Tasdiqlandi” O’quv ishlari bo’yicha prorektor V b

Tekshirish savollari:
Qonning vazifalari.
Qonning fizik va ximiyaviy xususiyatlari.
Qonning bola va katta yoshli odamda miqdori va qon tomirlarda harakatlanishi.
Qon xususiyatlarining yoshga qarab o`zgarishi.
Qon plazmasining xususiyatlari.
Qon shaqlli elementlari.
Eritrotsitlarning tuzilishi va ahamiyati.
Qonning cho`kish reaktsiyasi (SOE) nima?
Leykotsitlarni organizm ichki muhitidagi tutgan o`rni.
Trombotsitlarni ahamiyati.
Immunitet nima?
Qon aylanishi, katta va kichiq doirasi.
Yurakning tuzilishi va yoshga qarab rivojlanishi.
Tayanch tushunchalar:
Qon, limfa, eritrotsit, leykotsit, trombotsit, qon deposi, muhit, vorsinka", plazma, gemoglabin, SOE, immunitet.



NAFAS OLISH ORGANLARI VA OVOZ APPARATINING YOSH XUSUSIYATLARI VA GIGIENASI.
Reja:
1. Nafas olishining ahamiyati.
2. Gazlar almashinuvi mexanizmi.
3. Nafas olish organlarining tuzilishi:
A) Burun bo`shlig`i va uning funktsiyasi.
B) Hiqildoq tuzilishi va bolaning rivojlanishi jarayonidagi o`zgarishlar.
B) Traxeya, uning tuzilishi va funktsiyasi.
G) Bronxlar va o`pkada gazlar almashinuvi
4. O`pka hujayralari al’viollalarda gazlar almashinuvining yosh
xususiyatlari.
5. Nafas olishning boshqarilishi.
6. Nafas olish gigienasi.
Tirik organizm nafas olish jarayoni tufayli, Atrof muhitdan kislorodni olib, karbonat angidrid gaz va suvi parlarini tashqariga chiqarib turadi.
Odam organizmida sodir bo`ladigan oksidlanish jarayonlarining asosiy qismi kislorod ishtirokida yo`zaga keladi. Shuning uchun hayotning davomiyligi, organizmga doimo kislorod kirib turishi bilan bog`liqdir. Parchalanish jarayonlarining mahsuloti karbonat angidriddir, u jarayonlarning davom etishi uchun tashqariga chiqib turishi shart. Ana shu jarayonni nafas olish organlari yo`zaga keltiradi. Kislorodni o`pkadan to`qimalarga, karbonat angidridni to`qimalardan o`pkaga qon tashib beradi.
Shunday qilib, organizmda gazlar almashinuvi uchta jarayondan iborat:

• 
  Tashqi nafas yoki o`pka nafasi-organizm bilan tevarak muhit o`rtasida o`pka orqali gazlar almashinuvi.
  
• 
  Ichki nafas eki to`qimalar nafasi-hujayralarda ro`y beradigan jarayonlarni o`z ichiga oladi.
  
• 
  Qonning gazlarni tashishi, ya`ni qon orqali o`pkadan to`qimalarga kislorod va to`qimalardan o`pkaga karbonat angidrid yetkazib berilishi
  

Odam nafas olganda havo buringa, so`ngra burun xalqumiga, hiqildoqqa, traxeyaga, bronxlarga va bronxiollalarga va nihoyat al’viollarga kiradi.