Tasdiqlandi

Dasturning axborot - uslubiy ta`minoti
Fanni o`qitish jarayonida zamonaviy pеdagogik va axborot tеxnologiyalari usullari qo`llaniladi. Bundan tashqari talaba MS Access BBBTimiga joylashtirilgan o`quv bazalar “Borеy” va “Northwind” dan muntazam ravishda foydalana oladi.

Mazkur fanni o`qitish jarayonida ta`limning zamonaviy metodlari, pedagogik va axborot-kommunikatsiyalari texnologiyalari qo`llanilishi nazarda tutilgan.

- berilganlarlar bilan ishlash imkoniyatini beruvchi texnologiyalar bo`limiga tegishli ma`ruza darslarida zamonaviy kompyuter texnologiyalari (BDE, ODBC, OLE DB, ADO, dbExpress) dan foydalaniladi.

- DataSnap texnologiyasi bo`limiga tegishli ma`ruza darslarida OSI modeli asosida tashkil etilgan lokal kompyuter tarmoqidan va Borland kompaniyasining savdo markasiga ega SocketServer dasturidan foydalaniladi.

“Berilganlar bazasini boshqarish tizimlari” fanidan talabalar bilimini reyting tizimi

asosida baxolash mezoni.

“Berilganlar bazasini boshqarish tizimlari ” fani bo`yicha reyting jadvallari, nazorat turi, shakli, soni xamda xar bir nazoratga ajratilgan maksimal ball, shuningdek

joriy va oralix nazoratlarining saralash ballari xaxidagi ma’lumotlar fan bo`yicha birinchi mashgulotda talabalarga e’lon xilinadi.

Fan bo`yicha talabalarning bilim saviyasi va uzlashtirish darajasining Davlat ta’lim standartlariga muvofixligini ta’minlash uchun xuyidagi nazorat turlari utkaziladi:

• joriy nazorat (JN) - talabaning fan mavzulari bo`yicha bilim va amaliy kunikma darajasini aniklash va baxolash usuli. Joriy nazorat fanning xususiyatidan kelib chixxan xolda amaliy mashgulotlarda ogzaki surov, test utkazish, suxbat, nazorat ishi, kollekvium, uy vazifalarini tekshirish va shu kabi boshka shakllarda utkazilishi mumkin;

• oralits nazorat (ON) - semestr davomida ukuv dasturining tegishli (fanlarning bir necha mavzularini uz ichiga olgan) bulimi tugallangandan keyin talabaning nazariy bilim va amaliy kunikma darajasini anixlash va baxolash usuli. Oralik nazorat bir semestrda ikki marta utkaziladi va shakli (yozma, ogzaki, test va xokazo) ukuv faniga ajratilgan umumiy soatlar xajmidan kelib chixkan xolda belgilanadi;

• yakuniy nazorat (YAN) - semestr yakunida muayyan fan bo`yicha nazariy bilim va amaliy kunikmalarni talabalar tomonidan uzlashtirish darajasini baxolash usuli. Yakuniy nazorat asosan tayanch tushuncha va iboralarga asoslangan “Yozma ish” shaklida utkaziladi.

ON utkazish jarayoni kafedra mudiri tomonidan tuzilgan komissiya ishtirokida muntazam ravishda urganib boriladi va uni utkazish tartiblari buzilgan xollarda, ON natijalari bekor xilinishi mumkin. Bunday xollarda ON xayta utkaziladi.

Oliy ta’lim muassasasi raxbarining buyrugi bilan ichki nazorat va monitoring bulimi raxbarligida tuzilgan komissiya ishtirokida YAN ni utkazish jarayoni muntazam ravishda urganib boriladi va uni utkazish tartiblari buzilgan xollarda, YAN natijalari bekor kilinishi mumkin.

Bunday xollarda YAN xayta utkaziladi.

Talabaning bilim saviyasi, kunikma va malakalarini nazorat qilishning reyting tizimi asosida talabaning fan bo`yicha o`zlashtirish darajasi ballar orqali ifodalanadi.

« Berilganlar bazasini boshqarish tizimlari » fani bo`yicha talabalarning semestr davomidagi uzlashtirish kursatkichi 100 ballik tizimda baxolanadi.

Ushbu 100 ball baxolash turlari bo`yicha quyidagicha taqsimlanadi:

Y.N.-3O ball, qolgan 70 ball esa J.N.-35 ball va O.N.-35 ball qilib taqsimlanadi.

