice / [edited by] Heather Fry, 
Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed.p. cm. pp: 167.
97
Psixologiya. Uchebnik. / Pod. red. A.A. Krilov. – M.: “PROSPEKT”, 1998. C. 326. 
98
Psixologiya. Uchebnik. / Pod. red. A.A. Krilov. – M.: “PROSPEKT”, 1998. C. 491. 

---

129 

diqqatni boshqarish zarurati; 

ishda muvaffaqiyatni ta’minlovchi shaxs sifatlari, fazilatlarining mavjudligi; 

mehnat 
faoliyati 
tuzilishini 
tavsiflovchi 
integral 
psixofiziologik 
ko‘rsatkichlar. 
Yuqoridagi mulohazalardan tashqari professiogramma oldiga quyidagi 
talablarni qo‘yish maqsadga muvofiq.