“тасдиқлайман” фвпкқтмои ректори б. Л

4. Иқтисодий билим асослари фани бўйича 
8-синф ўқув дастури va rejasi. 
I боб. Иқтисодиётга кириш (7соат) 
Иқтисодиёт билан танишув. Иқтисодиёт хўжалик юритиш тизими 
сифатида. Иқтисодий жараён босқичлари: ишлаб чиқариш, тақсимот, 
айирбошлаш ва истеъмол. Иқтисодиёт назарияси-фан сифатида. 
Чекланганлик 
муаммоси. Эҳтиёжлар ва уларнинг чексизлиги. 
Ресурслар ва уларнинг чекланганлиги. Иқтисодиётнинг бош муаммоси. 
Танловнинг зарурат эканлиги. 
Танлов ва унинг муқобил. Муросали танлов. Ишлаб чиқариш 
имкониятлари соҳаси. 
Ишлаб чиқариш ва унинг омиллари. Ишлаб чиқариш. Товалар ва 
хизматлар. Ишлаб чиқариш омиллари: табиий, капитал, меҳнат омили ва 
тадбиркорлик. 
Меҳнат унумдорлиги. Унумдорлик. Технология. Унумдорликка таъсир 
этувчи омиллар. 
Меҳнат тақсимоти ва ихтисослашув. Меҳнат тақсимоти. Ихтисослашув 
ва ўзаро богълиқлик. Ҳудудий ихтисослашув.
Иқтисодий тизимлар. Иқтисодий тизим ва унинг олдида турган уч 
асосий савол: «Нима ишлаб чиқариш керак?», «Қандай ишлаб чиқариш 
керак?», «Ким учун ишлаб чиқариш керак?». Иқтисодий турлари: 

---

анъанавий, марказлашган, буйруқбозликка асосланган режали иқтисодиёт, 
бозор иқтисодиёти. Аралаш иқтисодиёт – ижтимоий ёъналтирилган бозор 
иқтисодиёти. 
ИИ. боб. Бозор (5 соат) 
 
Айирбошлаш ва пул. Айирбошлаш. Бартер. Пул. Пулнинг вазифалари: 
ўлчов бирлиги, муамала воситаси, жамгъариш воситаси. Пул турлари. 
Пулли ҳисоб-китобларнинг замонавий кўринишлари. Бозор. Олди-
сотди жараёни. Сотувчи ва харидор. Бозор ва унинг вазифалари. 
Бозорлар ва нархлар. Нархлар. Нисбий нархлар. Нархларнинг 
вазифалари: ахборот, рагъбат, тақсимлаш. 
Бозор турлари. Бозор турлари: истеъмол товарлари бозори, ишлаб 
чиқариш ресурслари бозори, молия бозори, меҳнат бозори, интеллекуал 
товарлар бозори. 
Бозор қатнашчилари. Бозор қатнашчилари: ишлаб чиқарувчилар, оила-
уй хўжаликлари ва давлат. Бозор қатнашчилари ўртасида ресурс, товар, 
хизмат ва пул маблагъларининг айланиши.
ИИИ. боб. Оила-уй хўжаликлари иқтисодиёти (7 соат) 
Истеъмолчилар ва уларнинг даромад манбалари. Истеъмолчилар ва 
уларнинг мустақиллиги. Истеъмолчиларнинг даромад манбалари ва 
таркиби. Иш ҳақининг турлари. Ижтимоий тўловлар (трансфартлар). 
Мулк ва хусусийлаштириш. Мулк ва мулкдор. Хусусий ва давлат 
мулки. Хусусийлаштириш. 
Даромат ва бойлик. Даромад турлари: иш ҳақи, фоиз, рента, дивиденд, 
тадбиркорлик фойдаси. Номимал ва реал даромад. Бойлик ва унинг 
таркиби инсон капитали. Моддий капитал. 
Истеъмолчиларнинг харажат турлари. Иола харажатлари. Оила 
буджети. 
Жамгъариш ва сугъурта. Жамгъариш. Сугъурта ва унинг турлари. 
Иқтисодий қарор қабул қилиш. Қарор қабул қилишнинг моҳияти. 
Қарорнинг ижтимоий ва хусусий қиймати. Ютуқ ва ёъқотишлар. 
Истеъмолчилар ҳуқуқлари. Давлат – истеъмолчилар ҳимоячиси. 
«Истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ҳақида» ги қонун. 
Истеъмолчиларнинг жамоат ташкилотлари. 
ИВ боб. Талаб ва таклиф (7 соат)