Ball	Baho	Talabalarning bilim darajasi
86-100	A`lo	Xulosa va qaror qabul qilish. Ijodiy fikrlay olish. Mustaqil mushoxda yurita olish. Olgan bilimlarini amalda qo`llay olish. Moxiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish.Tasavvurga ega bo`lish.
71-85	Yahshi	Mustaqil mushoxada qilish. Olgan bilimlarini amalda qo`llay olish. Moxiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish. Tasavvurga ega bo`lish.
55-70	Qoniqarli	Moxiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish Tasavvurga ega bo`lish
0-54	Qoniqarsiz	Aniq tasavvurga ega bo`lmaslik. Bilmaslik.

• Fan bo`yicha saralash bali 55 ballni tashkil etadi. Talabaning saralash balidan past bo`lgan o`zlashtirishi reyting daftarchasida qayd etilmaydi.

• Talabalarning o`quv fani bo`yicha mustaqil ishi joriy, oraliq va yakuniy nazoratlar jarayonida tegishli topshiriqlarni bajarishi va unga ajratilgan ballardan kelib chiqqan xolda baxolanadi.

• Talabaning fan bo`yicha reytingi qo`yidagicha aniqlanadi: R = V *, bu yerda: V-semestrda fanga ajratilgan umumiy o`quv yuklamasi (soatlarda);

U -fan bo`yicha o`zlashtirish darajasi (ballarda).

• Fan bo`yicha joriy va oraliq nazoratlarga ajratilgan umumiy ballning 55 foizi saralash ball xisoblanib, ushbu foizdan xam ball to`plagan talaba yakuniy nazoratga kiritilmaydi.

• Joriy JN va oraliq ON turlari bo`yicha 55 ball va undan yuqori balni to`plagan talaba fanni o`zlashtirgan deb xisoblanadi va ushbu fan bo`yicha yakuniy nazoratga kirmasligiga yo`l qo`yiladi.

• Talabaning semestr davomida fan bo`yicha to`plagan umumiy bali xar bir nazorat turidan belgilangan qoidalarga muvofiq to`plagan ballari yig`indisiga teng.

• ON va YAN turlari kalendar tematik rejaga muvofiq dekanat tomonidan tuzilgan reyting nazorat jadvallari asosida o`tkaziladi. YAN semestrning oxirgi 2 xaftasi mobaynida o`tkaziladi.

• JN va ON nazoratlarda saralash balidan kam ball to`plagan va uzrli sabablarga ko`ra nazoratlarda qatnasha olmagan talabaga qayta topshirish uchun, navbatdagi shu nazorat turigacha, so`ngi joriy va oraliq nazoratlar uchun esa yakuniy nazoratgacha bo`lgan muddat beriladi.

• Talabaning semestrda JN va ON turlari bo`yicha to`plagan ballari ushbu nazorat turlari umumiy balining 55 foizidan kam bo`lsa yoki semestr yakuniy joriy, oraliq va yakuniy nazorat turlari bo`yicha to`plagan ballari yig`indisi 55 baldan kam bo`lsa, u akademik qarzdor deb xisoblanadi.

• Talaba nazorat natijalaridan norozi bo`lsa, fan bo`yicha nazorat turi natijalari e’lon qilingan vaqtdan boshlab bir kun mobaynida fakultet dekaniga ariza bilan murojaat etishi mumkin. Bunday xolda fakultet dekanining taqdimnomasiga ko`ra rektor buyrug`i bilan 3 (uch) a’zodan kam bo`lmagan tarkibda apellyatsiya komissiyasi tashkil etiladi.

• Apellyatsiya komissiyasi talabalarning arizalarini ko`rib chiqib, shu kunning o`zida xulosasini bildiradi.

• Baholashning o`rnatilgan talablar asosida belgilangan muddatlarda o`tkazilishi xamda rasmiylashtirilishi fakultet dekani, kafedra muduri, o`quv-uslubiy boshqarma xamda ichki nazorat va monitoring bo`limi tomonidan nazorat qilinadi.

Talabalar ON dan to`playdigan ballarning namunaviy mezonlari

№	Ko`rsatkichlar	ON ballari
		maqs		1-ON		2-ON
1	Darslarga qatnashganlik darajasi. Ma’ruza darslaridagi faolligi, konspekt daftarlarining yuritilishi va tuliqligi	15		0-7		0-8
2	Talabalarning mustaqil ta’lim topshiriqlarini o`z vaqtida va sifatli bajarishi va o`zlashtirish	10		0-5		0-5
3	Og`zaki savol-javoblar, kollokvium va boshqa nazorat turlari natijalari bo`yicha	10		0-5		0-5
Jami ON ballari			35		0-17		0-18

