“тасдиқлайман” фвпкқтмои ректори б. Л

 
6. Давид Рикардо iш faoliяti. (1772-1823) 
 

---

Давид Риккардо катта ўзгаришлар: Франция ва Америка 
инқилоблари, Наполеон урушлари, шунингдек, фермерлик ва ишлаб 
чиқаришдаги туб ўзгаришлар замонида яшаган. Атига 51 ёш умр кўрган 
бўлса ҳам, унинг хаёти юқори ютуқларга тўла бўлган. 
14 ёшга тўлганда, отаси билан биргаликда биржага борган ва 
жамгъарма биржа брокери бўлиб ишга кириб, молия дунёсининг сир 
асрорларини тез ўрганиб олган. 30 га киргандаёқ ўзига катта мол дунё 
ортиришга улгурган. 
Рикардо инглиз парламентининг аъзоси бўлган, аммо унинг асосий 
фаолияти иқтисод бўлган. Адам Смитнинг «Табиат ва халқлар бойлигининг 
сабаблари» китоби таъсирида, у иқтисодни мустақил равишда ўрганиб, ўша 
даврнинг бошқа иқтисодчилари билан хат ёзишиб турган. 1987 –йил у 
«Сиёсат иқтисод ва солиқ солиш принциплари» деб номланган китобини 
ёзиб тугатган. 
Рикардо мутлақ ва нисбий устунлик орасидаги фарқни биринчи бўлиб 
тушунтириб берган. Мисол сифатида инглиз бўзини португал виносига 
айирбошлашни Португалия томонидан импорт қилинадиган товар Англияга 
нисбатан камроқ иш кучи сарфлаб ишлаб чиқарилганда, ушбу айирбошлаш 
ҳам амалга ошиши мумкин эди, деб тушунтириб беради. 
Рикардо эркин савдо устунликларини илгари суриб, Англия галла 
импортини тақиқлаб қўйган тўсиқларни танқид этади. У Англияга 
етиштиришдан кўра, галлани Франциядан харид қилиш арзонроққа 
тушишини тушунтирган. Гъаллани импорт қилиб, Англия ўзининг 
ресурсларининг бир қисмини бошатиб, бошқа товарлар ишлаб чиқариши 
оқибатида, ҳам гъалла, ҳам бошқа махсулотларга ега бўлиши мумкин эди. 
Парламент аъзоси сифатида Риккардо савдо тўсиқлар сиёсатини 
бекор қилиниши учун жон куйдирган. Унинг ўзи шу кунларни кўрмаган 
бўлса ҳам, унинг харакатлари 1840 йилда ўз натижасини берди. Англия 
индустриал мамлакатлар ичида биринчи бўлиб, эркин савдо сиёсатини 
қўллади. 70 йиллик жўшқин иқтисодий ўсишдан сўнг, у дунёда енг бой 
мамлакатлардан бири бўлиб қолди.