Talabalar JN dan to`playdigan ballarning namunaviy mezonlari

№	Ko`rsatkichlar	JN ballari
		maqs	1-JN	2-JN
1	Darslarga qatnashganlik va o`zlashtirishi darajasi. Amaliy mashg`ulotlardagi faolligi, amaliy mashg`ulot daftarlarining yuritilishi va holati	15	0-7	0-8
2	Mustaqil ta’lim topshiriqlarining o`z vaqtida va sifatli bajarilishi. .Mavzular bo`yicha uy vazifalarini bajarilish va o`zlashtirishi darajasi	10	0-5	0-5
3	Yozma nazorat ishi yoki test savollariga berilgan javoblar	10	0-5	0-5
Jami JN ballari		35	0-17	0-18

Yakuniy nazorat "Yozma ish” shaklida belgilangan bo`lsa, u xolda yakuniy nazorat

30 ballik “Yozma ish” variantlari asosida o`tkaziladi.Agar yakuniy nazorat markazlashgan test asosida tashkil etilgan bo`lib fan bo`yicha yakuniy nazorat “Yozma ish” shaklida belgilangan bo`lsa, u xolda yakuniy nazorat quyidagi jadval asosida amalga oshiriladi.

Asosiy adabiyotlar
1. Hakimov M.X. Gaynazarov S.M. Berilganlar bazasini boshqarish tizimlari. Toshkent.Fan va texnologiya-2013 yil

2. Мартин Дж. Организация баз данных в вычислительных системах. М., Мир, 1980.

3. Мейер Д. Теория реляционных баз данных. М., Мир, 1987.

4. Пушников А.Ю. Введение в системы управления базами данных. Учебное пособие.

Башкирский Государственный Университет, 1999, Elektron naql.

5. Кириллов В.В., Громов Г.Ю. Структуризированный язык запросов (SQL). Учебное пособие. Санкт-Петербургский ГТУ, 2004, Elektron naql.

6. Михеева В.Д. Харитонова И.А., МS ACCESS 2002. Наиболее полное руководство. BHV-Санкт-Петербург. 2003, Elektron naql.

7. Карпов Б. MS Access 2000, Санкт-Петербург, Питер, 2000.

8. MS Access. MS Access bo‘yicha elektron ma’lumotnoma. Elektron naql.

9. B.F.Abduraximov, M.M.Aripov Введениэ в СУБД реляционного типа. Kazok SQL в системе Oracle - Изд. «Universitet», 1998 g.

10. Джеффри Д. Улман, Дженнифер Введение в систему баз данных -Уидом изд. «Лори» 2000

11. Андрей Сорокин DELPHI разработка баз данных-СПб: Питер, 2005 г.-477

12. Фаронов В.В. Разработка приложений для баз данных и Интернета - СПб: Питер, 2006 г – 603 С.
Qo‘shimcha adabiyotlar

1. Цикритзис Д., Лоховски Ф., Модели данных. М., Финансы и статистика, 1985.

2. Тиори Т., Фрай Дж. Проектирование структур баз данных. М., Мир, 1985. кн.1,2.

3. Хаббард Дж. Автоматизированное проектирование баз данных, М., Мир, 1984.

4. Дейт К. Введение в системы баз данных. М., Мир, 1999.

5. MS Access. “Борей” berilganlar bazasi. Tizimning naqli.

6. Xakimov M.X. Inglizcha-ruscha-o‘zbekcha kompyuter ilmi bo‘yicha izohli lug‘at, T., Universitet, 2006

7. Дейт К. Введение в систем баз данных, М., Наука, 2005г.

8. Фаронов В.В., Шумаков П.В.. Delphi. Руководства разработчика баз данных. М.: Нолидж, 2000.

9. Кузнецов С.Д. Введение в стандарты языка баз данных SQL. М. 1998

10. Шкарина Л. Язык SQL. Учебный курс. Санкт-Петербург. 2001.

11. Астахова И.Ф., Толстобров А.П. SQL в примерах и задачах. Учебное пособие. Новое знание, 176 стр, 2002 г.

12. Полякова. Л.Н. Основы SQL. Курс лекций. Учебное пособие. издательство "INTUIT.RU" · 368 стр, 2004 г.

13. Бен Форта. Освой самостоятельно SQL. 10 минут на урок (3-е издание) издательство "Вильямс" · 288 стр, 2005 г. ·

14. Маллинс Крейг С. Администрирование баз данных. Полное справочное

руководство по методам и процедурам. Пер. с англ. Издательство: Кудиц-Образ. Год издания: 2003.

15. Marco Cantu Mastering Delphi 7 - Original English Language Edition, "Sybex Inc", 2004, ISBN 5-94723-593-5.